To be or not to be: Η ώρα της απόφασης

Το κλίμα που επικρατεί στο Λονδίνο από το πρωί, περιέγραψε στο CNN Greece ο δημοσιογράφος Μιχάλης Κοσμίδης, που ζει στη βρετανική πρωτεύουσα, σημειώνοντας πως η διαδικασία, αν και είναι ακόμη στην αρχή, διεξάγεται ομαλά, με μόνο πρόβλημα τον καιρό που προς το παρόν δεν ευνοεί την μαζική προσέλευση των ψηφοφόρων στα εκλογικά κέντρα σε πολλές περιοχές.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η συμμετοχή των ψηφοφόρων στο Γιβραλτάρ, που σχηματίζουν ουρές προκειμένου να δώσουν απάντηση στο ερώτημα Bremain ή Brexit. Όπως εξηγεί ο Μιχάλης Κοσμίδης, η μαζική προσέλευσή τους στις κάλπες, αποδίδεται τόσο στον καλό καιρό που επικρατεί στην περιοχή, όσο και στο ιδιαίτερο ενδιαφέρον των συγκεκριμένων ψηφοφόρων για την έκβαση του δημοψηφίσματος, με την πλειοψηφία τους, σύμφωνα με εκτιμήσεις να είναι υπέρ του Bremain.

Η κακοκαιρία βέβαια δεν εμπόδισε τους πολιτικούς αρχηγούς, που έσπευσαν νωρίς το πρωί να ψηφίσουν στο κρίσιμο ερώτημα Brexit ή Bremain, με τον Βρετανό πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον να απευθύνει έκκληση μέσω Twitter στους ψηφοφόρους να στηρίξουν την παραμονή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η ψηφοφορία θα ολοκληρωθεί στις 10 το βράδυ (12 ώρα Ελλάδος) ενώ δεν θα ανακοινωθεί exit poll. Μόνο κάποια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν ζητήσει την διενέργεια δημοσκοπήσεων οι οποίες όμως δεν θα δημοσιοποιηθούν. Η πρώτη εκτίμηση των αποτελεσμάτων αναμένεται να ανακοινωθεί τα ξημερώματα ενώ μέχρι το πρωί της Παρασκευής θα υπάρχει σαφέστερη εικόνα.

Ποιοι ψηφίζουν;

Δικαίωμα ψήφου στο σημερινό δημοψήφισμα έχουν οι Βρετανοί, οι Ιρλανδοί και βρετανοί πολίτες που ζουν στις χώρες της Κοινοπολιτείας, όσοι είναι άνω των 18 καθώς και οι βρετανοί πολίτες που ζουν στο εξωτερικό και είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους τα τελευταία 15 χρόνια. Επίσης τα μέλη της Βουλής των Λόρδων και οι πολίτες της Κοινοπολιτείας στο Γιβραλτάρ παρά το γεγονός ότι δεν ψηφίζουν στις γενικές εκλογές. Πολίτες από άλλες ευρωπαϊκές χώρες – εκτός από αυτούς της Ιρλανδίας, της Μάλτας και της Κύπρου – δεν έχουν δυνατότητα ψήφου.

Πως ψηφίζουν;

Το σύστημα είναι παρόμοιο με αυτό των εκλογών. Πρώτα οι ενδιαφερόμενοι εγγράφονται ενώ στη συνέχεια λαμβάνουν επιστολή στην οποία αναφέρεται πότε και που ψηφίζουν. Την ημέρα του δημοψηφίσματος οι ψηφοφόροι προσέρχονται στο εκλογικό τμήμα και λαμβάνουν ένα χαρτί στο οποίο είναι διατυπωμένο το ερώτημα του δημοψηφίσματος. Σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο ο ψηφοφόρος σημειώνει την επιλογή του, με ένα X στο κενό κουτάκι και στη συνέχεια ρίχνει το χαρτί στην κάλπη. Υπάρχει επίσης η δυνατότητα της επιστολικής ψήφου.

Πηγή:REUTERS/Neil Hall

Τι περιλαμβάνει η συμφωνία του Κάμερον με την Ε.Ε.;

Σύμφωνα με τον βρετανό πρωθυπουργό η συμφωνία θα τεθεί σε εφαρμογή μόλις οι πολίτες της χώρας αποφασίσουν την παραμονή στην Ε.Ε. Η συμφωνία δίνει στην Μεγάλη Βρετανία ειδικό καθεστώς ενώ ρυθμίζει ζητήματα όπως τα υψηλά ποσοστά μετανάστευσης και η μεγαλύτερη αυτονομία της χώρας.

