Τι είναι η τράπεζα μητρικού γάλακτος – Πώς θέλει να τη ρυθμίσει η ΕΕ

Οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών θέλουν να θεσπίσουν ενιαίους κανόνες που επιβλέπουν τη δωρεά και τη χρήση μητρικού γάλακτος δορητών σε ολόκληρο το μπλοκ.

Αποτελεί μέρος της προτεινόμενης αναθεώρησης της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που καλύπτουν τα πρότυπα ασφάλειας και ποιότητας για ουσίες ανθρώπινης προέλευσης (SoHO) που προορίζονται για ανθρώπινη χρήση. Επί του παρόντος, οι νόμοι καλύπτουν αίμα, ιστούς και κύτταρα, αλλά η ΕΕ θέλει να επεκτείνει την κάλυψη σε όλα τα SoHO — συμπεριλαμβανομένου του μητρικού γάλακτος δορητών.

Ενώ, εκ πρώτης όψεως, μπορεί να φαίνεται ότι η ΕΕ προσπαθεί να «αρμέξει» τις ρυθμιστικές της εξουσίες, οι ειδικοί είναι σε μεγάλο βαθμό υπέρ του σχεδίου για τη θέσπιση προτύπων σε όλη την ΕΕ, λέγοντας ότι θα βελτιώσει τη διαθεσιμότητα και την ασφάλειά της.

Με τους νομοθέτες και τις χώρες της ΕΕ να συζητούν την ανανέωση, δημοσίευμα του Politico δίνει απαντήσεις για το ζήτημα.

Τι είναι οι τράπεζες μητρικού γάλακτος;

Οι γυναίκες που παράγουν περισσότερο μητρικό γάλα από αυτό που χρειάζονται τα μωρά τους μπορούν να το δωρίσουν σε τράπεζα μητρικού γάλακτος.

Αυτές οι τράπεζες ελέγχουν τους δωρητές και συλλέγουν, επεξεργάζονται και διανέμουν το γάλα σε βρέφη που το έχουν ανάγκη — σε εκείνα των οποίων το γάλα της μητέρας τους δεν είναι διαθέσιμο ή επαρκές.

Ενώ ο αποκλειστικός θηλασμός συνιστάται για όλα τα μωρά τους πρώτους έξι μήνες της ζωής τους, είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τα πρόωρα ή άρρωστα νεογνά, λένε οι ειδικοί.

Μεταξύ πολλών άλλων πλεονεκτημάτων, το μητρικό γάλα περιέχει αντισώματα που είναι σημαντικά για το ανοσοποιητικό σύστημα των νεογνών. Τα μωρά που γεννιούνται πριν από τις 30 εβδομάδες εγκυμοσύνης είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα σε λοιμώξεις, ιδιαίτερα από νεκρωτική εντεροκολίτιδα, έναν τύπο φλεγμονής του εντέρου που μπορεί να είναι θανατηφόρος. Τα ποσοστά επιβίωσής τους βελτιώνονται όταν παίρνουν ανθρώπινο γάλα σε σύγκριση με τη φόρμουλα, δήλωσε ο Elien Rouw, ειδικός στην ιατρική του θηλασμού στη Γερμανία και εκλεγμένος πρόεδρος της Ακαδημίας Ιατρικής Θηλασμού.

Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 282 τράπεζες μητρικού γάλακτος στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας και της Ουκρανίας, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση Τραπεζών Γάλακτος.

Δεν έχουν ήδη ρυθμιστεί;

Το μητρικό γάλα δότη ρυθμίζεται διαφορετικά σε διαφορετικές χώρες. Για παράδειγμα, θεωρείται προϊόν υγείας στη Γαλλία, τρόφιμο στη Γερμανία και δεν κατηγοριοποιείται και δεν ρυθμίζεται στη Ρουμανία. Και ενώ τα πρότυπα ασφαλείας καθορίζονται σε εθνικό επίπεδο στη Γαλλία, για παράδειγμα, ορίζονται σε περιφερειακό επίπεδο στο Βέλγιο.

Ωστόσο, υπάρχει κάποιο επίπεδο σύγκλισης. Για παράδειγμα, οι περισσότερες εθνικές κατευθυντήριες γραμμές στον κόσμο συνιστούν το μητρικό γάλα του δότη να είναι παστεριωμένο, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση Τράπεζας Γάλακτος.

Στη Γαλλία, για παράδειγμα, το γάλα ελέγχεται πρώτα για βακτήρια και το πολύ μολυσμένο γάλα απορρίπτεται, εξηγεί ο Jean-Charles Picaud, καθηγητής παιδιατρικής ειδικευμένος στη νεογνολογία στο Hôpital de la Croix-Rousse στη Λυών και πρόεδρος της γαλλικής Ένωσης Τραπεζών ανθρώπινου γάλακτος. Στη συνέχεια, το υπόλοιπο παστεριώνεται στους 62,5 βαθμούς Κελσίου για ακριβώς 30 λεπτά και στη συνέχεια ελέγχεται ξανά προτού διατεθεί στα μωρά.

Τι θέλει να κάνει η Επιτροπή;

Η Επιτροπή θέλει να εναρμονίσει τα πρότυπα ασφαλείας σε ολόκληρη την ΕΕ, όχι μόνο για να διασφαλίσει την ασφάλεια των μωρών που καταναλώνουν μητρικό γάλα, αλλά και για να διευκολυνθεί η μεταφορά του μητρικού γάλακτος δότη —και άλλων SoHO— εκτός συνόρων.

