Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας κερδίζουν έδαφος στην Ευρώπη και «σπάνε τα ρεκόρ»

Η ηλιακή και αιολική ενέργεια παρήγαγαν περισσότερο από το ήμισυ της ηλεκτρικής ενέργειας της Πορτογαλίας για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια του Απριλίου 2023. Έτσι, η χώρα αυτή βρίσκεται πλέον «στα μισά» του δρόμου ενεργειακής αυτονομίας, ενώ η Ισπανία, η Φινλανδία, το Βέλγιο και η χώρα μας, καταρρίπτουν επίσης ενεργειακά ρεκόρ.

Αναλυτικότερα, κατά τη διάρκεια του Απριλίου, η Πορτογαλία είδε τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να αγγίζουν το 51% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας - ξεπερνώντας το προηγούμενο μηνιαίο ρεκόρ του 49% που βρισκόταν σε ισχύ από τον Δεκέμβριο του 2021.

Η ισχυρή εγκατάσταση ηλιακής ενέργειας, οι εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας από την Ισπανία και η χαμηλότερη ζήτηση διατήρησαν την ενέργεια που παράγεται από ορυκτά καύσιμα μόλις στο 24% - παρά την πτώση της υδροηλεκτρικής ενέργειας λόγω της ξηρασίας.

«Καθώς η Ευρώπη βγήκε από έναν χειμώνα κρίσης, η ισχυρή ανάπτυξη της αιολικής και της ηλιακής ενέργειας αποδίδει μερίσματα», λέει ο αναλυτής της Ember, Nicolas Fulghum. «Αυτή την άνοιξη, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μειώνουν ήδη τον αντίκτυπο της ξηρασίας και των υψηλών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας σε ολόκληρη την ΕΕ, καθώς και μειώνουν τις εκπομπές. Ο αστραπιαίος ρυθμός ανάπτυξης, ειδικά της ηλιακής ενέργειας, υπόσχεται πολλά περισσότερα ρεκόρ να έρθουν αυτό το καλοκαίρι», εξηγεί.

Η Πορτογαλία είναι μια από τις πιο ηλιόλουστες χώρες της Ευρώπης και αξιοποιεί την ηλιακή ενέργεια τα τελευταία χρόνια. Πέρυσι, η χώρα εγκατέστησε 0,9 GW ηλιακών φωτοβολταϊκών, αυξάνοντας την ηλιακή της ισχύ κατά περισσότερο από 50%, στα 2,5 GW - αρκετά για να τροφοδοτήσουν περίπου 1 εκατομμύριο σπίτια. Αυτό, φυσικά, συνετέλεσε στην ώθηση της παραγωγής ηλιακής ενέργειας στο ιστορικό υψηλό των 360 GWh τον Απρίλιο, ένα σημαντικό κέρδος σε σχέση με το προηγούμενο ρεκόρ των 300 GWh τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2022. «Η Πορτογαλία εισέρχεται στο επόμενο στάδιο της ενεργειακής της μετάβασης», εκτιμά έτερος αναλυτής της Ember, ο Matt Ewen και συνεχίζει: «Η αιολική ενέργεια και η διασύνδεση επέτρεψαν στην Πορτογαλία να καταργήσει σταδιακά τον άνθρακα το 2021. Η ηλιακή ενέργεια απωθεί τώρα το αέριο από το δίκτυο».

Οι επιδόσεις της Ελλάδας

Μεταξύ των υψηλότερων επιδόσεων αναφορικά με το ποσοστό διείσδυσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα, συγκαταλέγεται και αυτή της Ελλάδας.

Το 2022, καταγράφηκε παγκόσμιο ρεκόρ αναφορικά με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τις ΑΠΕ, καθώς το 12% της παραγόμενης ενέργειας προήλθε από φωτοβολταϊκά και ανεμογεννήτριες.

Στην Ελλάδα, το 20,7% της ηλεκτρικής ενέργειας το 2022, προήλθε από ανεμογεννήτριες και το 12,6% από φωτοβολταϊκά, με τη συνολική συνεισφορά των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της Ελλάδας να ανέρχεται στο 33,3%. Το ποσοστό που φέρνει την Ελλάδα στην 7η θέση παγκοσμίως αναφορικά με τη διείσδυση των ΑΠΕ στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, πίσω από τη Δανία (55,8%), τη Λιθουανία (48,4%), το Λουξεμβούργο (46,5%) την Ουρουγουάη (35,9%), την Πορτογαλία (34,8%) και την Ιρλανδία (33,3%). Τη δεκάδα συμπληρώνουν η Ισπανία (33,2%), η Ολλανδία (32,3%) και η Γερμανία (31,8%).

Σύμφωνα με την έκθεση Ember, το 2022 ήταν μια κομβική χρονιά αναφορικά με τη μετάβαση της παγκόσμιας κοινότητας προς την καθαρή ενέργεια. Η ηλιακή και αιολική ενέργεια προσέφεραν το 12% στην παγκόσμια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, επίπεδο που συνιστά ιστορικό υψηλό ρεκόρ, από 10% το 2021.

Περισσότερες από 60 χώρες του κόσμου παράγουν σήμερα πλέον του 10% της ηλεκτρικής τους ενέργειας από αιολική και ηλιακή ενέργεια.

