Και μετά την Λιζ Τρας ποιος; Οι υποψήφιοι για την πρωθυπουργία της Βρετανίας

Η Τρας κατέστη πλέον και επίσημα η πλέον βραχύβια πρωθυπουργός της «Γηραιάς Αλβιόνας», έχοντας υποστεί μια συντριπτική πολιτική ήττα: Μέσα σε λιγότερο από έξι εβδομάδες ο μίνι προϋπολογισμός που κατέθεσε η κυβέρνησή της, κατέρρευσε, η ίδια έχασε δύο βασικούς υπουργούς και ταυτόχρονα απώλεσε τη δεδηλωμένη εμπιστοσύνη σχεδόν όλων των βουλευτών του Συντηρητικού Κόμματος.

Η δήλωσή της έγινε αφού συναντήθηκε με τον Γκράχαμ Μπρέιντι, τον πρόεδρο της Επιτροπής 1922 των βουλευτών των Τόρις.

«Αναγνωρίζω ότι, δεδομένης της κατάστασης, δεν μπορώ να εκπληρώσω την εντολή με την οποία εξελέγην από το Συντηρητικό Κόμμα. Ως εκ τούτου, μίλησα με την Αυτού Μεγαλειότητα τον Βασιλιά για να τον ενημερώσω ότι παραιτούμαι από την ηγεσία του Συντηρητικού κόμματος. Σήμερα το πρωί συναντήθηκα με τον πρόεδρο της Επιτροπής 1922, Σερ Γκράχαμ Μπρέιντι. Συμφωνήσαμε ότι θα υπάρξει εκλογή ηγεσίας που θα ολοκληρωθεί εντός της επόμενης εβδομάδας. Αυτό θα διασφαλίσει ότι θα παραμείνουμε για να υλοποιήσουμε τα δημοσιονομικά μας σχέδια και να διατηρήσουμε την οικονομική σταθερότητα και την εθνική ασφάλεια της χώρας μας. Θα παραμείνω ως πρωθυπουργός μέχρι να επιλεγεί ο διάδοχός μου», είπε χαρακτηριστικά.

Η διαδικασία της εκλογής νέου πρωθυπουργού

Οι διαδικασίες διαδοχής της Λιζ Τρας έχουν ήδη ξεκινήσει και πρόκειται να είναι ταχύτατες. Στόχος είναι να ανακηρυχθεί νέος ή νέα πρωθυπουργός στη χώρα στις 28 Οκτωβρίου.

Ο νέος ή η νέα πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου θα οριστεί έως την Παρασκευή 28 Οκτωβρίου από το κυβερνών Συντηρητικό Κόμμα, δήλωσε σήμερα ο πρόεδρος της Επιτροπής 1922 Γκράχαμ Μπρέιντι.

«Θα είναι εφικτό να γίνει μια ψηφοφορία και να ολοκληρωθούν οι εκλογές μέχρι την Παρασκευή 28 Οκτωβρίου», είπε ο Μπρέιντι σε δημοσιογράφους.

Η διαδικασία εκλογής της Τρας στην ηγεσία από περίπου 170.000 μέλη του κυβερνώντος κόμματος διήρκεσε δύο μήνες μετά την αποχώρηση του Μπόρις Τζόνσον.

Αυτός θα είναι ο πέμπτος κατά σειρά συντηρητικός πρωθυπουργός σε διάστημα έξι και πλέον ετών και ο τρίτος εντός αυτής της κοινοβουλευτικής περιόδου.

Αλλά ποιος μπορεί να είναι ο επόμενος ηγέτης της Μεγάλης Βρετανίας;

Οι βασικοί υποψήφιοι

Ρίσι Σούνακ

Ο Ρίσι Σούνακ έχει αποδειχθεί κάτι σαν προφήτης της πτώσης της κυβέρνησης, καθώς πολλές από τις προβλέψεις που έκανε κατά τη διάρκεια της ηγεσίας αυτό το καλοκαίρι σχετικά με το οικονομικό σχέδιο της Τρας επαληθεύτηκαν.

