ΚΟΣΜΟΣ

Γιατί η αποχώριση της Ρωσίας από τη συμφωνία για τα σιτηρά προκαλεί ανησυχία

Γιατί η αποχώριση της Ρωσίας από τη συμφωνία για τα σιτηρά προκαλεί ανησυχία
(AP Photo/Efrem Lukatsky, File)

Η έξοδος της Ρωσίας από την συμφωνία της Κωνσταντινούπολης για την αμοιβαία εξαγωγή ρωσικών και ουκρανικών σιτηρών τόσο από την εμπόλεμη Ουκρανία όσο και από την ασφυκτικά «δεμένη» με κυρώσεις Ρωσία δεν ήταν μία συμφωνία που έλυσε όλα τα προβλήματα που προκάλεσε η ρωσική εισβολή στο πεδίο της παγκόσμιας επάρκειας τροφίμων.

Ήταν, όμως, χωρίς αμφιβολία μια συμφωνία που λειτούργησε και έδωσε σημαντικές «ανάσες» στις υποσαχάριες και πιο φτωχές χώρες της Αφρικής.

Η έξοδος της Ρωσίας από την συγκεκριμένη συμφωνία σε συνδυασμό με τους πρωτοφανείς σε ένταση και στόχευση βομβαρδισμούς της Οδησσού δείχνουν πως αυτή την φορά η Μόσχα δεν έχει διάθεση να στηρίξει τίποτε και κανέναν.

Πριν από περίπου 40 ημέρες, ο Ρώσος Πρόεδρος υποδέχθηκε στην Αγία Πετρούπολη αντιπροσωπεία από χώρες της κεντρικής Αφρικής.

Μεταξύ άλλων ο Πρόεδρος της Ρωσίας είχε προαναγγείλει πως η χώρα του δεν θα συναινούσε σε παράταση της υπάρχουσας συμφωνίας για τα σιτηρά.

Η Δύση δεν έδωσε τότε τη δέουσα σημασία.

Συγκεκριμένα, ο Πούτιν είχε πει πως το μεγαλύτερο μέρος των ουκρανικών σιτηρών δεν έφτασε ποτέ στους πιο φτωχούς αλλά αντίθετα έμεινε στα χέρια των ισχυρών της Ευρώπης που ουδέποτε θέλησαν να το στείλουν στους αρχικούς αποδέκτες του, σε αυτούς με την μεγαλύτερη ανάγκη.

Το πόση αλήθεια κρύβει η πρόταση του Πούτιν δεν είναι εύκολο να διαπιστωθεί, κυρίως γιατί από την Τουρκία και τα λιμάνια της δεν είναι δυνατό να εξακριβωθεί ο τελικός προορισμός εκατομμυρίων τόνων καλαμποκιού και σταριού που έφτασε από τον ουκρανικό νότο.

Σήμερα, η Μόσχα χρησιμοποιώντας το νέο χτύπημα στην γέφυρα της Κριμαίας ως «αιτία» χτυπά με τρόπο πρωτόγνωρο την Οδησσό.

Ο στόχος δεν είναι η κατάληψη ή η διάλυση – όπως στην περίπτωση της Μαριούπολης – της συγκεκριμένης πόλης.

Ο Ρώσος Πρόεδρος γνωρίζει καλά πως σήμερα είναι πέρα από δύσκολο και εξαιρετικά κοστοβόρο το να επιχειρήσει και μόνο να πολιορκήσει το μεγαλύτερο λιμάνι των Ουκρανών στην Μαύρη θάλασσα όταν αυτός αμύνεται προκειμένου να μην περάσουν τα εδάφη που έχει καταλάβει από την αρχή του πολέμου ξανά σε ουκρανικά χέρια.

Οι ρωσικοί πύραυλοι στοχεύουν δύο πολύ συγκεκριμένες υποδομές: σιλό και αποθήκες σιτηρών και το εμπορικό κομμάτι του λιμανιού της πόλης.

