Το φάντασμα των Capital Controls ξανά πάνω από την Τουρκία - Τα εφιαλτικά σενάρια
Μία ανάρτηση του καθηγητή Ιζέτ Οζγκέντς στο twitter δημιούργησε πανικό στην τουρκική οικονομία και τους πολίτες και έφερε ένα νέο «χαρτί» στα χέρια της αντιπολίτευσης, εννέα ημέρες πριν από τον δεύτερο γύρο των Προεδρικών εκλογών στη χώρα.
Ο Τούρκος καθηγητής στην ανάρτησή του υπογραμμίζει πως, οι Τούρκοι πολίτες θα πρέπει να προετοιμαστούν για μία εξαιρετικά δύσκολη περίοδο μετά τις εκλογές και ισχυρίζεται πως ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα προχωρήσει μετά την επανεκλογή του άμεσα σε κήρυξη της χώρας σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης προκειμένου να καταφέρει να περιορίσει τον πληθωρισμό, την ακρίβεια και κυρίως τις τεράστιες απώλειες στα αποθεματικά της χώρας του.
Σύμφωνα με τον Τούρκο καθηγητή οι απώλειες που καταγράφει η Τουρκική λίρα έναντι του συναλλάγματος και κυρίως του δολαρίου είναι ενδεικτικές του τι θα ακολουθήσει. Η ανάρτηση έγινε άμεσα πρώτο θέμα στο twitter και η αντιπολίτευση μέσω της Μεράλ Ακσενέρ έσπευσε να εκμεταλλευτεί την κατάσταση. Η «λύκαινα» σημαντική σύμμαχος της προσπάθειας του Κεμάλ Κιλιντσντάρογλου να πάρει στα χέρια του την εξουσία κατηγόρησε τον Ερντογάν πως ωθεί την οικονομία της χώρας στην χρεοκοπία αφήνοντας τον τρόμο των capital controls και της δέσμευσης των καταθέσεων να πλανάται προκειμένου να ενισχύσει τα ποσοστά του στον δεύτερο γύρο εμφανιζόμενος ως ο μόνος που μπορεί να λύσει τον «γόρδιο δεσμό».
Η τουρκική οικονομία, είναι γεγονός πως βρίσκεται σε μία από τις χειρότερες στιγμές της σύγχρονης ιστορίας της χώρας με τον Ταγίπ Ερντογάν να εφαρμόζει αμφιλεγόμενες μεθόδους περιορισμού του τεράστιου πληθωρισμού και της καλπάζουσας ακρίβειας. Η ισοτιμία της λίρας την Τετάρτη υποχώρησε ξανά κατά 1,5% στα 14,59 έναντι του δολαρίου ενώ σήμερα βρέθηκε σε ιστορικό χαμηλό. Η λίρα έχει αγγίξει το 15 έναντι του δολαρίου στις 13 Δεκεμβρίου, ωθώντας την κεντρική τράπεζα να παρέμβει για τέταρτη φορά μέσα σε δύο εβδομάδες, με κινήσεις που έχουν εξανεμίσει πάνω από 3 δισ. δολάρια από τα ισχνά αποθεματικά της.
Τα συναλλαγματικά αποθέματα αλλά και ο χρυσός της Τουρκίας μειώθηκαν κατά 17 δισ. δολάρια μέσα σε ένα έτος. Η Κεντρική Τράπεζα της χώρας φαίνεται πως έχει «ψηλά» συρτάρι πρόταση για επιβολή περιορισμών στις αναλήψεις κυρίως από πιστωτικές κάρτες αλλά και σε όσες κινήσεις αφορούν σε προκαταβολές μισθών. Ειδικότερα, το συνάλλαγμα στα ταμεία της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας υποχώρησε κατά 9,5 δισ. δολάρια από το τέλος Μαρτίου έως τις 12 Μαΐου, ενώ τα αποθέματα χρυσού μειώθηκαν κατά 7,9 δισ. δολάρια, σε μια πτώση της τάξης του 15%.
Να σημειωθεί ότι η Τουρκία βρίσκεται σε οικονομική περιδίνηση, ενόψει και του δεύτερου γύρου των προεδρικών εκλογών, με την Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας να επιβάλει περιορισμούς στις αναλήψεις μετρητών από πιστωτικές κάρτες, όπως και σε αναλήψεις προκαταβολής μισθού.
Σε ιστορικό χαμηλό έναντι του δολαρίου η τουρκική λίρα
Σήμερα, το μείζον ζήτημα για την οικονομία της χώρας φαίνεται να είναι η ισοτιμία με το δολάριο και οι απώλειες που οφείλονται στις συναλλαγματικές διαφορές. Για την εσωτερική οικονομία η Τουρκία φαίνεται πως έχει τη δυνατότητα να «κόψει» λίρες έστω και εάν η συνεχής υποτίμηση του εθνικού της νομίσματος «ταΐζει» της ακρίβεια, τον πληθωρισμό και την φτώχεια. Το Bloomberg αναφέρει σε σχετικό του δημοσίευμα πως η Κυβέρνηση Ερντογάν έχει δαπανήσει περισσότερα από 174 δισεκατομμύρια δολάρια από τον περασμένο Δεκέμβριο για να βρίσκεται η λίρα στα σημερινά επίπεδα.
Η λίρα έχει χάσει άνω του 1% από τις εκλογές της 14ης Μαΐου μέχρι σήμερα, έχοντας χάσει 44% της αξίας της το 2021 και άλλο 30% το 2022.
Τα ανοιχτά σενάρια για το αύριο της τουρκικής οικονομίας είναι όλα δύσκολα και κάποια από αυτά και εφιαλτικά. Με τα επίπεδα πληθωρισμού, ακρίβειας και πιέσεων που ασκούνται στη λίρα και στα αποθεματικά της χώρας δυτικοί οικονομικοί αναλυτές σημειώνουν πως είναι σχεδόν απίθανο να υπάρξει «διόρθωση» με συμβατικό τρόπο.
Η επιμονή Ερντογάν να μειώνει τα επιτόκια δεν παρέχει καμία ασφάλεια στις επενδύσεις αλλά και τους ίδιους τους επενδυτές οι οποίοι μπορεί να βλέπουν θετικά την τουρκική αγορά λόγω της «φθηνής» λίρας αλλά η αστάθεια που φέρνει το διαρκώς αυξανόμενο κόστος ζωής είναι ένας από τους ανασταλτικότερους παράγοντες. Το μέλλον δεν μπορεί να το προβλέψει κανείς, αλλά είναι σχεδόν βέβαιο πως η Τουρκία θα είναι αδύνατο να συνεχίσει την πτωτική πορεία των τελευταίων δύο τουλάχιστον ετών χωρίς «παρενέργειες».