Ο πλανήτης οδεύει προς «μη αναστρέψιμη» κλιματική κατάρρευση

Την ανάγκη επείγουσας και συλλογικής δράσης, τώρα περισσότερο από ποτέ, καταδεικνύουν οι εκθέσεις του ΟΗΕ για το Κλίμα που δόθηκαν στη δημοσιότητα εντός της εβδομάδας.

«Ο χρόνος εξαντλείται πολύ, πολύ γρήγορα· έχουμε φθάσει σε μία πραγματικά ζοφερή στιγμή», δηλώνει στον απόηχο της δημοσιοποίησης των εκθέσεων ο καθηγητής Γιόχαν Ρόκστρομ, εκ των κορυφαίων επιστημόνων του Κλίματος, προειδοποιώντας ότι ο πλανήτης «πλησιάζει πολύ κοντά σε μη αναστρέψιμες αλλαγές».

Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα πρέπει να μειωθούν περίπου κατά το ήμισυ έως το 2030 προς επίτευξη του στόχου του περιορισμού της αύξησης της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, όμως αντίθετα εξακολουθούν να αυξάνονται, όπως κατέδειξαν οι εκθέσεις.

Και αυτό σε μία εποχή κατά την πετρελαϊκές εταιρείες ανακοινώνουν αστρονομικά κέρδη, όπως σημειώνει ο Guardian σε εκτενή ανάλυσή του αναφορικά με το σήμα κινδύνου που εκπέμπει η Γη.

Η Shell και η TotalEnergies ανακοίνωσαν αμφότερες την Πέμπτη διπλασιασμό των κερδών τριμήνου σε περίπου 10 δισ. δολάρια. Οι «γίγαντες» του πετρελαίου και του φυσικού αερίου καταγράφουν αυξανόμενα κέρδη καθώς έχει αυξηθεί η ζήτηση μετά την πανδημία της Covid-19 και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Ο κλάδος αναμένεται να συγκεντρώσει 4 τρισ. ​​δολάρια το 2022, γεγονός που δυναμώνει τις «φωνές» για φορολόγηση υπερκερδών στην προμήθεια ενέργειας για την αντιμετώπιση της κρίσης ακρίβειας και τη χρηματοδότηση της μετάβασης στην καθαρή ενέργεια.

Και οι τρεις αρμόδιες υπηρεσίες του ΟΗΕ έδωσαν στη δημοσιότητα άκρως ανησυχητικές εκθέσεις για το Κλίμα εντός της εβδομάδας.

Η έκθεση του Προγράμματος του ΟΗΕ για το Περιβάλλον (UNEP) διαπίστωσε ότι δεν υπήρχε «αξιόπιστη πορεία προς τον [σ.σ. στόχο του] 1,5 °C» και ότι η «θλιβερά ανεπαρκής» πρόοδος στη μείωση των εκπομπών άνθρακα σημαίνει ότι ο μόνος τρόπος για να περιοριστούν οι χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης είναι ο «ταχύς μετασχηματισμός των κοινωνιών».

Οι τρέχουσες δεσμεύσεις για δράση έως το 2030, ακόμη και αν υλοποιηθούν πλήρως, θα σήμαιναν αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά περίπου 2,5 βαθμούς Κελσίου -επίπεδο που θα καταδίκαζε τον κόσμο σε καταστροφική κλιματική κατάρρευση-, σύμφωνα με το Προγράμμα του ΟΗΕ για το Περιβάλλον.

Ελάχιστες χώρες έχουν εντείνει τα σχέδιά τους για την προστασία του κλίματος το τελευταίο έτος, παρά το γεγονός ότι δεσμεύτηκαν να το πράξουν στη Σύνοδο Κορυφής του ΟΗΕ για το Κλίμα Cop26 στη Γλασκώβη τον περασμένο Νοέμβριο.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Μετεωρολογίας (WMO) ανακοίνωσε ότι οι εκπομπές όλων των αερίων του θερμοκηπίου έφθασαν σε επίπεδα ρεκόρ το 2021 -και ιδίως οι εκπομπές μεθανίου.

Η έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ) προσέφερε την ίδια στιγμή μία «αχτίδα προόδου» προβλέποντας ότι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τα ορυκτά καύσιμα θα μπορούσαν να έχουν κορυφωθεί μέχρι το 2025, καθώς οι υψηλές τιμές ενέργειας ωθούν τις χώρες προς την καθαρή ενέργεια, όμως προειδοποίησε ότι αυτό δεν θα ήταν αρκετό για να αποφευχθούν σοβαρές επιπτώσεις για το Κλίμα.