Οι επικριτές της συμφωνίας υποστηρίζουν ότι δεν θα κάνει σημαντική διαφορά και ότι είναι πολύ μακριά από όσα υποσχέθηκε ο Κάμερον προεκλογικά.

Τα κύρια σημεία της συμφωνίας:

• Επίδομα παιδιού – Οι εργαζόμενοι μετανάστες εξακολουθούν να έχουν την δυνατότητα να στέλνουν χρήματα με την μορφή του επιδόματος στα παιδιά τους που διαμένουν στις πατρίδες τους - ο Κάμερον ήθελε να βάλει τέλος στην δυνατότητα αυτή – όμως το ύψος του ποσού θα πρέπει να αντικατοπτρίζει το κόστος ζωής στην χώρα καταγωγής και όχι στη Μ. Βρετανία.

• Κοινωνικές παροχές στους μετανάστες – Ο Κάμερον ισχυρίστηκε ότι η περικοπή των παροχών σε χαμηλόμισθους μετανάστες που προέρχονται από χώρες της Ε.Ε. θα τους αποθαρρύνει από το να αναζητούν εργασία στην Μ. Βρετανία. Ο Κάμερον δεν πήρε αυτό που ζητούσε, ωστόσο συμφωνήθηκε ότι οι νεοεισερχόμενοι μετανάστες δεν θα έχουν πρόσβαση σε παροχές και εκπτώσεις φόρου αμέσως αλλά σταδιακά ανάλογα με τα χρόνια παραμονής τους και σε ποσοστό που αναμένεται να αποσαφηνιστεί.

• Διατήρηση του εθνικού νομίσματος – Ο Κάμερον ξεκαθάρισε ότι η Μεγάλη Βρετανία δεν πρόκειται ποτέ να υιοθετήσει το ευρώ. Εξασφάλισε διαβεβαιώσεις ότι οι χώρες της ευρωζώνης δεν θα διαχωρίζουν την Βρετανία εξαιτίας του διαφορετικού νομίσματος ενώ τα χρήματα που αποδεσμεύονται για την διάσωση χωρών μελών θα επιστρέφονται στη χώρα.

• Προστασία του City – Ο Κάμερον εξασφάλισε «ασυλία» για την χρηματοπιστωτική βιομηχανία του Λονδίνου από τους κανονισμούς της ευρωζώνης.

• Αυτονομία – Για πρώτη φορά, θα υπάρξει σαφής δέσμευση ότι η Βρετανία δεν θα συμμετέχει στην «ολοκλήρωση της Ένωσης» που αποτελεί κεντρικό στόχο της ευρωπαϊκής ένωσης. Η δέσμευση αυτή θα επικυρωθεί με αλλαγή στην Συνθήκη. Ο Κάμερον εξασφάλισε ένα σύστημα «κόκκινης κάρτας» για τα εθνικά κοινοβούλια καθιστώντας ευκολότερο για τις κυβερνήσεις να συνασπιστούν για να μπλοκάρουν ανεπιθύμητες νομοθεσίες. Εάν το 55% των εθνικών κοινοβουλίων της ΕΕ αντιτίθενται σε ένα κομμάτι της νομοθεσίας της ΕΕ, αυτό θα πρέπει να επανεξεταστεί. Οι επικριτές λένε ότι δεν είναι σαφές εάν αυτό θα μπορούσε ποτέ να χρησιμοποιηθεί στην πράξη.

Ποιος θέλει αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας από την Ε.Ε.;

Η βρετανική κοινή γνώμη είναι χωρισμένη στη μέση, σύμφωνα με τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις. Το Ανεξάρτητο Κόμμα του Ηνωμένου Βασιλείου (UKIP) που πήρε 13% στις εκλογές, κάνει καμπάνια υπέρ της εξόδου. Περίπου οι μισοί Συντηρητικοί βουλευτές, μεταξύ τους και πέντε υπουργοί, αρκετοί βουλευτές των Εργατικών και το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα (DUP) της Βόρειας Ιρλανδίας τάσσονται υπέρ της αποχώρησης.

