Προσάρτηση κατεχόμενων εδαφών από τη Ρωσία: Τι σημαίνει για την Ουκρανία και τη Δύση

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν προήδρευσε ειδικής τελετής στο Κρεμλίνο για την επισημοποίηση μιας διαδικασίας προσάρτησης τεσσάρων κατεχόμενων περιοχών που θα αφαιρέσει χιλιάδες χιλιόμετρα από τον βαρύ βιομηχανικό και γεωργικό πλούτο της Ουκρανίας.

Στην πραγματικότητα, η κίνηση αυτή ισοδυναμεί με την αρπαγή εδάφους από μια κυρίαρχη δύναμη και την ανακήρυξή του ως τμήμα της Ρωσίας μετά από μια απρόκλητη εισβολή - μια σαφής παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου και ένας λόγος για τον οποίο μεγάλο μέρος της παγκόσμιας κοινότητας δεν θα την αποδεχτεί.

Ο Ρώσος ηγέτης έκανε την ανακοίνωση με μια νέα εμπρηστική ρητορική κατά των ΗΠΑ και των συμμάχων τους, υπογραμμίζοντας πως βλέπει τον πόλεμο στην Ουκρανία ως μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου για να αντιστρέψει αυτό που θεωρεί ως «ταπεινώσεις που προκάλεσε η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης».

«Η Δύση έψαχνε και συνεχίζει να ψάχνει για μια νέα ευκαιρία να αποδυναμώσει και να καταστρέψει τη Ρωσία, την οποία πάντα ονειρευόταν να διασπάσει, στρέφοντας τους λαούς τον έναν εναντίον του άλλου» δήλωσε ο Πούτιν.

«Απλώς στοιχειώνονται από το γεγονός ότι υπάρχει μια τόσο μεγάλη χώρα όπως η Ρωσία» είπε ο Ρώσος πρόεδρος.

Η προσάρτηση των ουκρανικών περιοχών, η οποία θυμίζει εκείνη της Κριμαίας το 2014, δεν θα αλλάξει την πραγματικότητα ενός πολέμου που έχει γυρίσει μπούμερανγκ στον Πούτιν, οι ρωσικές δυνάμεις έχουν «πληρώσει» βαρύ φόρο αίματος, ενώ παράλληλα έχει πυροδοτήσει ασυνήθιστες διαφωνίες και εντάσεις στο εσωτερικό της Ρωσίας.

Αλλά είναι ένα τέχνασμα -μέσω των ψευδοδημοψηφισμάτων που καταγγέλλει η Δύση- που δημιουργεί μια άλλη πραγματικότητα για τη σύρραξη, τη μελλοντική παγκόσμια ισχύ των ΗΠΑ και την υπόθεση της Δημοκρατίας, ακόμη και αν ο πόλεμος, επτά μήνες μετά, μπορεί να μοιάζει σε πολλούς Αμερικανούς σαν μια μακρινή διαμάχη στην άκρη της Ευρώπης.

Πρώτον, στον πολιτικό φανταστικό κόσμο που επινόησε ο Πούτιν, οι προσαρτήσεις μετατρέπουν τον πόλεμο από επιθετική επιχείρηση σε αυτοάμυνα. Αυτό συμβαίνει επειδή η Μόσχα θα λογίζει πλέον αυτές τις νέες «κατακτήσεις» ως μέρος της ευρύτερης ρωσικής επικράτειας, γεγονός που έχει προκαλέσει φόβους για κλιμάκωση του πολέμου, επειδή ο Πούτιν έχει προειδοποιήσει ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα που διαθέτει -και τα πυρηνικά όπλα- προκειμένου να υπερασπιστεί το ρωσικό κράτος.

