Αποκάλυψη: Κέρδη άνω του 1 δισ. λιρών για τη βασιλική οικογένεια από αμφιλεγόμενες πηγές

Μια έρευνα της βρετανικής εφημερίδας Guardian έδειξε την πλήρη εικόνα του εισοδήματος που λαμβάνουν οι βασιλιάδες από τα δουκάτα του Λάνκαστερ και της Κορνουάλης, τα οποία διαχειρίζονται γιγάντια χαρτοφυλάκια γης και περιουσίας σε όλη την Αγγλία.

Τα δουκάτα λειτουργούν ως επαγγελματικές αυτοκρατορίες ακινήτων που διαχειρίζονται εκτεταμένες αγροτικές εκτάσεις, ξενοδοχεία, μεσαιωνικά κάστρα, γραφεία, καταστήματα και μερικά από τα κορυφαία πολυτελή ακίνητα του Λονδίνου. Έχουν επίσης σημαντικά επενδυτικά χαρτοφυλάκια, αλλά δεν πληρώνουν εταιρικό φόρο ή φόρο κεφαλαιουχικών κερδών.

Οι λογαριασμοί του Δουκάτου, που φυλάσσονται σε κοινοβουλευτικά και κρατικά αρχεία, αποκαλύπτουν πώς η βασίλισσα και ο πρωτότοκος γιος της, υπό την ιδιότητά του ως Δούκας της Κορνουάλης, επωφελήθηκαν από μια τεράστια αύξηση των εσόδων τους από τα δουκάτα κατά τη διάρκεια της εβδομηντακονταετούς βασιλείας της.

Πέρυσι, τα εισοδήματά τους από το δουκάτο ανήλθαν σε 41,8 εκατομμύρια λίρες. Προσαρμόζοντας τον πληθωρισμό, το ζευγάρι έχει λάβει το ισοδύναμο άνω των 1,2 δισ. λιρών σε συνολικά έσοδα από τα δύο κτήματα.

Τα κέρδη από το Δουκάτο του Λάνκαστερ, που αποτελείται από 18.481 εκτάρια αγροτικής γης, κυρίως στη βόρεια Αγγλία και τα Μίντλαντς, περνούν αυτόματα σε όποιον κάθεται στο θρόνο. Το ίδιο το κτήμα αποτιμάται σε 652 εκατομμύρια λίρες.

Το Δουκάτο της Κορνουάλης, το οποίο περιλαμβάνει 52.450 εκτάρια, κυρίως στη νοτιοδυτική Αγγλία, αξίζει περισσότερο από 1 δισεκατομμύριο λίρες. Το κτήμα δεν έχει συμβαδίσει με τη νομοθεσία, που ψηφίστηκε το 2013, για να φέρει την ισότητα των φύλων στη βασιλική διαδοχή. Τα κέρδη της εξακολουθούν να πηγαίνουν αυτόματα μόνο στον άνδρα διάδοχο του θρόνου.

Όταν ο Κάρολος, 74 ετών, έγινε βασιλιάς πέρυσι, το Δουκάτο της Κορνουάλης πέρασε αυτόματα στον γιο του, πρίγκιπα Ουίλιαμ, 40 ετών, μεταμορφώνοντάς τον, στα χαρτιά, σε δισεκατομμυριούχο και έναν από τους μεγαλύτερους γαιοκτήμονες στην Αγγλία. Μπορεί να αναμένει ετήσια πληρωμή τουλάχιστον 20 εκατομμυρίων λιρών.

Βασιλική αξίωση για εισόδημα δουκάτου

Η αξίωση της βασιλικής οικογένειας για το εισόδημα από τα δουκάτα προέρχεται από αρχαϊκούς χάρτες που χρονολογούνται από τότε που η χώρα χωρίστηκε σε μεσαιωνικά φέουδα.

