Ιράκ: Ένταση και δακρυγόνα στο κέντρο της Βαγδάτης

Οι Ιρακινοί οργανώνουν κινητοποιήσεις από τον περασμένο Μάρτιο, διαμαρτυρόμενοι για τη διαφθορά και την καθυστέρηση στην εφαρμογή μεταρρυθμίσεων, που έχει υποσχεθεί από πέρυσι ο πρωθυπουργός Χαϊντέρ Αλ Αμπάντι (Haider al-Abadi).

Ο σιίτης πολιτικός είχε διοριστεί στη θέση αυτή τον Αύγουστο του 2014 από τον Κούρδο πρόεδρο της χώρας Φουάτ Μασούμ (Fuad Masum), ο οποίος με τη σειρά του είχε υποδειχθεί στο ανώτατο αξίωμα της χώρας από τη νέα βουλή, όπως είχε προκύψει στις εκλογές του Απριλίου του ίδιου έτους. Ο Αμπάντι διαδέχτηκε τον επί οκταετίας πρωθυπουργό Νουρί Αλ Μαλίκι (Nouri al-Maliki), ο οποίος είχε έρθει πρώτος στις εκλογές και αρχικά αρνούνταν να αποχωρήσει.

Ο Μαλίκι θεωρείται υπεύθυνος για την εκτεταμμένη διαφθορά που μαστίζει το Ιράκ. Ενδεικτική είναι η υπόθεση των 55.000 «φαντασμάτων» του στρατού, υποτιθέμενων ενστόλων που ελάμβαναν κανονική μισθοδοσία, αλλά δεν είχαν εμφανιστεί ποτέ στις τάξεις του στρατεύματος. Μια από τις πρώτες κινήσεις του Αμπάντι στην πρωθυπουργία ήταν να διαγράψει τα μισθολόγια αυτά. Πριν εκπνεύσει το 2014 ο Αμπάντι ήρθε σε συμφωνία με την αυτόνομη κυβέρνηση των Κούρδων του Ιράκ, ώστε τα μισά πετρελαϊκά έσοδα από το βόρειο Ιράκ να καταγράφονται στον προϋπολογισμό της τελευταίας.

Οι πολιτικές του Αμπάντι επιβραβεύτηκαν από την Ουάσιγκτον με επανεκκίνηση των εξοπλιστικών προγραμμάτων F-16, τα οποία είχαν ανασταλλεί από το 2003, καθώς και οικονομική ενίσχυση ύψους 1,5 δισ. δολαρίων για προγράμματα στρατιωτικής εκπαίδευσης.

Οι ιρακινές δυνάμεις ασφαλείας πετούν δακρυγόνα στο πλήθος των διαδηλωτών που συγκεντρώθηκε στην πλατεία Ταχρίρ της Βαγδάτης, την Παρασκευή 27 Μαΐου 2016 - Πηγή: REUTERS/Khalid al Mousily

Τα ανοιχτά μέτωπα της Βαγδάτης

Στον σιίτη πρωθυπουργό της μετά Μαλίκι εποχής έπεσε το βάρος της αντιμετώπισης του Ισλαμικού Κράτους, καθώς τον καιρό που αναλάμβανε οι τζιχαντιστές βρίσκονταν στο απόγειο της δύναμής τους, έχοντας μόλις καταλάβει τη μεγαλύτερη πόλη του ιρακινού βορρά, τη Μοσούλη, πιέζοντας ταυτόχρονα ασφυκτικά τους Κούρδους της Συρίας, με τον αντίστοιχο πολιτικό αντίκτυπο στην κουρδική πλειοψηφία βορείως της Βαγδάτης.

Τον Αύγουστο του 2015, η νέα ιρακινή κυβέρνηση παρουσίασε το μεταρρυθμιστικό της σχέδιο, όπου μεταξύ άλλων προβλέπονταν μειώσεις στην ανώτερη μισθολογική κλίμακα των στρατιωτικών.

Στην εξωτερική του πολιτική, ο Αμπάντι άσκησε κριτική στις ΗΠΑ για την ολιγωρία των διοικήσεων Ομπάμα απέναντι στον ISIS και επιχείρησε ανοίγματα σε Μόσχα και Τεχεράνη, ενθαρρύνοντας την τριμερή στρατιωτική συνεργασία. Μια διάσταση αυτής της πολιτικής ήταν και η κόντρα με την Άγκυρα για το θέμα της παρουσίας τουρκικών στρατιωτικών μονάδων στο βόρειο Ιράκ, που οδήγησε το τελευταίο εξάμηνο τις δύο χώρες στα όρια του διπλωματικού επεισοδίου.

Την ίδια στιγμή, οι συγκρούσεις στην εσωτερική πολιτική σκηνή εντάθηκαν με αποκορύφωμα την εισβολή στο ιρακινό κοινοβούλιο εξαγριωμένων οπαδών του σιίτη κληρικού Μοκτάντα Αλ Σαντρ (Muqtada al-Sadr) στις 30 Απριλίου. Αυτό συνέβη μετά την αποτυχία των βουλευτών να συμφωνήσουν στον προτεινόμενο κυβερνητικό μετασχηματισμό, υπερασπιζόμενοι τις ποσοστώσεις με τις οποίες διατηρούνται οι εθνοτικές και κομματικές ισορροπίες εντός της εκτελεστικής εξουσίας στη Βαγδάτη.

Το περιστατικό προκάλεσε προβληματισμό στο εξωτερικό για το κατά πόσο ο Αμπάντι έχει τον έλεγχο της κατάστασης σε μια περίοδο, όπου έχουν άρδην ανατραπεί οι γεωπολιτικοί και οικονομικοί συσχετισμοί στη Μέση Ανατολή, τόσο εξαιτίας της ρωσικής παρουσίας και υποχώρησης του ISIS, όσο και της πτώσης των τιμών του πετρελαίου και της άρσης του εμπάργκο στο Ιράν.

Στιγμιότυπο από την αντικυβερνητική διαδήλωση στην Πράσινη Ζώνη της Βαγδάτης, την Παρασκευή 27 Μαΐου 2016 - Πηγή: REUTERS/Khalid al Mousily

Όπως μεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ στο σχετικό του τηλεγράφημα, ο αριθμός των διαδηλωτών στις σημερινές κινητοποιήσεις αναμένεται να αυξηθεί.

Χθες Πέμπτη, ο πρωθυπουργός Αμπάντι έκανε έκκληση να σταματήσουν οι διαδηλώσεις, τονίζοντας ότι οι δυνάμεις ασφαλείας θα πρέπει να επικεντρωθούν στη μάχη ενάντια στον ISIS και την ανακατάληψη της πόλης Φαλούτζα (Fallujah), 69 χιλιόμετρα ανατολικά της ιρακινής πρωτεύουσας.

Περί τους 20.000 στρατιώτες έχουν αναπτυχθεί στα περίχωρα της πόλης για τον σκοπό αυτό από την περασμένη Κυριακή, απωθώντας τους τζιχαντιστές, οι οποίοι σε κάθε τέτοια εξέλιξη απαντούν με τυφλά χτυπήματα κατά αμάχων. Οι τελευταίες πληροφορίες λένε ότι οι κάτοικοι της αποκλεισμένης αυτής σουνιτικής πόλης λιμοκτονούν.

Χάρτης του Ιράκ, όπου διακρίνεται η Φαλούτζα και το μέτωπο των συγκρούσεων στη δυτική επαρχία Ανμπάρ (Anbar) και το ιρακινό Κουρδιστάν - Πηγή: Google Maps