Ο πρώην υπουργός Οικονομικών προειδοποίησε ότι οι μη χρηματοδοτούμενες φορολογικές περικοπές της Τρας θα οδηγούσαν σε πτώση της στερλίνας, πανικό στην αγορά ομολόγων και ανησυχία από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Ίσως ακόμη και ο ίδιος να εξεπλάγη από τον ρυθμό με τον οποίο αποδείχθηκε ότι είχε δίκιο.

Ο Σούνακ έχει εμπειρία στην αντιμετώπιση οικονομικών κρίσεων, έχοντας καθοδηγήσει το Ηνωμένο Βασίλειο κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19.

Εξασφάλισε επίσης τις περισσότερες ψήφους βουλευτών στις τελευταίες εκλογές για την ηγεσία - ξεπερνώντας άνετα το νέο όριο με 137 ψήφους. Παρόλο που ο Τρας κέρδισε τελικά την κρίσιμη ψηφοφορία των μελών, ο Σούνακ έχασε οριακά - με 43% των ψήφων.

Η εμπιστοσύνη που έχει μεταξύ των βουλευτών - και η δικαίωση των προβλέψεών του - μπορεί να τον καταστήσει το πιο πιθανό επόμενο πρωθυπουργό της Βρετανίας

Πένι Μόρντοντ

Η επικεφαλής της Βουλής των Κοινοτήτων μπορεί να είχε μια πρόβα τζενεράλε για το ρόλο της πρωθυπουργού αυτή την εβδομάδα, αφού αντικατέστησε την απούσα Λιζ Τρας σε μια συζήτηση.

«Η πρωθυπουργός δεν είναι κάτω από ένα γραφείο», επιβεβαίωσε η Mordaunt την Τρίτη - σε μια παράσταση που φάνηκε τόσο για να παρουσιάσει τον εαυτό της όσο και για να βοηθήσει την πρωθυπουργό.

Αναμένεται να έχει καλές επιδόσεις μεταξύ των μελών του κόμματος, εν μέρει λόγω των στρατιωτικών της διαπιστευτηρίων. Η Μόρντοντ είναι έφεδρος του Βασιλικού Ναυτικού και υπηρέτησε για σύντομο χρονικό διάστημα ως υπουργός Άμυνας.

Όπως και ο Σουνάκ, ανήκει στην πιο μετριοπαθή πτέρυγα του Συντηρητικού κόμματος. Υπήρξε μάλιστα συζήτηση μεταξύ των βουλευτών για το ενδεχόμενο οι δύο τους να σχηματίσουν ένα ψηφοδέλτιο τύπου «dream team» αν και αυτό δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί και δεν είναι σαφές αν κάποιος από τους δύο θα δεχόταν να είναι υπουργός Οικονομικών αντί να αναλάβει την κορυφαία θέση.

Κέμι Μπάντενοκ

Η Μπάντενοκ ήρθε τέταρτη στις εκλογές για την ηγεσία αυτό το καλοκαίρι - εξασφαλίζοντας μόνο 59 ψήφους από τους βουλευτές - αλλά αξιολογούνταν σταθερά από τους δημοσκόπους ως φαβορί μεταξύ των μελών της βάσης των Συντηρητικών.

Μία από τους νεότερες βουλευτές που ήταν υποψήφιοι, η Μπάντενοκ κέρδισε γρήγορα την υποστήριξη του μακροχρόνιου μεγαλοστελέχους των Συντηρητικών Μάικλ Γκρόουβ, ο οποίος την εξήρε ως το «εξαιρετικό ταλέντο του κόμματος».

Η Μπάντενοκ προέρχεται από τη δεξιά πλευρά του κόμματος των Τόρις - και στην προηγούμενη υποψηφιότητά της για την ηγεσία πρότεινε ότι οι στόχοι της κυβέρνησης για το κλίμα μπορεί να αποδειχθούν υπερβολικά δαπανηροί.

Με τις ψήφους των βουλευτών της Τρας να είναι πλέον σε εκκρεμότητα, η Μπάντενοκ μπορεί να έχει μια εξωτερική πιθανότητα να ξεπεράσει το κατώφλι και να φτάσει στην ψηφοφορία των μελών.