Από την έλευση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, ωστόσο, γενιές βουλευτών αμφισβήτησαν τη ρύθμιση και ζήτησαν να καταβληθούν τα κέρδη του δουκάτου στο υπουργείο Οικονομικών. Η κοινοβουλευτική συζήτηση συχνά συμπίπτει με την διαδοχή ενός νέου μονάρχη, εν μέσω ανανεωμένου ελέγχου σχετικά με τις δημόσιες και ιδιωτικές πηγές πλούτου τους.

Οι βασιλικοί επιμένουν ότι το εισόδημά τους στο δουκάτο είναι «ιδιωτικό» και η κυβέρνηση το αντιμετωπίζει ως εντελώς ξεχωριστό από την κρατική επιχορήγηση, την ετήσια πληρωμή που λαμβάνει η βασιλική οικογένεια από την κυβέρνηση για να καλύψει τα επίσημα έξοδα της. Και αυτή έχει αυξηθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια και κοστίζει στον φορολογούμενο 86 εκατομμύρια λίρες ετησίως.

Το Παλάτι του Μπάκιγχαμ αρνήθηκε να σχολιάσει τα στοιχεία της Guardian για τα εισοδήματα που έλαβε από τα δουκάτα, τα οποία περιέγραψε ως «κερδοσκοπικά».

Το Παλάτι έχει δηλώσει εδώ και καιρό ότι το εισόδημα που λαμβάνεται και από τα δύο δουκάτα δαπανάται σε μεγάλο βαθμό για επίσημα καθήκοντα της οικογένειας, δημόσια εργασία ή φιλανθρωπικούς σκοπούς. Ωστόσο, οι βασιλικοί δεν παρείχαν ποτέ λεπτομερή απολογισμό για το πώς ξοδεύονται τα χρήματα από τα κτήματα, περιγράφοντάς τα ως «ιδιωτικές οικονομικές ρυθμίσεις». Ο Κάρολος ανέφερε ότι το 49% έως το 51% του εισοδήματός του δουκάτου του ξοδεύτηκε για δημόσιες και φιλανθρωπικές εκδηλώσεις τα τελευταία χρόνια.

Ως Πρίγκιπας της Ουαλίας, ένα μεγάλο μέρος του εισοδήματος του δουκάτου του Καρόλου δαπανήθηκε ιδιωτικά, συμπεριλαμβανομένων των γραμματέων, των παρκαδόρων, των κηπουρών, των σεφ, των σταθερών χεριών και των εργατών φάρμας.

Υπάρχουν αναφορές ότι η αείμνηστη βασίλισσα χρησιμοποίησε το εισόδημα του Δουκάτου του Λάνκαστερ για να βοηθήσει τον Πρίγκιπα Άντριου να πληρώσει ένα άγνωστο ποσό - που αναφέρεται ότι ήταν πάνω από 9 εκατομμύρια λίρες - για να τερματίσει την υπόθεση σεξουαλικής επίθεσης που είχε καταθέσει εναντίον του η Βιρτζίνινα Τζούφρε.

Η βετεράνος βουλευτής των Εργατικών Μαργκαρετ Χοτζ, η οποία ηγήθηκε μιας έρευνας για το Δουκάτο της Κορνουάλης το 2013 όταν προήδρευσε της επιτροπής δημοσίων λογαριασμών, είπε ότι το κοινοβούλιο δεν ήταν σε θέση να καθορίσει πώς δαπανήθηκαν τα εισοδήματα του δουκάτου.

«Ήταν πολύ ασαφές», είπε πρόσφατα. «Υπάρχει λίγη διαφάνεια».

Περιέγραψε το καθεστώς των δουκάτων ως «σκόπιμη ασάφεια» και υποστήριξε ότι τα έσοδα από αυτά θα πρέπει να ληφθούν υπόψη από την κυβέρνηση κατά τον υπολογισμό της επόμενης κρατικής επιχορήγησης.

