CNNi: Γιατί η επιστροφή του Βίκτορ Μπουτ στη Ρωσία είναι τόσο σημαντική για τον Πούτιν

Η Γκρίνερ και ο Μπουτ κατηγορούνται για πράγματα εντελώς διαφορετικής βαρύτητας. Η Γκρίνερ καταδικάστηκε σε ρωσική ποινική αποικία για κατοχή ενός γραμμαρίου ελαίου κάνναβης. Ο Μπουτ φέρεται να είναι ο πιο διαβόητος έμπορος όπλων των τελευταίων δεκαετιών, τροφοδοτώντας συγκρούσεις στην Αφρική και πέρα από αυτήν. Καταδικάστηκε σε αμερικανικό δικαστήριο για συνωμοσία για τη δολοφονία Αμερικανών.

Όμως οι συνθήκες και η πολιτική πίεση και από τις δύο πλευρές ανέτρεψαν αυτήν την ανισορροπία. Η Γκρίνερ απέκτησε μια σημασία για τους Αμερικανούς –με βάση τους ισχυρισμούς περί αθωότητάς της και την κατάφωρη χρησιμοποίησή της ως γεωπολιτικό πιόνι, την παραμονή της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία– που ανάγκασε την κυβέρνηση Μπάιντεν να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με το Κρεμλίνο, μια εποχή που οι σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας βρίσκονται στο χειρότερο σημείο από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.

Η μεγάλη σημασία του Μπουτ για τη Ρωσία ήταν πάντα το μεγαλύτερο παζλ. Πώς μπορεί ένας άνθρωπος να είναι τόσο πολύτιμος για τη Μόσχα, ώστε να ξοδεύουν δεκαετίες ζητώντας την απελευθέρωσή του σε όποιο επίπεδο μπορούν, και ταυτόχρονα να είναι απλώς ένας αθώος και ατυχής πιλότος και έμπορος, όπως ισχυρίστηκε; Ποιος είναι αυτός ο τύπος που αρνείται τα πάντα;

Ο δημοσιογράφος του CNNi Nick Paton Walsh πήρε συνέντευξη από τον Μπουτ το 2009 μετά από μήνες διαπραγματεύσεων, ενώ ήταν φυλακισμένος στην Μπανγκόκ. Όπως λέει, είναι ένας πολύγλωσσος και γοητευτικός άνθρωπος, ο οποίος μπορεί να μιλά ατελείωτα για την λίστα των πολιτικών με τους οποίους έχει προσωπικές σχέσεις παγκοσμίως.

Υπάρχουν βίντεο του Μπουτ στο Κονγκό και σε ολόκληρη την Αφρική, όπου ήταν πολύ κοντά στις συγκρούσεις εκεί. Κατηγορείται, από πολλούς αναλυτές και έρευνες του ΟΗΕ, για μεταφορά όπλων σε όλη την ήπειρο κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '90 και των αρχών του '00, κάτι που ο ίδιος αρνείται. Υπήρχαν κατηγορίες ότι όπλισε ακόμη και την Αλ Κάιντα, τις οποίες επίσης αρνήθηκε.

Για τον Μπουτ, ο οποίος έχει αποκτήσει τη φήμη του ανθρώπου που έγινε γνωστός ως ο «Έμπορος του Θανάτου», έχει γυριστεί ταινία στο Χόλιγουντ με πρωταγωνιστή τον Νίκολας Κέιτζ που ονομαζόταν «Lord of War».

Είχε συλληφθεί στο πλαίσιο μιας περίπλοκης επιχείρησης της αμερικανικής Υπηρεσίας Δίωξης Ναρκωτικών (DEA) σε πολυτελές ξενοδοχείο της Μπανγκόκ. Η Μόσχα υποστήριζε ανέκαθεν πως είναι αθώος, όμως το 2012 καταδικάστηκε από δικαστήριο του Μανχάταν σε κάθειρξη 25 ετών και πέρασε 14 χρόνια στη φυλακή.

