Ηπατίτιδα: Νέα εξήγηση για τη μυστηριώδη «επιδημία» σε παιδιά

Σε τρεις μελέτες που δημοσιεύθηκαν αυτή την εβδομάδα, οι ερευνητές συνδέουν τα περιστατικά ηπατίτιδας με ταυτόχρονη μόλυνση από πολλούς κοινούς ιούς.

Στις αρχές του περασμένου έτους, αξιωματούχοι υγείας στο Ηνωμένο Βασίλειο ανέφεραν κρούσματα οξείας ηπατίτιδας, τα οποία καταγράφηκαν για πρώτη φορά το φθινόπωρο του 2021. Η ηπατίτιδα είναι ένας γενικός όρος για τη φλεγμονή του ήπατος, που συχνά συνοδεύεται από συμπτώματα όπως πυρετός, κόπωση και ίκτερος και σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη ηπατική ανεπάρκεια ή και θάνατο. Τα παιδιά αυτά δεν είχαν βρεθεί θετικά σε καμία γνωστή αιτία ηπατίτιδας.

Μέχρι τον Ιούλιο του 2022, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), είχαν καταγραφεί πάνω από 1.000 περιπτώσεις αυτής της ανεξήγητης παιδικής ηπατίτιδας σε 35 χώρες. Τα περισσότερα από τα παιδιά που νόσησαν, από τα οποία το 2% απεβίωσε και περίπου το 5% χρειάστηκε μεταμόσχευση ήπατος.

Διατυπώθηκαν διάφορες θεωρίες σχετικά με την προέλευση αυτών των κρουσμάτων. Πολλά αλλά όχι όλα τα παιδιά βρέθηκαν θετικά σε αδενοϊούς, μικρόβια που συναντώνται συχνά και μπορούν να προκαλέσουν ασθένεια αλλά όχι σοβαρή λοίμωξη. Ορισμένα είχαν νοσήσει με Covid-19.

Στις τρεις νέες μελέτες που δημοσιεύθηκαν αυτή την εβδομάδα στο «Nature», οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων που μελέτησαν είχαν προσβληθεί πρόσφατα από τον ιό AAV-2, και μάλιστα σε πολύ υψηλότερα ποσοστά σε σχέση με άλλους ασθενείς που εμφάνισαν ηπατίτιδα από γνωστές αιτίες. Ορισμένοι ερευνητές εντόπισαν σημάδια μόλυνσης του ήπατος των παιδιών από τον AAV-2 και έμμεσες ενδείξεις ότι το ήπαρ είχε υποστεί βλάβη ως αποτέλεσμα.

Ο AAV-2 είναι παράξενος, ακόμη και μεταξύ των μικροβίων. Είναι ένας δορυφορικός ιός, που σημαίνει ότι δεν μπορεί να αναπαραχθεί μόνος του στα ανθρώπινα κύτταρα και χρειάζεται τη βοήθεια ενός δεύτερου «βοηθητικού» ιού για να πολλαπλασιαστεί. Όπως υποδηλώνει και το όνομά τους, οι αδενοϊοί είναι ένας κοινός βοηθητικός ιός για τον AAV-2, όπως και οι ερπητοϊο. Σε πολλά από αυτά τα παιδιά, οι επιστήμονες βρήκαν και αυτούς τους βοηθητικούς ιούς, και μερικές φορές ακόμη και περισσότερους από έναν.

Τα δείγματα του AAV-2 που λήφθηκαν από τα παιδιά που είχαν νοσήσει δεν φαίνεται να διαφέρει γενετικά από άλλα γνωστά στελέχη. Ωστόσο, μια βρετανική μελέτη αναφέρει έναν άλλο βασικό παράγοντα πίσω από τα κρούσματα. Τα περισσότερα παιδιά στη Βρετανία που νόσησαν έφεραν την ίδια παραλλαγή ενός γονιδίου που είναι γνωστό ότι επηρεάζει την ανοσολογική απόκριση, και μάλιστα σε υψηλότερο ποσοστό από ό,τι ο γενικός πληθυσμός. Είναι πιθανό ότι αυτή η παραλλαγή έκανε τα παιδιά πιο ευάλωτα στην ηπατίτιδα, υποστηρίζουν οι συγγραφείς.

Αυτές οι μελέτες από μόνες τους δεν αποτελούν απόδειξη ότι ο AAV-2 ευθύνεται για τα κρούσματα. Πρώτον, όλες βασίζονται σε ένα μικρό δείγμα ασθενών μόνο από δύο από τις πολλές χώρες όπου αναφέρθηκαν κρούσματα (ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο).

Παραμένει επίσης ασαφές γιατί τα κρούσματα εμφανίστηκαν τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Μια πιθανή εξήγηση που δίνουν οι ερευνητές είναι ότι η άρση των λόκνταουν της πανδημίας άφησε εκτεθειμένα τα παιδιά σε ιούς τους οποίους δεν είχαν συναντήσει προηγουμένως. Ωστόσο, τα στοιχεία από τις ΗΠΑ έδειξαν ότι το καταγεγραμμένο ποσοστό των ανεξήγητων κρουσμάτων ηπατίτιδας στα παιδιά δεν αυξήθηκε πέρυσι σε σχέση με τα προ της πανδημίας επίπεδα. Με άλλα λόγια, ο AAV-2 μπορεί να ήταν πάντα μια σπάνια αλλά σταθερή αιτία ηπατίτιδας, αλλά οι επιστήμονες την εντόπισαν τώρα. Είναι επίσης πιθανό ότι σε ορισμένες χώρες σημειώθηκε πραγματική αύξηση πέρυσι, ενώ σε άλλες όχι.

Σήμερα, η συχνότητα αυτών των ανεξήγητων κρουσμάτων ηπατίτιδας έχει μειωθεί σημαντικά. Ωστόσο θα πρέπει να γίνουν περισσότερες έρευνες για να επιβεβαιωθούν τα ευρήματα των επιστημόνων και να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα για την αντιμετώπιση παρόμοιων περιστατικών στο μέλλον.