«Αν τα χρήματα από τα δουκάτα είναι μέρος της συνεισφοράς του κράτους στη μοναρχία, εντάξει, αλλά θα πρέπει να μπορούμε να δούμε πώς δαπανώνται και να δούμε τη χρηματοδότηση του βασιλικού νοικοκυριού στη συνέχεια».

Από φάρμες μέχρι περιουσίες

Αναμφισβήτητα, η πιο σημαντική διαφορά είναι η απαλλαγή τους από τον φόρο εταιρειών και τον φόρο κεφαλαιουχικών κερδών, αποτέλεσμα ενός μακροχρόνιου αλλά ακαθόριστου δόγματος που εξαιρεί τα βασιλικά σώματα από τη συμμόρφωση με τμήματα βρετανικών νόμων. Αυτό παρέχει στα δουκάτα εμπορικά πλεονεκτήματα έναντι των συμβατικών ακινήτων στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Αυτές οι φοροαπαλλαγές βοήθησαν να μετατραπούν τα δουκάτα σε προσοδοφόρες επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν ευδοκιμήσει σε μια εποχή ραγδαίας αύξησης των τιμών των ακινήτων. Και οι δύο έχουν δημιουργήσει ομάδες έμπειρων στελεχών για τη διαχείριση των χαρτοφυλακίων τους. Ο Άλαστερ Μάρτιν, διευθύνων σύμβουλος του Δουκάτου της Κορνουάλης, αμείβεται με 318.000 λίρες ετησίως. Ο Νέιθαν Τόμσον, ο ομόλογός του στο Δουκάτο του Λάνκαστερ, λαμβάνει 267.000 λίρες.

Το Δουκάτο του Λάνκαστερ κατέχει αγροτική γη σε πέντε κομητείες της βόρειας Αγγλίας, συμπεριλαμβανομένων χωριών και αγροκτημάτων. Το στολίδι στο στέμμα της αυτοκρατορίας της ιδιοκτησίας του είναι το Savoy Estate, μια σειρά από ακίνητα υψηλής ποιότητας που ενοικιάζονται ως καταστήματα και γραφεία σε εμπορικές εταιρείες.

Οι ετήσιες εκθέσεις για τα δουκάτα δίνουν την εντύπωση ότι διαχειρίζονται βουκολικά κτήματα. Όμως τα χαρτοφυλάκια τους έχουν επεκταθεί με έξυπνες εμπορικές επενδύσεις σε αστικά ακίνητα.

Το χαρτοφυλάκιο του Δουκάτου του Λάνκαστερ περιλαμβάνει αποθήκες και βιομηχανική περιουσία σε μέρη όπως το Μπάσινγκστοκ, το Σουίντον και το Ρέντιτς. Οι πιο πρόσφατες εξαγορές του περιλαμβάνουν ένα επιχειρηματικό κέντρο στο Χάρλοου του Έσσεξ, μια βιομηχανική περιοχή στο Σάλφορντ και γη στις υπηρεσίες Forton στον αυτοκινητόδρομο Μ6 στο Λανκασάιρ.

Το Δουκάτο της Κορνουάλης έχει υποστεί παρόμοια μετάβαση. Διαθέτει αγροτικές και κτηνοτροφικές φάρμες και σπίτια, καθώς και ένα μεγάλο κομμάτι του Νταρτμουρ, συμπεριλαμβανομένης της φυλακής και μεσαιωνικών κάστρων, οχυρά λόφων της εποχής του σιδήρου, πέτρινους κύκλους και πολυτελείς εξοχικές κατοικίες στα Isles of Scilly.

Ωστόσο, διαθέτει επίσης εκτάσεις αστικής γης, όπως το γήπεδο κρίκετ Οβάλ και διαμερίσματα στο Κένινγκτον, στο νότιο Λονδίνο, και ένα ξενοδοχείο Crowne Plaza στο Ρέντινγκ. Σε αντίθεση με τη μητέρα του, η οποία έδειξε περιορισμένο ενδιαφέρον για τη διοίκηση του δουκάτου της, ο Κάρολος έχει κατηγορηθεί ότι διοικεί το Δουκάτο της Κορνουάλης ως σύγχρονο φέουδο.