Ο καθηγητής Γιόχαν Ρόκστρομ, διευθυντής του γερμανικού Ινστιτούτου Πότσνταμ για την Έρευνα Επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής, αναφέρει:

«Είναι μια πραγματικά ζοφερή στιγμή, όχι μόνο λόγω των εκθέσεων που καταδεικνύουν ότι οι εκπομπές εξακολουθούν να αυξάνονται, επομένως δεν τηρούμε ούτε τις κλιματικές συμφωνίες του Παρισιού, ούτε της Γλασκώβης, αλλά έχουμε επίσης τόσα πολλά επιστημονικά στοιχεία ότι βρισκόμαστε πολύ, πολύ κοντά σε μη αναστρέψιμες αλλαγές -πλησιάζουμε σε οριακά σημεία».

Έρευνα του Γιόχαν Ρόκστρομ και των συνεργατών του, που δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο, διαπίστωσε ότι πέντε επικίνδυνα σημεία καμπής για το Κλίμα μπορεί να έχουν ήδη ξεπεραστεί εξαιτίας της υπερθέρμανσης του πλανήτη που έχει προκληθεί έως σήμερα από την ανθρώπινη δραστηριότητα, συμπεριλαμβανομένου του λιωσίματος των πάγων της Γροιλανδίας, ενώ άλλα πέντε σημεία καμπής μπορεί να ξεπεραστούν ακόμη και εάν εκπληρωθεί ο στόχος του 1,5 °C.

«Επιπρόσθετα, ο κόσμος δυστυχώς βρίσκεται σε μια γεωπολιτικά ασταθή κατάσταση. Συνεπώς, τη στιγμή που χρειαζόμαστε συλλογική δράση σε παγκόσμιο επίπεδο, πιθανώς περισσότερο από ποτέ μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, για να διατηρήσουμε τον πλανήτη σταθερό, έχουμε ένα ιστορικό χαμηλό όσον αφορά την ικανότητά μας να ενεργούμε συλλογικά από κοινού», επισημαίνει.

«Ο χρόνος τρέχει πραγματικά πολύ, πολύ γρήγορα. Οφείλω να πω, στην επαγγελματική μου πορεία ως επιστήμονας του κλίματος, αυτό είναι ένα χαμηλό σημείο. Το 'παράθυρο' για τον [σ.σ. στόχο του 1,5 °C] κλείνει κυριολεκτικά καθώς μιλάω, οπότε είναι πολύ δύσκολο», δηλώνει στον Guardian ο Γιόχαν Ρόκστρομ.

Οι δηλώσεις του κορυφαίου καθηγητή του Κλίματος ακολουθούν την προειδοποίηση που απηύθυνε την Τετάρτη ο Γενικός Γραματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, ότι ο πλανήτης οδεύει προς κλιματική καταστροφή και οι δεσμεύσεις των κυβερνήσεων για το Κλίμα είναι «θλιβερά ανεπαρκείς».

«Οι ξηρασίες, οι πλημμύρες, οι καταιγίδες και οι πυρκαγιές καταστρέφουν τις ζωές και τα μέσα διαβίωσης σε όλο τον κόσμο [και] επιδεινώνονται μέρα με τη μέρα. Χρειαζόμαστε δράση για το κλίμα σε όλα τα μέτωπα και τη χρειαζόμαστε τώρα», δήλωσε ο Αντόνιο Γκουτέρες, σημειώνοντας ότι οι χώρες της G20 -υπεύθυνες για το 80% των εκπομπών- πρέπει να δείξουν το δρόμο.

Η Ίνγκερ Άντερσεν, επικεφαλής του Προγράμματος του ΟΗΕ για το Περιβάλλον (UNEP), δηλώνει στον Guardian ότι η ενεργειακή κρίση πρέπει να χρησιμοποιηθεί για να επιταχυνθεί η μετάβαση μίας οικονομίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα.

Μελέτες που δόθηκαν επίσης εντός της εβδομάδας στη δημοσιότητα καταδεικνύουν τις επιπτώσεις που έχει για την Υγεία η κλιματική αλλαγή, λόγω της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα και της συνακόλουθης ανόδου της θερμοκρασίας του πλανήτη.

Αύξηση στους θανάτους από ακραία ζέστη, πείνα και μολυσματικές νόσους καταγράφει επιστημονική μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση The Lancet.