Πηγή:REUTERS/Stefan Wermuth

Γιατί θέλουν αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας;

Πιστεύουν ότι η Βρετανία κρατείται πίσω από την Ευρωπαϊκή Ένωση ενώ παράλληλα θέτει ασφυκτικό ρυθμιστικό πλαίσιο στις επιχειρήσεις και κοστίζει δισεκατομμύρια στερλίνες το χρόνο για την συμμετοχή της χώρας στην Ένωση ενώ δίνει πολύ λίγα σε αντάλλαγμα. Επίσης θέλουν η Βρετανία να πάρει πίσω τον πλήρη έλεγχο των συνόρων της και να μειώσει τον αριθμό των ανθρώπων που εισρέει στην χώρα για να ζήσει και να εργαστεί. Μια από τις βασικές αρχές της Ε.Ε. είναι η ελεύθερη μετακίνηση. Επίσης αντιτίθενται στην ιδέα της «ολοκλήρωσης της Ένωσης» και στις κινήσεις που προμηνύουν την δημιουργία των «Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης».

Ποιος θέλει παραμονή της Μεγάλης Βρετανίας στην Ε.Ε.;

Ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον θέλει η Βρετανία να παραμείνει στην Ε.Ε. Δεκαέξι μέλη του υπουργικού του συμβουλίου επίσης στηρίζουν την παραμονή. Το Συντηρητικό Κόμμα δεσμεύθηκε να παραμείνει ουδέτερο όμως οι Εργατικοί, το Εθνικό Κόμμα Σκοτίας (SNP), το ουαλικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα Plaid Cymru και οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες (Lib Dems) τάσσονται υπέρ της παραμονής. Ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα είναι υπέρ της παραμονής όπως και η Γαλλία και η Γερμανία.

Γιατί θέλουν παραμονή της Μεγάλης Βρετανίας;

Αυτοί που επιθυμούν την παραμονή της Βρετανίας ισχυρίζονται ότι η Ε.Ε. δίνει μεγάλη ώθηση στη χώρα, καθιστά ευκολότερες τις εξαγωγές ενώ η εισροή μεταναστών, κυρίως νέων πρόθυμων να εργαστούν, ενισχύει την οικονομική ανάπτυξη και βοηθά στα δημόσια έσοδα. Επίσης υποστηρίζουν ότι το status της Βρετανίας στην παγκόσμια σκακιέρα θα πληγεί με την αποχώρησή της ενώ η παραμονή της ενισχύει την ασφάλειά της.

Τι λένε οι επιχειρηματίες;

Οι μεγάλες επιχειρήσεις – με λίγες εξαιρέσεις – τάσσονται υπέρ της παραμονής λόγω της ευκολίας μεταφοράς χρημάτων, ανθρώπων και αγαθών παγκοσμίως. Άλλοι διαφωνούν υποστηρίζοντας ότι η χώρα θα είναι σε θέση να επιτύχει καλύτερες συμφωνίες σε διμερές επίπεδο παρά εν συνόλω ως μέλος της Ε.Ε. Το Βρετανικό Εμπορικό Επιμελητήριο ανακοίνωσε ότι το 55% των μελών του στηρίζουν την παραμονή σε μια αναμορφωμένη Ε.Ε.

Πόσος καιρός θα χρειαστεί για την αποχώρηση της Βρετανίας;

Το λιγότερο δύο χρόνια. Σε αυτό το διάστημα η Βρετανία θα συνεχίσει να ακολουθεί τις ευρωπαϊκές συμφωνίες και τους νόμους χωρίς όμως να έχει συμμετοχή στις αποφάσεις ενώ παράλληλα θα διαπραγματεύεται τους όρους αποχώρησης.

Μπορεί το Κοινοβούλιο να μπλοκάρει το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος;

Θεωρητικά οι βουλευτές μπορούν να μπλοκάρουν την αποχώρηση της Βρετανίας από την Ε.Ε., ωστόσο κάτι τέτοιο θα αποτελούσε «πολιτική αυτοκτονία» αφού η αντίδραση του κόσμου θα ήταν απρόβλεπτη. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν είναι νομικά δεσμευτικό – η Βουλή θα πρέπει να το επικυρώσει με σχετική νομοθεσία. Η συμφωνία αποχώρησης θα πρέπει επίσης να λάβει την ψήφο του Κοινοβουλίου.

