Nemo’s Garden: Το μέλλον της γεωργίας θα μπορούσε να είναι... υποθαλάσσιο

Ο «Κήπος του Νέμο» (Nemo’s Garden) είναι το πρώτο σύστημα υποβρύχιας καλλιέργειας χερσαίων φυτών στον κόσμο. Η φάρμα, που βρίσκεται στα ανοικτά των ακτών του Noli της Ιταλίας, νοτιοδυτικά της Γένοβας, αποτελείται από μια σειρά από αιωρούμενα, διαφανή θερμοκήπια σε σχήμα θόλου που ονομάζονται βιόσφαιρες, αγκυροβολημένα στον πυθμένα του ωκεανού.

«Η αποστολή αυτής της τεχνολογίας είναι να αλλάξει τη γεωργία, να της δώσει μια πρόσθετη δυνατότητα για την καλλιέργεια προϊόντων στις τεράστιες ακτογραμμές της Γης, ενώ είναι βιώσιμη και δεν επηρεάζει το περιβάλλον», δήλωσε στο CNNi ο συνιδρυτής Λούκα Γκαμπερίνι.

Ο πατέρας του και ιδρυτής της εταιρείας υποβρύχιων εργαλείων Ocean Reef Group, Σέρτζιο Γκαμπερίνι, σκέφτηκε την ιδέα συνδυάζοντας τα δύο του πάθη – τις καταδύσεις και την κηπουρική. Το 2012, το έργο ξεκίνησε με το φύτεμα βασιλικού σε ένα υποβρύχιο μπαλόνι. Δέκα χρόνια μετά, το Nemo’s Garden αναπτύσσεται.

Υποβρύχια οφέλη

Καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός αναμένεται να φτάσει τα 10 δισεκατομμύρια περίπου έως το 2050, ο ΟΗΕ εκτιμά ότι η παραγωγή τροφίμων θα πρέπει να αυξηθεί έως και 60% για να καλύψει αυτή τη ζήτηση.

«Έχουμε μια πεπερασμένη ποσότητα πόρων και ο (σημερινός) τρόπος μας για τη συλλογή αυτών των πόρων είναι μη βιώσιμος», λέει ο Γκαμπερίνι, «και πιστεύουμε ότι το υποθαλάσσιο μάς δίνει κάποια πλεονεκτήματα (σε σχέση με) την παραδοσιακή γεωργία».

Επιπλέοντας έξι έως 10 μέτρα κάτω από το νερό, τα φυτά στο Nemo’s Garden διαχωρίζονται από κάθε εξωτερικό παθογόνο και παράσιτο, ενώ εξακολουθούν να έχουν πρόσβαση στο γλυκό νερό που προκύπτει ως αποτέλεσμα της αφαλατωμένης συμπύκνωσης στις βιόσφαιρες, συνεχίζει ο Γκαμπερίνι και σημειώνει ότι η σχετικά σταθερή θερμοκρασία του νερού των ωκεανών είναι ιδανικό περιβάλλον για τη ζωή των φυτών.

Το Nemo’s Garden χρησιμοποιεί υδροπονία – μια τεχνική που χρησιμοποιεί θρεπτικά συστατικά με βάση το νερό αντί για χώμα, την ίδια μέθοδο που χρησιμοποιείται στις περισσότερες κάθετες φάρμες εσωτερικού χώρου. Το φως του ήλιου φτάνει στα φυτά, αλλά συμπληρωματικά φώτα ανάπτυξης χρησιμοποιούνται όταν χρειάζεται.

Τα πάντα παρακολουθούνται στη στεριά μέσω καμερών και αισθητήρων και οι ρυθμίσεις μπορούν να προσαρμοστούν εξ αποστάσεως από οπουδήποτε στον κόσμο. Όταν έρθει η ώρα της συγκομιδής, ένας δύτης θα κόψει τη βλάστηση, θα την τοποθετήσει σε σακούλες και θα την φέρει στην επιφάνεια.