Οι τράπεζες γάλακτος δότη είναι άνισα κατανεμημένες σε όλη την ήπειρο. Υπάρχουν πάνω από 30 στη Γαλλία, για παράδειγμα, αλλά μόνο τέσσερις στο Βέλγιο και μία στη Ρουμανία. Και μέρη της Ευρώπης αντιμετωπίζουν έλλειψη μητρικού γάλακτος δότη, ενώ παραμένει σε περιορισμένη προσφορά αλλού.

«Υπάρχουν παιδιά που πεθαίνουν στη Γερμανία επειδή δεν είχαν καθόλου, ή δεν είχαν αρκετό, ανθρώπινο γάλα», είπε ο Rouw, ειδικός ιατρικής του θηλασμού στη Γερμανία. Κέντρα στη Γερμανία που φροντίζουν εξαιρετικά πρόωρα μωρά χωρίς άμεση πρόσβαση σε τράπεζα γάλακτος το αγοράζουν εν μέρει από το Βέλγιο και τις Ηνωμένες Πολιτείες, πρόσθεσε.

Οι ειδικοί συμφωνούν ότι η ύπαρξη εναρμονισμένων προτύπων ασφαλείας θα διευκόλυνε τη διασυνοριακή ανταλλαγή του μητρικού γάλακτος, βελτιώνοντας την πρόσβαση των μωρών σε αυτό. Αυτά περιλαμβάνουν πράγματα όπως κριτήρια επιλογής δότη, μητρικές εξετάσεις αίματος για λοιμώξεις, πρότυπα υγιεινής κατά τη συλλογή, συνθήκες ψυχρής αλυσίδας κατά τη μεταφορά και έλεγχος του γάλακτος για βακτήρια, δήλωσε ο Picaud, πρόεδρος της γαλλικής ένωσης τράπεζας ανθρώπινου γάλακτος.

Ωστόσο, ενώ η Επιτροπή καθορίζει την αρχή των προτύπων σε όλο το μπλοκ στον κανονισμό της, σκοπεύει να την αφήσει σε ειδικούς φορείς — το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) και την Ευρωπαϊκή Διεύθυνση για την Ποιότητα των Φαρμάκων και την Υγειονομική Περίθαλψη (EDQM) — για τη συγκέντρωση των ακριβών επιστημονικών και τεχνικών λεπτομερειών, ώστε αυτές να μπορούν να ενημερώνονται πιο εύκολα εάν παραστεί ανάγκη.

Πρέπει να πληρώνονται οι δωρητές;

Η συζήτηση για την πληρωμή για ουσίες ανθρώπινης προέλευσης είναι πολωτική. Η γερμανική Πρωτοβουλία Human Milk Bank Initiative, ένας μη κυβερνητικός οργανισμός που προωθεί μη κερδοσκοπικές τράπεζες γάλακτος δοτών, προειδοποίησε σε μια δήλωση προς την Επιτροπή το 2020 ότι «δεοντολογικά αμφισβητήσιμες προσεγγίσεις» έχουν χρησιμοποιηθεί παγκοσμίως για την απόκτηση ανθρώπινου γάλακτος από «θηλάζουσες μητέρες σε περιοχές με περιορισμένους πόρους ή από κοινωνικοοικονομικά μειονεκτούντες πληθυσμούς».

Οι χώρες της ΕΕ ακολουθούν διαφορετικές προσεγγίσεις όσον αφορά την αποζημίωση των δωρητών για το μητρικό γάλα. Οι δωρητές στη Γαλλία, για παράδειγμα, δεν λαμβάνουν καμία οικονομική αποζημίωση. Στη Σουηδία, οι μητέρες δωρητές λαμβάνουν ονομαστικά 250 σουηδικές κορώνες (22,56 €) ανά λίτρο δωρεά γάλακτος.

Η προτεινόμενη αναθεώρηση της Επιτροπής περιλαμβάνει καθοδήγηση σχετικά με την αποζημίωση για όλους τους δωρητές SoHO, ώστε να επιτραπεί η κάλυψη τυχόν οικονομικών ζημιών — αλλά αφήνει τις χώρες της ΕΕ να καθορίσουν εάν θα το επιτρέψουν και εάν ναι, τους όρους για αυτήν, διασφαλίζοντας ότι θα παραμείνουν «οικονομικά ουδέτερες».

Εκτός από τις τράπεζες μητρικού γάλακτος, ο νέος νόμος θα ισχύει επίσης για κάθε εταιρεία που επιθυμεί να εμπορευματοποιήσει το μητρικό γάλα ως συστατικό.

Δεδομένου του αυξανόμενου όγκου ερευνών που δείχνουν τα κλινικά οφέλη του μητρικού γάλακτος δότη για τα πρόωρα μωρά, οι τράπεζες γάλακτος που συνδέονται με νοσοκομεία σε όλο τον κόσμο επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους — και υπάρχει επίσης αυξανόμενο εμπορικό ενδιαφέρον, δήλωσε εκπρόσωπος της Επιτροπής στο Politico.

Τουλάχιστον μία εταιρεία χρησιμοποιεί το μητρικό γάλα για να φτιάξει ενισχυτικά για άρρωστα και πρόωρα μωρά στη μονάδα εντατικής θεραπείας νεογνών, τα οποία στη συνέχεια προστίθενται είτε στο μητρικό γάλα είτε στο γάλα δότη.