Ένα σενάριο σύμφωνα με το οποίο το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θα μπορούσε να ανατραπεί, είναι αν οι βουλευτές οδηγήσουν την χώρα σε γενικές εκλογές και το εκλογικό αποτέλεσμα ερμηνεύεται σαφώς ως ανατροπή του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος. Τα δύο τρίτα των βουλευτών θα πρέπει να ψηφίσουν για την διεξαγωγή πρόωρων εκλογών πριν την προγραμματισμένη εκλογική αναμέτρηση του 2020.

Κι ενώ οι Βρετανοί προσέρχονται στις κάλπες για να δώσουν την απάντησή τους στο κρίσιμο ερώτημα της παραμονής της χώρας ή όχι στην ΕΕ, αναβρασμός επικρατεί ανάμεσα στους παράγοντες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τους Ευρωπαίους αξιωματούχους να επιθυμούν σφόδρα το αποτέλεσμα να είναι υπέρ της παραμονής στην Ευρώπη, ενώ και οι ηγέτες των επτά μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου, γνωστοί ως G7, είναι έτοιμοι για δραστική παρέμβαση μέσω κοινού ανακοινωθέντος για την αποκατάσταση της ηρεμίας των αγορών στην περίπτωση που οι βρετανοί αποφασίσουν την έξοδο της Μεγάλης Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Πάντως ο οικονομολόγος στο πανεπιστήμιο του Λονδίνου, Κώστας Λαπαβίτσας, φαίνεται πιο ψύχραιμος και δηλώνει στο CNN Greece πως ό,τι και να αποφασίσει η Μεγάλη Βρετανία στο δημοψήφισμα, λίγα θα αλλάξουν. Όπως χαρακτηριστικά είπε στην δημοσιογράφο Έλενα Καραμαγκάλη, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος δεν θα δώσει λύση στα προβλήματα της βρετανικής κοινωνίας.

Ενδεχόμενη επικράτηση του Brexit στο σημερινό δημοψήφισμα θα γράψει μια νέα σελίδα στην ιστορία της σύγχρονης Ευρώπης, με τις προκλήσεις την επομένη ημέρα του δημοψηφίσματος να είναι τεράστιες. Αν και πολλοί έχουν επιχειρήσει να χαρτογραφήσουν αυτή την επομένη ημέρα στις οικονομικές σχέσεις Ευρώπης – Βρετανίας αυτό δεν είναι εύκολο, καθώς θα εξαρτηθεί από τις νέες συμβάσεις που θα υπογράψει το Ηνωμένο Βασίλειο με την ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Συνθήκη ελάχιστα έχει προβλέψει για την έξοδο μιας χώρας από την ΕΕ.

Πηγή:REUTERS/Neil Hall

Η μέρα μπορεί να είναι κρίσιμη, όχι μόνο για τη Βρετανία, αλλά για το σύνολο της Ευρώπης, ωστόσο δεν λείπει και η πιο... χιουμοριστική προσέγγιση του δημοψηφίσματος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το σημερινό πρωτοσέλιδο της γερμανικής εφημερίδας Bild, που επιστρατεύει τα πιο... απίθανα επιχειρήματα, σε μια προσπάθεια να πείσει τους Βρετανούς να μείνουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι Γερμανοί υπόσχονται μέχρι και να αναγνωρίσουν το γκολ «φάντασμα» του Τζεφ Χερστ στον τελικό του Μουντιάλ του 1966, μεταξύ της Αγγλίας και της Δυτικής Γερμανίας.

Ενδιαφέρον πάντως, παρουσιάζει κι ένα βίντεο με τις αφοπλιστικές απαντήσεις που έδωσαν μικροί Βρετανοί όταν ρωτήθηκαν για ποιο πράγμα γίνεται το δημοψήφισμα. Η αθωότητα και η ειλικρίνεια των παιδιών, σε όλο της το μεγαλείο!

Διαβάστε επίσης:

Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για το βρετανικό δημοψήφισμα

Δημοψηφίσματα και θεσμικές αλλαγές σε Ελλάδα και Ευρώπη

Ο Ολάντ προειδοποιεί τη Βρετανία: Brexit σημαίνει...

Κ. Λαπαβίτσας: Ό,τι και να αποφασίσει η Μ. Βρετανία λίγα θα αλλάξουν

Τσαβούσογλου: Θέλουμε οπωσδήποτε τη Βρετανία εντός της Ε.Ε.

Δημοψήφισμα στη Βρετανία: Μένουν ή φεύγουν;

Ιταλία, Βρετανία, Ισπανία στέλνουν μηνύματα στην Ε.Ε- ακούει κανείς;