Δεδομένου ότι οι βιόσφαιρες έχουν διάμετρο μόνο δύο μέτρα, δεν μπορούν να καλλιεργήσουν μεγαλύτερες καλλιέργειες όπως το καλαμπόκι ή το σιτάρι. Αλλά μπορούν να χωρέσουν οπουδήποτε από 70 έως 100 μικρότερα φυτά, λέει ο Γκαμπερίνι στο CNNi. «Δοκιμάσαμε εκατοντάδες διαφορετικά φυτά, από φράουλες μέχρι ντομάτες, φασόλια και φυσικά βότανα», προσθέτει.

Μελέτες πάνω στη φύση, από φαρμακευτικές έως μαγειρικές, έχουν διεξαχθεί στο Nemo’s Garden. Μια μελέτη του 2020 από το Università di Pisa κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο βασιλικός από τον κήπο είχε υψηλότερη συγκέντρωση αιθέριων ελαίων και περιείχε περισσότερα αντιοξειδωτικά.

Όσο για το φυσικό του αποτύπωμα, ο Γκαμπερίνι λέει ότι το υδρόβιο αγρόκτημα προσελκύει τη θαλάσσια ζωή, αντί να την ενοχλεί. «Στις μελέτες μας, το Nemo’s Garden έχει 58% περισσότερα ψάρια από το γύρω περιβάλλον, επομένως έχει μια επίδραση επαναπληθυσμού», προσθέτει.

Αχαρτογράφητη περιοχή

Ο Γκαμπερίνι αναφέρθηκε και στις προκλήσεις που συνάντησε το πιλοτικό αυτό έργο, ιδίως αναπόφευκτα καιρικά φαινόμενα. Το 2019, μια ισχυρή καταιγίδα έσπασε μερικές από τις βιόσφαιρες.

«Δεν εντοπίσαμε μια τοποθεσία που να ήταν τέλεια όσον αφορά τον ήλιο και τις εποχές και την έκθεση σε ισχυρές καταιγίδες», λέει για την τοποθεσία Noli, η οποία επιλέχθηκε λόγω της γειτνίασής της με την οικογενειακή εξοχική του κατοικία.

Πέρα από τις φυσικές καταστροφές, η δημιουργία από το μηδέν –σε ένα τουλάχιστον σκληρό περιβάλλον– δεν ήταν εύκολη, προσθέτει, αλλά ήταν συναρπαστική.

Άλλες εταιρείες σε όλο τον κόσμο διερευνούν επίσης τα οφέλη του ωκεανού για τη γεωργία. Η GreenWave, ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός στη Βόρεια Αμερική, καλλιεργεί φύκια και οστρακοειδή σε ένα υποβρύχιο ικρίωμα. Η εταιρεία Sea6 Energy με έδρα το Μπανγκαλόρ δημιούργησε ένα μηχανοποιημένο τρακτέρ που μπορεί να φυτέψει και να συλλέξει φύκια στον πυθμένα του ωκεανού.

Η ομάδα του Nemo’s Garden έχει σχέδια για ακόμη μεγαλύτερες βιόσφαιρες στο μέλλον, καθώς και άλλες τοποθεσίες. Για να δοκιμάσουν την λειτουργικότητα σε διαφορετικά περιβάλλοντα, σχεδιάζουν φέτος να κάνουν μια μικρής κλίμακας εγκατάσταση σε ένα λατομείο κρύου νερού στην πολιτεία του Οχάιο των ΗΠΑ.

«Νομίζω ότι η τεχνολογία μπορεί να προσαρμοστεί σχεδόν σε κάθε περιβάλλον», λέει ο Γκαμπερίνι, αλλά πιστεύει ότι το μέλλον του Nemo's Garden θα είναι κυρίως κατά μήκος των ακτογραμμών, όπου οι κοινότητες θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τον πρόσθετο χώρο που προσφέρουν.

«Η υποβρύχια γεωργία δεν πρόκειται να απαντήσει στο ζήτημα «πώς θα ταΐσουμε όλο τον κόσμο», λέει ο Γκαμπερίνι, «αλλά ελπίζω να γίνει πρότυπο στις περιοχές που το χρειάζονται».

Επιμέλεια: Σπυριδούλα Σκούρα

Nemo’s Garden: The future of farming could be under the sea By Michelle Cohan, CNN