Οι δύο κόσμοι του Παρισιού: Πώς χάθηκε η «ευκαιρία» του 2005

Η χώρα έχει βυθιστεί εδώ και αρκετά χρόνια στη δίνη του διχασμού που προκαλούν οι μεγάλες ανισότητες και αυτό εάν δεν γίνει πρωτίστως αντιληπτό ως κοινωνικό πρόβλημα, είναι εξόχως δύσκολο να αντιμετωπιστεί.

Η Γαλλία όμως δεν είναι το Παρίσι. Η μητρόπολη της χώρας, το οικονομικό και πολιτικό της κέντρο, έχει εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά από οποιαδήποτε άλλη πόλη αλλά και οποιαδήποτε άλλη πρωτεύουσα της Ευρώπης. Η κατάσταση στα προάστια του Παρισίου που ξεσηκώνονται σήμερα, δημιουργώντας χάος και πολεμικές συνθήκες, δεν είναι πρωτόγνωρη.

Αυτό που σήμερα έχει αλλάξει είναι πως τα προάστια του Παρισιού απομονώνονται όλο και περισσότερο από το ιστορικό κέντρο της Πρωτεύουσας.

Τα προάστια ειδικά στα Ανατολικά του Παρισιού είναι σήμερα με βάση τα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών, οι περιοχές με την μεγαλύτερη εγκληματικότητα ανά αριθμό κατοίκων.

Οι λεγόμενες «citee» τα συμπλέγματα κατοικιών στα οποία από την δεκαετία του '60 το γαλλικό κράτος επέλεξε να στεγάσει τους οικονομικά και κοινωνικά ασθενέστερους που έφταναν κυρίως από τις γαλλικές αποικίες, είναι σήμερα σύμβολο και σε πολλές περιπτώσεις ο ορισμός της «στέγασης της εγκληματικότητας». Ναρκωτικά, βία, όπλα, πορνεία και κυρίως τεράστια ποσοστά αναλφαβητισμού, συνθέτουν ένα εξόχως ομοιογενές, αλλά καθόλου γαλλικό, με την πολιτισμική έννοια του όρου, σύνολο.

Σε συνθήκες ακραίας υποβάθμισης ειδικά τα τελευταία 15 χρόνια, οι συγκεκριμένες περιοχές αποφασίστηκε από τις κυβερνήσεις της χώρας να απομακρυνθούν ακόμη περισσότερο από την πρόοδο. Εκατοντάδες είναι τα σχολεία στις υποβαθμισμένες αυτές περιοχές που έχουν κλείσει, καθώς όχι απλά τα νέα παιδιά δεν θέλουν να μορφωθούν, αλλά κυρίως γιατί καθηγητές φοβούνται να τα διδάξουν και οι εκπαιδευτικές υποδομές σιωπηρά «εξαιρούνται» από τα κονδύλια του γαλλικού υπουργείου Παιδείας.

Τα ποσοστά ανεργίας επίσης στις συγκεκριμένες περιοχές, οι οποίες απέχουν μέγιστο 30 χιλιόμετρα από την Αψίδα του Θριάμβου, ξεπερνούν κατά πολύ το γαλλικό μέσο όρο, με τους ειδικούς να σημειώνουν πως χωρίς χρήματα, φαγητό στο τραπέζι και σχολεία, η επιλογή του εγκλήματος είναι ουσιαστικά μονόδρομος για τους νέους της περιοχής.

Οι συγκεκριμένες ζώνες στο πέρασμα των ετών σταδιακά μεταλλάσσονται και μάλιστα όχι προς το καλύτερο. Οι νέες γενιές που έρχονται να ζήσουν σε αυτές τις συνθήκες, περιβάλλονται μόνο από έγκλημα και μαθαίνουν από 10 ετών στην παραβατικότητα. Όσοι άτυπα ορίζονται «διοικητές» των συγκεκριμένων περιοχών, αξιοποιούν το ανθρώπινο δυναμικό των «περιοχών τους» ως στρατό και επί της ουσίας έχουν επιλέξει πλέον να ζουν εκτός του κόσμου της Πρωτεύουσας και μακριά από τους αστυνομικούς ελέγχους.