Μπόρις Τζόνσον

Πολλοί σύμμαχοι έχουν υποστηρίξει ότι ο Τζόνσον θα μπορούσε να είναι ένας ενωτικός υποψήφιος που θα μπορούσε να φέρει σταθερότητα στη χώρα, παρά το γεγονός ότι παραιτήθηκε ατιμωτικά μόλις πριν από λίγους μήνες, αφού μια σειρά από σκάνδαλα ήρθαν μαζί, καθιστώντας τη θέση του αβάσιμη.

Όταν ρωτήθηκε από το CNNi πώς θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν την υποψηφιότητα του Τζόνσον για να γίνει και πάλι πρωθυπουργός, ένας βουλευτής που έκανε εκστρατεία για τον Τζόνσον στην κούρσα για την ηγεσία του 2019, δήλωσε: «Οι σοσιαλιστές θα καταστρέψουν την οικονομία μας και αν δεν το καταλαβαίνετε αυτό, τότε πραγματικά φοβάμαι για το μέλλον μας».

Ένας άλλος βουλευτής που υποστήριξε τον Τζόνσον το 2019 δήλωσε ότι ήταν ο μόνος υποψήφιος που θα μπορούσε να κερδίσει με άνεση τόσο τους συντηρητικούς βουλευτές όσο και τα μέλη του Συντηρητικού Κόμματος.

Οι στενότεροι σύμμαχοι του Τζόνσον δήλωσαν ότι γνώριζαν ότι του ασκούνταν ενεργά πιέσεις τις ώρες μετά την ομιλία της παραίτησης του Τρας, κάνοντάς τον να πιστεύει ότι εκπροσωπούσε την καλύτερη ευκαιρία του κόμματος για σταθερότητα μεσοπρόθεσμα.

Στην τελευταία του ομιλία ως πρωθυπουργός έξω από την Downing Street 10, ο Τζόνσον έκανε έναν από τους χαρακτηριστικούς του υπαινιγμούς στην αρχαία ιστορία. Είπε ότι θα «επιστρέψει στο άροτρό του» όπως ο Ρωμαίος πολιτικός άνδρας Σινσινάτος - υποδηλώνοντας μια πιο ήσυχη ζωή στα έδρανα. Αλλά ο Σινσινάτος δεν έζησε έτσι τις μέρες του. Τον κάλεσαν πίσω από το άροτρό του για να επιστρέψει στη Ρώμη για μια δεύτερη θητεία - αυτή τη φορά ως δικτάτορας.

Ορισμένοι υποψιάζονται ότι το νέο όριο των 100 ψήφων είναι μια προσπάθεια του Συντηρητικού Κόμματος να καταστήσει αδύνατη μια ακόμη θητεία του Τζόνσον. Θα αναμενόταν να έχει εξαιρετικά καλές επιδόσεις σε μια ψηφοφορία από τα μέλη του κόμματος - αλλά το υψηλό όριο των ψήφων των βουλευτών σημαίνει ότι είναι απίθανο να φτάσει σε αυτό το στάδιο.

Γκραντ Σαπς

Αποτελεί ένδειξη της αταξίας των τελευταίων ημερών της κυβέρνησης Τρας το γεγονός ότι ανέδειξε τον Γκραντ Σαπς σε υπουργό Εσωτερικών - παρά το γεγονός ότι δεν του προσέφερε κανενός είδους υπουργικό ρόλο όταν ανέλαβε τα καθήκοντά της.

Ο Σαπς υπηρέτησε ως υπουργός Μεταφορών υπό τον Μπόρις Τζόνσον. Είχε θέσει υποψηφιότητα για να τον διαδεχθεί στις προηγούμενες εκλογές για την ηγεσία - μόνο που αποσύρθηκε από την κούρσα τρεις ημέρες αργότερα, αφού δεν κατάφερε να εξασφαλίσει τις απαιτούμενες 20 ψήφους βουλευτών για να προχωρήσει στον επόμενο γύρο.

Το νέο όριο θα αποδειχθεί πιθανότατα πολύ υψηλό για τον Σαπς - αλλά η κριτική που άσκησε στην κυβέρνηση Τρας από την αρχή μπορεί να του εξασφάλισε την υποστήριξη περισσότερων βουλευτών από ό,τι την προηγούμενη φορά.