Στα μέσα της δεκαετίας του '90, το Δουκάτο της Κορνουάλης ηγήθηκε της κατασκευής ενός νέου χωριού στο Πάουντμπερι, στο Ντόρσετ, που χτίστηκε «σύμφωνα με το προσωπικό όραμα του Καρόλου για μια βιώσιμη και αρχιτεκτονικά ευχάριστη κοινότητα».

Περίπου την ίδια εποχή, ο Κάρολος άσκησε κρυφά πιέσεις στην κυβέρνηση του Τζον Μέιτζορ για να τροποποιήσει τον Νόμο για τη Μεταρρύθμιση του Μισθωτηρίου, έτσι ώστε οι κάτοικοι του χωριού Σόμερσετ, Νιούτον Σεντ Λόε, να εμποδίζονται να αγοράσουν τα δικά τους ακίνητα από τον βασιλικό ιδιοκτήτη τους. Οι υπουργοί υποχώρησαν για να «αποφύγουν μια μεγάλη διαμάχη» με τον πρίγκιπα.

Ο Κάρολος, στην πραγματικότητα, χρησιμοποίησε επίσης το δουκάτο του για να αγοράσει δύο κατοικίες, προσθέτοντας στον κατάλογο των παλατιών και των κτημάτων που είχε ήδη στη διάθεσή του. Το 2007, το δουκάτο αγόρασε ένα εξοχικό σπίτι κοντά στο Llandovery, στο Carmarthenshire, έναντι 1,3 εκατομμυρίων λιρών, έτσι ώστε ο Κάρολος και η σύζυγός του, Καμίλα, να έχουν ένα καταφύγιο στην Ουαλία.

Και το 1980, το Δουκάτο της Κορνουάλης απέκτησε το Highgrove House και 140 εκτάρια γης για να λειτουργήσει ως εξοχική κατοικία του. Τοποθετημένο στην ειδυλλιακή ύπαιθρο του Gloucestershire, το αρχοντικό του τέλους του 18ου αιώνα αγοράστηκε για 865.000 λίρες και έχει ανακαινιστεί εκτενώς.

Για 13 χρόνια, ο Κάρολος ζούσε χωρίς ενοίκιο στο Highgrove, το οποίο εκτιμάται ότι αξίζει έως και 15 εκατομμύρια λίρες. Αυτό άλλαξε το 1993, όταν έγινε ενοικιαστής του εαυτού του και, με κυκλική συμφωνία, άρχισε να πληρώνει ενοίκιο στο Δουκάτο της Κορνουάλης ενώ λάμβανε έσοδα από το Δουκάτο της Κορνουάλης.

Το Παλάτι του Μπάκιγχαμ αρνήθηκε να πει γιατί ο Κάρολος άρχισε να πληρώνει ενοίκιο εκείνη τη χρονιά ή γιατί δεν το έκανε εκ των προτέρων. Οι τελευταίοι λογαριασμοί του δουκάτου καταγράφουν πληρωμές 659.285 λιρών το 2022 για ενοίκιο στο σπίτι και σε άλλα ακίνητα που καταλαμβάνουν ο Κάρολος και το προσωπικό του γραφείου του.

Σε ένδειξη του πόσο μπερδεμένα έχουν γίνει τα βασιλικά οικονομικά, υπήρξε μια αλλαγή στη συμφωνία μίσθωσης του Καρόλου πέρυσι: ο πρίγκιπας Ουίλιαμ, ο οποίος κατέχει τη θέση του αρσενικού κληρονόμου και, μαζί με αυτόν, τον τίτλο του Δούκα της Κορνουάλης, είναι τώρα ο ιδιοκτήτης του πατέρα του.

Επιμέλεια: Σπυριδούλα Σκούρα