Αυτή η νέα διάσταση της σύγκρουσης μπορεί να σημαίνει ότι η σταθερή υποστήριξη της Δύσης προς την Ουκρανία, η οποία έχει σημειώσει σημαντικές επιχειρησιακές προόδους στα ανατολικά και τα νότια τις τελευταίες εβδομάδες, συνοδεύεται από υψηλότερο ασφάλιστρο κινδύνου, δεδομένου ότι δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι οι δυνάμεις του Κιέβου θα σταματήσουν να μάχονται για να ανακτήσουν τον έλεγχο των προσαρτημένων περιοχών χρησιμοποιώντας αμερικανικό οπλισμό δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Μακροπρόθεσμα, οι προσαρτήσεις θα αποκρυσταλλώσουν τον λόγο για τον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους ήταν τόσο προσηλωμένοι στο να βοηθήσουν την Ουκρανία.

Ο πόλεμος απειλεί να δημιουργήσει ένα προηγούμενο: αυτό ενός μεγαλύτερου και ισχυρότερου έθνους που απλά εισβάλλει σε ένα μικρότερο και καταλαμβάνει το έδαφός του με μια ψευδεπίγραφη λογική.

Αυτό το σενάριο δεν είναι απλώς μια απειλή στις παρυφές της Ευρώπης- είναι ένα σενάριο που θα μπορούσε να αναπαραχθεί από άλλα αυταρχικά καθεστώτα. Αποτελεί θεμελιώδη πρόκληση για το Διεθνές Δίκαιο και θέτει σε δοκιμασία την αρχή ότι οι λαοί έχουν το δικαίωμα να επιλέγουν οι ίδιοι το πολιτικό τους πεπρωμένο, που ισχύει από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά.

«Αυτός ο πόλεμος έχει να κάνει με την εξάλειψη του δικαιώματος της Ουκρανίας να υπάρχει ως κράτος. Απλά και ξεκάθαρα. Όποιος και αν είσαι, όπου και αν ζεις, ό,τι και αν πιστεύεις, αυτό θα πρέπει να κάνει το αίμα σου να παγώσει», δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος, από το βήμα της 77ης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.

Το σχέδιο του Πούτιν

Οι προσαρτήσεις καλύπτουν τέσσερις περιοχές - το Ντονέτσκ και το Λουχάνσκ, οι οποίες είναι αποσχισθείσες αυτοαποκαλούμενες λαϊκές δημοκρατίες, τη Χερσώνα και τη Ζαπορίζια, οι οποίες τέθηκαν υπό τον έλεγχο των ρωσικών δυνάμεων αμέσως μετά την εισβολή, στα τέλη Φεβρουαρίου.

Η ουκρανική κυβέρνηση, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί της έχουν απορρίψει την ιδέα ότι τα εδάφη αυτά θα αποτελούν στο εξής μέρος της Ρωσίας.

«Οι ΗΠΑ, θέλω να είμαι πολύ σαφής σχετικά με αυτό, οι ΗΠΑ δεν θα αναγνωρίσουν ποτέ, ποτέ, ποτέ, τις ρωσικές διεκδικήσεις σε κυρίαρχο έδαφος της Ουκρανίας» προειδοποίησε ο Μπάιντεν, υποσχόμενος μια νέα σειρά αυστηρών κυρώσεων για τη Ρωσία.

Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, έχει ήδη ξεκαθαρίσει ότι οι ΗΠΑ δεν θα θέσουν κανένα όριο στο μέχρι πού οι δυνάμεις της Ουκρανίας μπορούν να χρησιμοποιήσουν αμερικανικά όπλα, προκαλώντας ουσιαστικά τη Μόσχα ως προς τις επιπτώσεις της επίθεσης σε αυτό που πλέον θεωρεί ότι αποτελεί μέρος της ευρύτερης Ρωσίας.

«Η Ουκρανία έχει το απόλυτο δικαίωμα να υπερασπιστεί τον εαυτό της σε όλη την επικράτειά της, συμπεριλαμβανομένης της ανάκτησης των εδαφών που έχουν καταληφθεί παράνομα με τον ένα ή τον άλλο τρόπο από τη Ρωσία», δήλωσε ο Μπλίνκεν σε συνέντευξη Τύπου την Τρίτη.