Το χειρότερο όμως που συμβαίνει λίγο έξω από το Παρίσι, είναι πως χιλιάδες άνθρωποι σήμερα περισσότερο από ποτέ έχουν πάψει να πιστεύουν πως κάτι μπορεί να αλλάξει. Είναι σχεδόν σοκαριστικό το αποτέλεσμα έρευνας που δείχνει πως 8 στους 10 νέους μέχρι 16 ετών σε υποβαθμισμένες περιοχές, δεν θέλει να λογίζεται ως Γάλλος και κυρίως δεν έχει την παραμικρή επιθυμία να πάει σχολείο. Στην ίδια έρευνα αποκαλύπτεται και η μεγάλη και σοβαρά μολυσμένη πλέον πληγή της παριζιάνικης κοινωνίας – 9 στους 10 νέους των προαστίων δεν ζητά τίποτα από την Κυβέρνηση και απαντά πως ζει κάτω από άκρως πιεστικές και κυρίως ρατσιστικές συνθήκες κάθε ημέρα.

Οι διαχρονικές πολιτικές ευθύνες

Το ερώτημα «ποιος ευθύνεται για αυτή την κατάσταση» έχει σταματήσει να τίθεται από 2005, χρονιά των χειρότερων επεισοδίων που το Παρίσι έχει βιώσει τον 21ο αιώνα. Πριν από 48 ώρες ο Ζαν Λουκ Μελανσόν, ο ηγέτης της αριστεράς ξεκαθάρισε πως φταίει ολόκληρο το πολιτικό σύστημα. Πριν από 18 χρόνια το μήνυμα των συγκεκριμένων περιοχών ήταν σαφές «μας συμπεριλαμβάνετε ή μας χάνετε».

Οι Κυβερνήσεις της χώρας αποφάσισαν να βαδίσουν σε έναν δρόμο που είχε περισσότερη βία από αυτή που ένας άνθρωπος που έχει απόλυτη επίγνωση πως ζει στην Ευρώπη μπορεί να «σηκώσει».

Τα περιστατικά ρατσιστικής βίας από την γαλλική αστυνομία μέσα σε 10 χρόνια έχουν αυξηθεί κατά 65% όπως και ο αριθμός των «αναίτιων» προσαγωγών κυρίως Αράβων και μαύρων, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Είναι προφανές πως η αστυνομία θα πρέπει να κάνει την δουλειά της, αλλά αυτό απέχει πολύ από το ότι η αστυνομία προωθεί τον ρατσισμό όπως ανοιχτά την καταγγέλλουν μειονότητες και Οργανισμοί.

Τα επεισόδια του 2005 ήταν μία χρυσή ευκαιρία για την Γαλλία να γκρεμίσει τα τείχη που διαιρούν τον πληθυσμό σε σημαντικούς και ασήμαντους, αλλά αντί για ριζικές αλλαγές και στόχευση στο δομικό κοινωνικό πρόβλημα, το πολιτικό σύστημα αποφάσισε να επανδρώσει τα τοπικά αστυνομικά τμήματα με αστυνομικούς που ζουν στις συγκεκριμένες περιοχές. Επίσης το ζήτημα θεωρήθηκε ως μια απλή λαϊκή εξέγερση και όχι βασικό κοινωνικό πρόβλημα. Ως αποτέλεσμα τα τελευταία 3 χρόνια όλο και περισσότεροι αραβικής καταγωγής αστυνομικοί ξυλοκοπούνται, απειλούνται και δυστυχώς σκοτώνονται από εγκληματικές ομάδες των προαστίων, ενώ και όσοι ζητούν την μεταχείριση που πρέπει να έχει κάθε Γάλλος πολίτης μπαίνουν στην κατηγορία των «βολεμένων από τα επιδόματα».

Λύση στο πρόβλημα του διχοτομημένου Παρισιού δεν φαίνεται να υπάρχει και αυτό είναι η επίσημη πλέον θέση και στάση του πολιτικού συστήματος της χώρας. Η Γαλλική κοινωνία εμφανίζει συμπτώματα κόπωσης από την συνεχή ένταση και τη βία και δεν έχει καμία διάθεση να συζητήσει ανοιχτά με τον καθρέφτη της και με όσους την αποτελούν. Το τέλμα για την Γαλλική Πρωτεύουσα δεν είναι σημερινό, είναι όμως ξεκάθαρο ακόμη και σε όσους δεν είχαν ποτέ την τύχη να την επισκεφθούν.