Άλλα ονόματα που έχουν πέσει στο τραπέζι

Η παραίτηση της Σουέλα Μπρέιβερμαν από τη θέση της υπουργού Εσωτερικών το βράδυ της Τετάρτης μπορεί να ήταν προάγγελος μιας πιθανής υποψηφιότητας για την ηγεσία. Η πρώην γενική εισαγγελέας δεν έχει θέσει υποψηφιότητα στο παρελθόν - αλλά με τη σκληρή της στάση στο μεταναστευτικό, ίσως να φαίνεται ότι θα σύρει το κόμμα πιο δεξιά.

Ο Τομ Τούγκεντχατ αναδείχθηκε σε φαβορί έκπληξη μεταξύ των μελών των Τόρις και του ευρύτερου κοινού, παρά το γεγονός ότι ήρθε μόλις πέμπτος στις τελευταίες εκλογές για την ηγεσία. Καθώς δεν είχε υπηρετήσει ως μέλος του υπουργικού συμβουλίου πριν από εκείνη την αναμέτρηση, ο Τούγκεντχατ πήρε αποστάσεις από το ηθικό χάος της κυβέρνησης Johnson και υποσχέθηκε μια «καθαρή αρχή» για τη Βρετανία. Αφού υπηρέτησε στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, ο Τούγκεντχατ διορίστηκε υπουργός Ασφαλείας από την Τρας

Ο Μπεν Γουάλας, υπουργός Άμυνας και άλλος ένας πρώην στρατιωτικός, προτάθηκε να διαδεχθεί τον Τζόνσον στην τελευταία αναμέτρηση για την ηγεσία - με εξαιρετικά καλές δημοσκοπήσεις μεταξύ των μελών των Συντηρητικών. Ωστόσο, δεν έθεσε ποτέ υποψηφιότητα σε εκείνες τις εκλογές και δεν είναι σαφές αν η θέση του θα έχει αλλάξει από τότε.

Η πρώην πρωθυπουργός Τερέζα Μέι έχει επίσης προβληθεί ως πιθανή υποψήφια «ενότητας» για να διαδεχθεί την Τρας. Η Μέι προσπάθησε να ενώσει τις αντιμαχόμενες πτέρυγες του Συντηρητικού κόμματος για το Brexit, σε μια κίνηση που τελικά την αντικατέστησε ο Μπόρις Τζόνσον. Καθώς το κόμμα αποδείχθηκε ανίκανο να επιλύσει τις διαφωνίες του αυτή τη φορά, μια νέα προσπάθεια συμβιβασμού μπορεί σύντομα να είναι σε εξέλιξη.

Δριμύ «κατηγορώ» από τους Εργατικούς

Ο επικεφαλής των Εργατικών Κιρ Στάρμερ εξαπέλυσε σφοδρή επίθεση εναντίον των Τόρις, μετά και την παραίτηση της Τρας, ζητώντας άμεση προσφυγή σε πρόωρες εκλογές.

«Μετά από 12 χρόνια αποτυχίας των Συντηρητικών, ο βρετανικός λαός αξίζει κάτι πολύ καλύτερο από αυτή την περιστρεφόμενη πόρτα του χάους. Τα τελευταία χρόνια, οι Συντηρητικοί έθεσαν μια φορολογία ρεκόρ, κατέστρεψαν τους θεσμούς μας και δημιούργησαν μια κρίση κόστους ζωής. Τώρα, έχουν συντρίψει την οικονομία τόσο άσχημα που οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν 500 λίρες το μήνα επιπλέον στα στεγαστικά τους δάνεια. Η ζημιά που προκάλεσαν θα πάρει χρόνια για να διορθωθεί».

«Οι Συντηρητικοί δεν πρέπει να απαντήσουν με το να ανακατέψουν ξανά τους ανθρώπους στην κορυφή χωρίς τη συγκατάθεση του βρετανικού λαού», πρόσθεσε ο Στάρμερ.

Who might succeed Liz Truss as UK prime minister? By Christian Edwards, CNNi

Επιμέλεια - Νοηματική απόδοση: Χρήστος Θ. Παναγόπουλος