Σίγουρα, είναι πιλότος και επιχειρηματίας. Ήταν στρατιωτικός μεταφραστής με σοβιετικό παρελθόν. Υπάρχουν όμως ισχυρισμοί ότι εργάστηκε στις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες και έγινε πολύτιμος για αυτούς στην προμήθεια όπλων σε όλο τον κόσμο για την ενίσχυση των γεωπολιτικών στόχων της Μόσχας. Υπήρχαν επίσης υπόνοιες ότι είχε υπηρετήσει δίπλα σε ανώτερους Ρώσους που τώρα είναι κοντά στον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. Αυτό ίσως να εξηγούσε την ένταση με την οποία τον αναζήτησαν οι Αμερικανοί.

Υπήρχε πάντα ένα μυστήριο γύρω από τον Μπουτ και τη συνοδεία του. Ναι, ήταν αθώος, για όλα, θα έλεγε. Αλλά και ναι, είχε μια ενδιαφέρουσα ζωή.

Η μεγαλύτερη έκπληξη σήμερα είναι πώς έγινε αυτή η ανταλλαγή, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η ρωσική εισβολή και βαναυσότητα στην Ουκρανία. Σύμφωνα με τον αρθρογράφο του CNNi, αυτό δείχνει δύο πράγματα: ότι η Μόσχα και η Ουάσιγκτον μπορούν να κάνουν δουλειές ακόμη και όταν οι ρωσικές βόμβες σκοτώνουν αθώους Ουκρανούς πολίτες, και οι Ηνωμένες Πολιτείες παρέχουν όπλα στην Ουκρανία που σκοτώνουν Ρώσους στρατιώτες και ότι οι πυρηνικές δυνάμεις μπορούν να δουλέψουν πάνω σε άλλα ακανθώδη ζητήματα, ενώ οι σφαίρες πέφτουν βροχή. Αυτό είναι καλό για όλους στον πλανήτη. Σημαίνει ότι επικρατεί κάποια ψυχραιμία και βασικά συμφέροντα κερδίζουν.

Δείχνει επίσης κάποια αδυναμία από την πλευρά του Πούτιν. Σε μια εποχή κατά την οποία επιδεικνύει επιθετική πυρηνική ρητορική κατά της Δύσης, συμφωνεί επίσης σε μια διπλωματική συμφωνία υψηλού προφίλ για να πάρει πίσω ένα πρόσωπο μεγάλης και περίπλοκης σημασίας για την ελίτ της Ρωσίας, την κοινότητα των πληροφοριών και την εθνική υπερηφάνεια.

Αυτός είναι ένας άνθρωπος για τον οποίο μπορεί να έχουν ακούσει πολλοί απλοί Ρώσοι πολίτες και αποτελεί σίγουρα μύθο για τη ρωσική ελίτ. Δεν είναι κάποιος που η Μόσχα θα «άφηνε πίσω».

Αυτοί είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι των οποίων ο Πούτιν θέλει να κερδίσει την εύνοια τώρα. Η συμφωνία μπορεί επίσης να ήταν πιο ιδιοτελής: Πολλοί πιστεύουν ότι όταν ο Μπουτ υπηρετούσε στην Αφρική, είχε στενούς δεσμούς με μέλη της ρωσικής ελίτ τώρα κοντά στον Πούτιν (αν και ο Μπουτ το αρνήθηκε επίσης). Αυτός ήταν ο λόγος που οι ΗΠΑ ξόδεψαν τόσο χρόνο και χρήμα για να τον κρατήσουν; Νόμιζαν ότι θα γύριζε; Μπορεί να μην μάθουμε ποτέ.

Ναι, είναι μια νίκη για τον Πούτιν, αλλά μια νίκη που έχει το κόστος της αποκάλυψης της αδυναμίας του και της ανάγκης του να κρατήσει ικανοποιημένη τη στρατιωτική ελίτ στην οποία βασίζεται.

Επιμέλεια: Σπυριδούλα Σκούρα

Why Viktor Bout’s return to Russia is so important for Vladimir Putin, Analysis by Nick Paton Walsh, International Security Editor, CNN