Ποιες άλλες ευρωπαϊκές χώρες «σπάνε ρεκόρ» στις ανανεώσιμες πηγές;

Η χρήση αιολικής και ηλιακής ενέργειας έφτασαν σε νέα ύψη σε πολλές χώρες της ΕΕ την άνοιξη του 2023. Η Ισπανία σημείωσε επίσης ρεκόρ ηλιακής παραγωγής όλων των εποχών τον Απρίλιο (4,2 TWh, 22% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας), ενώ ακόμη υψηλότερα ρεκόρ αναμένονται τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν η ηλιακή ενέργεια είναι στο αποκορύφωμά της.

Ο συνδυασμός αιολικής και ηλιακής ενέργειας ήταν επίσης κοντά σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ στην Ισπανία, αποτελώντας το 46% της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας. Λαμβάνοντας υπόψη τις εισαγωγές, οι δύο χώρες της Ιβηρικής Χερσονήσου μαζί (Ισπανία και Πορτογαλία) κάλυψαν το 49% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας με αυτές τις δύο ανανεώσιμες πηγές κατά τη διάρκεια του Απριλίου.

Η ισχυρή ανάπτυξη και η σταθερή απόδοση της ηλιακής και της αιολικής ενέργειας οδήγησαν σε μια σειρά ρεκόρ και σε άλλες χώρες της ΕΕ τη φετινή άνοιξη, σύμφωνα με το Ember.

Η Σουηδία έφτασε σε υψηλό όλων των εποχών τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους με περισσότερο από το ένα τέταρτο (27%) της ηλεκτρικής ενέργειας να προέρχεται από αιολική και ηλιακή ενέργεια.

Η Φινλανδία είδε την αιολική και την ηλιακή ενέργεια να φθάνουν σε ρεκόρ 29% της παραγωγής τον Απρίλιο.

Το Βέλγιο κατέγραψε επίσης υψηλό όλων των εποχών για την αιολική και την ηλιακή ενέργεια τον περασμένο μήνα. Οι καθαρές πηγές ενέργειας έφτασαν τις 2 TWh και αποτελούσαν το 29% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε πιο φιλόδοξους στόχους για το 2030

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ συμφώνησαν στον διπλασιασμό της κατανάλωσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μέχρι το 2030, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας «Fit for 55». Η συμφωνία, θέτει ως δεσμευτικό στόχο η κατανάλωση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές να φτάσει το 42,5% έως το 2030, δηλαδή σχεδόν να διπλασιαστεί σε σύγκριση με τα σημερινά επίπεδα κατανάλωσης ΑΠΕ που είναι στο 22%. Τα κράτη μέλη, ωστόσο, θα πρέπει να προσπαθήσουν να επιτύχουν το στόχο του 45%.

Επιπλέον, συμφωνήθηκε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες για τη χορήγηση αδειών για νέους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως ηλιακούς συλλέκτες ή ανεμόμυλους, ή για την προσαρμογή των υφιστάμενων. Η μέγιστη περίοδος για τις εθνικές αρχές για την έγκριση νέων εγκαταστάσεων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα είναι 12 μήνες, εάν βρίσκονται στις λεγόμενες «περιοχές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας». Εκτός τέτοιων περιοχών, η διαδικασία δεν πρέπει να υπερβαίνει τους 24 μήνες.

Στον τομέα των μεταφορών, η ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αναμένεται να οδηγήσει σε μείωση κατά 14,5% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, χρησιμοποιώντας μεγαλύτερο μερίδιο προηγμένων βιοκαυσίμων και πιο φιλόδοξη ποσόστωση για ανανεώσιμα καύσιμα μη βιολογικής προέλευσης, όπως το υδρογόνο.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξασφάλισε επίσης ότι τα κράτη μέλη θέτουν έναν ενδεικτικό στόχο για καινοτόμο τεχνολογία ανανεώσιμων πηγών ενέργειας τουλάχιστον 5% της νέας εγκατεστημένης χωρητικότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς και ένα δεσμευτικό πλαίσιο για διασυνοριακά ενεργειακά έργα. Οι ευρωβουλευτές πίεσαν για αυστηρότερα κριτήρια για τη χρήση βιομάζας για να διασφαλιστεί ότι η ΕΕ δεν επιδοτεί τις μη βιώσιμες πρακτικές.

Η Επιτροπή χαιρέτισε την προσωρινή συμφωνία που επιτεύχθηκε τον περασμένο Απρίλιο μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ενίσχυση της οδηγίας της ΕΕ για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. «Αυτή η συμφωνία φέρνει την ΕΕ ένα βήμα πιο κοντά στην ολοκλήρωση της νομοθεσίας «Fit for 55» για την επίτευξη της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και των στόχων REPowerEU. Η συμφωνία αυξάνει τον δεσμευτικό στόχο της ΕΕ για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για το 2030 στο ελάχιστο 42,5%, από τον τρέχοντα στόχο του 32% και σχεδόν διπλασιάζοντας το υπάρχον μερίδιο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην ΕΕ», αναφέρει η Επιτροπή.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, η συμφωνία ενισχύει τα κριτήρια βιωσιμότητας της βιοενέργειας, σύμφωνα με την αυξημένη φιλοδοξία για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Στο μέλλον, αυτά τα κριτήρια θα ισχύουν για μικρότερες εγκαταστάσεις (ίσες ή μεγαλύτερες από 7,5 MW) αντί για το όριο των 20 MW σύμφωνα με την τρέχουσα οδηγία. Η συμφωνία περιλαμβάνει διατάξεις που διασφαλίζουν ότι η δασική βιομάζα δεν προέρχεται από ορισμένες περιοχές με ιδιαίτερη σημασία από την άποψη της βιοποικιλότητας και των αποθεμάτων άνθρακα.