DW: Παιχνίδια επιρροής στη Συρία - «Επιστροφή» Άσαντ με τη βοήθεια του Ερντογάν

Την περασμένη εβδομάδα, ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε ξεκάθαρα ότι δεν αποκλείει μία συνάντηση με τον Σύρο ομόλογό του, ενώ στόχος του είναι μία νέα ειρηνευτική διαδικασία για τη Συρία, στην οποία θα έχουν ρόλο η Τουρκία, αλλά και η Ρωσία.
Ήδη έχουν συναντηθεί στη Μόσχα οι επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών, καθώς και οι υπουργοί Άμυνας της Τουρκίας και της Συρίας. Το επόμενο βήμα θα είναι μία συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών, η οποία, σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, δεν αποκλείεται να πραγματοποιηθεί την Τετάρτη (11/1)

Για τον Άσαντ το κέρδος είναι πολλαπλό, όπως αναφέρει στην Deutsche Welle η Μπέντε Σέλερ, πολιτική επιστήμων και επικεφαλής του τμήματος για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική στο πολιτικό ίδρυμα «Χάινριχ Μπελ», που πρόσκειται στο Κόμμα των Πρασίνων. «Ασφαλώς ο Άσαντ επιδιώκει τη διπλωματική του αναβάθμιση», επισημαίνει. «Την έχει δηλαδή ούτως ή άλλως, αλλά θα ήταν πιο σημαντικό να την συνυπογράφουν η Ευρώπη και οι ΗΠΑ. Από κει και πέρα ελπίζει σε οικονομική βοήθεια, για παράδειγμα από τις χώρες του Κόλπου, αλλά και την Τουρκία ή την Ιορδανία. Το καθεστώς χρειάζεται επειγόντως χρήματα για την ανοικοδόμηση, αλλά μέχρι στιγμής οι γειτονικές χώρες δεν δείχνουν ιδιαίτερη προθυμία να επενδύσουν στη Συρία».

Τα ετερόκλητα τουρκικά συμφέροντα

Η Τουρκία ήταν για πολλά χρόνια- και θεωρητικά παραμένει- ένας από τους κύριους υποστηρικτές της συριακής αντιπολίτευσης. Από το 2011, όταν ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία, ο Ερντογάν απέφευγε κάθε επαφή με τον Άσαντ. Φαίνεται όμως ότι αναθεωρεί τη στάση του. Ίσως γιατί πιστεύει ότι ο Άσαντ μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμος σύμμαχος στην προσπάθεια της Τουρκίας να αναχαιτίσει τo κουρδικό Κόμμα της Δημοκρατικής Ένωσης (PYD), αλλά και το στρατιωτικό του σκέλος, τις Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), που δραστηριοποιούνται στη Συρία και διατηρούν στενές σχέσεις με το PKK.

Κάθε τόσο ο Ερντογάν απειλεί με νέες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στη βόρεια Συρία, αλλά προφανώς θεωρεί ότι ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί πιο εύκολα με τη στήριξη του Άσαντ. Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Συρίας μπορεί να μην υποστηρίζει αποσχιστικές τάσεις, αλλά χρειάζεται τη στήριξη από τους τοπικούς ηγέτες των Κούρδων, για να διασφαλίσει την κυριαρχία του στις βορειοανατολικές επαρχίες της χώρας. Κατά συνέπεια δεν είναι βέβαιο ότι συμπίπτουν τα συμφέροντα Άσαντ-Ερντογάν. Σε κάθε περίπτωση, λέει η Μπέντε Σέλερ, «πρόκειται για ένα σκοτεινό σενάριο, αν αναλογιστεί κανείς ότι όλα όσα έχει επιτύχει μέχρι σήμερα ο Άσαντ, βασίζονται στην κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Είναι ένα επικίνδυνο προηγούμενο που προδικάζει το δίκαιο του ισχυρού σε άλλες εστίες κρίσεις ανά τον κόσμο».

«Πονοκέφαλος» το προσφυγικό

Επιπλέον, ο Ερντογάν αναζητεί λύση για τα τέσσερα εκατομμύρια των προσφύγων από τη Συρία, που ακόμη φιλοξενούνται στη γειτονική Τουρκία. Η διαμονή τους στοιχίζει όλο κι περισσότερο δεδομένου ότι ο επίσημος πληθωρισμός φτάνει το 85%, ενώ η συζήτηση για το μέλλον τους θα μπορούσε να επηρεάσει την έκβαση των προεδρικών εκλογών τον Ιούνιο. Τα συμφέροντα του Ερντογάν υπαγορεύουν τη μετακίνηση των προσφύγων στη Συρία, αλλά από την πλευρά του ο Άσαντ δεν έχει λόγο να επισπεύδει την επιστροφή τους.

«Για τους πρόσφυγες είναι μία οδυνηρή κατάσταση», λέει η πολιτική επιστήμων Μπέντε Σέλερ. «Παραμένουν μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, δεν μπορούν ούτε να προχωρήσουν, ούτε να γυρίσουν πίσω. Δεν αισθάνονται ασφάλεια, ούτε βλέπουν προοπτική για το μέλλον. Εκατομμύρια άνθρωποι βιώνουν αυτή την πικρή εμπειρία...»

Παιχνίδια επιρροής στη Συρία

Τον Μπασάρ Αλ Άσαντ αρχίζουν να προσεγγίζουν πάλι και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αντίπαλον δέος του Ιράν στη Μέση Ανατολή. Προ ημερών μάλιστα ο υπουργός Εξωτερικών των Εμιράτων, Αμπντουλάχ Μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναχιάν, επισκέφθηκε τη Δαμασκό και συναντήθηκε με τον Άσαντ, αλλά μάλλον δεν κατάφερε να περιορίσει την επιρροή που ασκεί η φιλοϊρανικής οργάνωσης «Χεζμπόλαχ» στο καθεστώς.

Μείζον ζήτημα αποτελεί και η επιρροή της Ρωσίας. Μέχρι στιγμής, η παρουσία της Μόσχας στο πλευρό του Άσαντ έχει αποτρέψει την ήττα του στα πεδία των μαχών. Αλλά ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει εξασθενήσει τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις, προκαλώντας παράλληλα διπλωματική απομόνωση της Μόσχας και αυξάνοντας, πιθανώς, την επιρροή της Τεχεράνης. Σε κάθε περίπτωση, ο Άσαντ χρειάζεται τη Ρωσία, αλλά και το Ιράν, προκειμένου να επιβιώσει πολιτικά.