Ο Ρώσος Πρόεδρος γνωρίζει φυσικά πως δεν είναι δυνατό να κάνει στάχτη ολόκληρη την Ουκρανική παραγωγή αλλά θέλει τουλάχιστον να αναγκάσει τους Ουκρανούς να αναζητήσουν τον πλέον κοστοβόρο δρόμο για να βγάλουν από την εμπόλεμη ζώνη τον πλούτο τους.

Με τον συγκεκριμένο τρόπο ο Πούτιν για δεύτερη φορά μέσα σε 18 μήνες εργαλειοποιεί την τροφή και θέτει σε κίνδυνο όχι τόσο τις παγκόσμιες οικονομίες όσο κυρίως τις χώρες που βρίσκονται ήδη στο φάσμα της πείνας.

Εάν το σχέδιο της Ρωσίας λειτουργήσει το μείζον πρόβλημα δεν θα είναι μόνο η μεγάλη, μεγαλύτερη από αυτή του περασμένου χειμώνα, αύξηση στις τιμές των βασικών ειδών όπως το αλεύρι και το ηλιέλαιο αλλά κυρίως πως οι «πλούσιες» χώρες θα αγοράσουν αναγκαστικά λιγότερο λόγω κόστους και οι φτωχές από το ελάχιστο που αγόραζαν θα προβούν στο salto mortale του καθόλου…

Ο παράγοντας της Τουρκίας και ο «μοχλός» της Κίνας

Ο Ταγίπ Ερντογάν λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση του Κρεμλίνου πως αποχωρήσει από την συμφωνία για τα σιτηρά είχε τονίσει πως θα συζητήσει προσωπικά το θέμα με τον Ρώσο Πρόεδρο τον ερχόμενο Αύγουστο όταν οι δύο ηγέτες θα συναντηθούν στην Τουρκία.

Τα πρόσφατα «φάλτσα» στην σχέση Τουρκίας – Ρωσίας με τις υποχωρήσεις του Ερντογάν στο ΝΑΤΟ και τις συμφωνίες για προμήθεια F-16 με αντίτιμο το «ναι» στην είσοδο και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ είναι πιθανό να αποτελέσουν ανασταλτικό παράγοντα σε ένα ρωσικό «ντα» για νέο κύκλο συνομιλιών.

Στο παιχνίδι την ρωσικής μεταστροφής είναι πιθανό να μπει όμως και η Κίνα.

Ο έτερος μεγάλος σύμμαχος της Μόσχας πέρασε μία χρονιά μεγάλης ξηρασίας, λίγων βροχοπτώσεων και μειωμένης αγροτικής παραγωγής σύμφωνα με τα στοιχεία.

Η Κίνα έχει λοιπόν λόγο να μην θέλει τα ουκρανικά σιτηρά στάχτη και κυρίως να μην θέλει περισσότερες χώρες του πλανήτη στο φάσμα του αφανισμού καθώς δεν έχει σκοπό να αυξήσει τις δικές της εξαγωγές προκειμένου να διασφαλίσει την εσωτερική της επάρκεια.

Το Πεκίνο μπορεί αν θέλει να φέρει πιο κοντά σε ένα τραπέζι διαλόγου την Μόσχα αλλά σήμερα, σύμφωνα με δυτικούς αναλυτές, φαίνεται να είναι σε πρώτο πλάνο η βελτίωση των σινοαμερικανικών σχέσεων και η σταθερότητα σε αυτές με την Ευρώπη.

Οι αριθμοί της ντροπής

Το 2022 με βάση τα δεδομένα του Food Security Information Network, οργανισμού έρευνας που χρηματοδοτεί τόσο η ΕΕ όσο και οι ΗΠΑ 27 χώρες του πλανήτη βρίσκονταν στον «μαύρο» κατάλογο αυτών που δεν έχουν δυνατότητα «διατροφικής ασφάλειας» για τον πληθυσμό τους.

Σε απόλυτους αριθμούς αυτό ισοδυναμεί σε περισσότερα από 84 εκατομμύρια ανθρώπους που δυνητικά δεν ζουν απλά κάτω από το όριο της φτώχιας αλλά δεν έχουν την δυνατότητα να βρουν ούτε τα βασικά για να επιβιώσουν.