Ο Πούτιν προειδοποίησε όταν ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα τη μερική επιστράτευση, η οποία προκάλεσε τη φυγή χιλιάδων επίδοξων κληρωτών από τη χώρα, ότι θα χρησιμοποιήσει κάθε μέσο που διαθέτει για να υπερασπιστεί την εδαφική ακεραιότητα της πατρίδας του. Αυτό θεωρήθηκε ευρέως ως απειλή για χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων, εάν σημειωθούν επιθέσεις στις προσαρτημένες περιοχές. Ένα τέτοιο σενάριο θα μπορούσε να δοκιμάσει τη νεοσύστατη κόκκινη γραμμή του Πούτιν. Αλλά η απειλή της απώλειας οποιωνδήποτε νεοπροσαρτημένων περιοχών θα μπορούσε επίσης να αυξήσει τη δική του αμηχανία για έναν πόλεμο που πρέπει να κερδίσει προκειμένου να παραμείνει στην εξουσία.

Η Ουάσινγκτον υποστηρίζει ότι μέχρι στιγμής δεν έχει εντοπίσει καμία ένδειξη από πλευράς Μόσχας για χρήση πυρηνικών όπλων.

«Τυφώνας» Πούτιν

Για τη Δύση, τα ψευδοδημοψηφίσματα που οργανώθηκαν στις κατεχόμενες περιοχές της Ουκρανίας χαρακτηρίζονται γελοία, ερασιτεχνικά και βεβιασμένα. Κατά μία έννοια, είναι ένα παράδειγμα του Πούτιν που τρολάρει τη Δύση σε μια ακόμη επίδειξη περιφρόνησης του Διεθνούς Δικαίου και της Δημοκρατίας.

Ο Πούτιν δεν άφησε καμία αμφιβολία χθες, Πέμπτη, ότι θεωρεί τον πόλεμο στην Ουκρανία μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας να ελέγξει τη δυτική δύναμη και επιρροή, λέγοντας στους επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών από πρώην σοβιετικές δημοκρατίες ότι «είμαστε μάρτυρες μιας δύσκολης διαδικασίας διαμόρφωσης μιας πιο δίκαιης παγκόσμιας τάξης» και παράλληλα θρηνώντας την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.

Αλλά ο προφανώς παράνομος χαρακτήρας των δημοψηφισμάτων υποδεικνύει επίσης τον πραγματικό τους σκοπό - τη δημιουργία εντυπώσεων προς το εσωτερικό της Ρωσίας περί προόδου της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης», αλλά και μια δικαιολογία για την επιστράτευση χιλιάδων εφέδρων, στους οποίους μπορεί τώρα να ειπωθεί ότι στέλνονται στην Ουκρανία για να πολεμήσουν για την υπεράσπιση του ρωσικού εδάφους.

Υπό άλλες συνθήκες, οι προσαρτήσεις του Πούτιν θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως μια πιθανή προσωπική διέξοδο προκειμένου να δείξει μια μικρή νίκη. Αλλά η Ουκρανία δηλώνει ότι τέτοιες κινήσεις σημαίνουν ότι δεν υπάρχουν λόγοι για διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα. Και οι πρόσφατες επιτυχίες στο πεδίο των μαχών και η ροή δυτικών όπλων -οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν την Τετάρτη άλλο ένα πακέτο στήριξης ενός δισ. δολαρίων- σημαίνουν ότι δεν υπάρχει στρατηγικός λόγος να σταματήσει η μάχη τώρα.

Οι νέες ρωσικές προσαρτήσεις πιθανόν επίσης να εδραιώσουν την υποστήριξη για την Ουκρανία στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, σε μια εποχή που υπάρχουν ενδείξεις ότι μια πιθανή ρεπουμπλικανική πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων -μετά τις ενδιάμεσες εκλογές του φθινοπώρου- μπορεί να είναι λιγότερο πρόθυμη να στείλει δισεκατομμύρια δολάρια σε βοήθεια στο Κίεβο, ένας παράγοντας που μπορεί να επηρεάσει τη μακροπρόθεσμη στρατηγική του Πούτιν.

Putin’s new land grab is dangerous for Ukraine – and the world, Analysis by Stephen Collinson, CNNi