Μελέτη ανατρέπει τα δεδομένα: Η παγκόσμια «πληθυσμιακή βόμβα» μπορεί να μην εκραγεί τελικά

Η μελέτη προβλέπει ότι σύμφωνα με τις τρέχουσες τάσεις, ο παγκόσμιος πληθυσμός θα φτάσει τα 8,8 δισεκατομμύρια πριν από τα μέσα του αιώνα και στη συνέχεια θα μειωθεί ραγδαία. Η κορύφωση θα μπορούσε να έρθει νωρίτερα ακόμη, εάν οι κυβερνήσεις κάνουν σταδιακά βήματα για την αύξηση του μέσου εισοδήματος και των επιπέδων εκπαίδευσης.

Οι νέες προβλέψεις είναι καλά νέα για το παγκόσμιο περιβάλλον. Μόλις ξεπεραστεί η δημογραφική διόγκωση, η πίεση στη φύση και το κλίμα θα πρέπει να αρχίσει να μειώνεται, μαζί με τις σχετικές κοινωνικές και πολιτικές εντάσεις.

Οι συγγραφείς προειδοποιούν, ωστόσο, ότι η πτώση των γεννήσεων από μόνη της δεν θα λύσει τα περιβαλλοντικά προβλήματα του πλανήτη, τα οποία είναι ήδη σοβαρά με πληθυσμό 7,8 δισεκατομμυρίων και προκαλούνται κυρίως από την υπερβολική κατανάλωση μιας πλούσιας μειονότητας, αναφέρει δημοσίευμα της Guardian.

Η μείωση του πληθυσμού μπορεί επίσης να δημιουργήσει νέα προβλήματα, όπως συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού και μεγαλύτερη πίεση στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης που σχετίζεται με τη γήρανση της κοινωνίας, όπως διαπιστώνουν χώρες όπως η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα.

Ο Μπεν Καλεγκάρι, ένας από τους συντάκτες της έκθεσης, είπε ότι τα ευρήματα ήταν ενθαρρυντικά – αλλά υπήρχε ένα . «Αυτό μας δίνει στοιχεία για να πιστεύουμε ότι η πληθυσμιακή βόμβα δεν θα εκραγεί, αλλά εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε σημαντικές προκλήσεις από περιβαλλοντική άποψη. Χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να αντιμετωπίσουμε το σημερινό αναπτυξιακό παράδειγμα της υπερκατανάλωσης και της υπερπαραγωγής, που είναι μεγαλύτερα προβλήματα από τον πληθυσμό».

Προηγούμενες μελέτες έχουν σκιαγραφήσει μια πιο ζοφερή εικόνα. Πέρυσι, ο ΟΗΕ υπολόγισε ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός θα έφτανε τα 9,7 δισεκατομμύρια μέχρι τα μέσα του αιώνα και θα συνεχίσει να αυξάνεται για αρκετές δεκαετίες μετά.

Η νέα πρόβλεψη, που δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα, πραγματοποιήθηκε από τη συλλογική Earth4All κορυφαίων περιβαλλοντικών και οικονομικών ιδρυμάτων, συμπεριλαμβανομένου του Potsdam Institute for Climate Impact Research, του Stockholm Resilience Center και του BI Norwegian Business School. Τους ανατέθηκε από τη Λέσχη της Ρώμης για μια συνέχεια της θεμελιώδους μελέτης της για τα Όρια στην Ανάπτυξη πριν από περισσότερα από 50 χρόνια.

Η έκθεση βασίζεται σε μια νέα μεθοδολογία που ενσωματώνει κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες που έχουν αποδεδειγμένο αντίκτυπο στο ποσοστό γεννήσεων, όπως η αύξηση του μορφωτικού επιπέδου, ιδίως για τις γυναίκες, και η βελτίωση του εισοδήματος. Σκιαγραφεί δύο σενάρια ανάλογα με τον βαθμό στον οποίο ασκούνται τέτοιες πολιτικές.

Στην περίπτωση του «business as usual», προβλέπει ότι οι υπάρχουσες πολιτικές είναι αρκετές για να περιορίσουν την παγκόσμια αύξηση του πληθυσμού κάτω από 9 δισεκατομμύρια το 2046 και στη συνέχεια να μειωθούν στα 7,3 δισεκατομμύρια το 2100. Αυτό, προειδοποιούν, είναι πολύ αργά: «Αν και το σενάριο δεν έχει ως αποτέλεσμα μια απροκάλυπτη οικολογική ή ολική κλιματική κατάρρευση, η πιθανότητα περιφερειακών κοινωνικών καταρρεύσεων ωστόσο αυξάνεται τις δεκαετίες έως το 2050, ως αποτέλεσμα της βαθύτερης κοινωνικής διαίρεσης τόσο στο εσωτερικό όσο και μεταξύ των κοινωνιών. Ο κίνδυνος είναι ιδιαίτερα οξύς στις πιο ευάλωτες, κακώς διοικούμενες και οικολογικά ευάλωτες οικονομίες».

Στο δεύτερο, πιο αισιόδοξο σενάριο –με τις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο να αυξάνουν τους φόρους στους πλούσιους για να επενδύσουν στην εκπαίδευση, τις κοινωνικές υπηρεσίες και τη βελτίωση της ισότητας– υπολογίζει ότι ο αριθμός των ανθρώπων θα μπορούσε να φτάσει τα 8,5 δισεκατομμύρια ήδη από το 2040 και στη συνέχεια να μειωθεί κατά περίπου ένα τρίτο σε περίπου 6 δισεκατομμύρια το 2100. Σε αυτό το μονοπάτι, προβλέπουν σημαντικά κέρδη μέχρι τα μέσα του αιώνα για την ανθρώπινη κοινωνία και το φυσικό περιβάλλον.

«Μέχρι το 2050, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου θα είναι περίπου 90% χαμηλότερες από ό,τι ήταν το 2020 και εξακολουθούν να μειώνονται», σύμφωνα με την έκθεση. «Οι εναπομείνασες ατμοσφαιρικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από βιομηχανικές διεργασίες απομακρύνονται όλο και περισσότερο μέσω της δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα. Καθώς ο αιώνας προχωρά, περισσότερος άνθρακας δεσμεύεται παρά αποθηκεύεται, διατηρώντας την παγκόσμια θερμοκρασία κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Η άγρια ζωή σταδιακά ανακάμπτει και αρχίζει να ευδοκιμεί ξανά σε πολλά μέρη».