Ημέρα Περιβαλλοντικής Υγείας: Το 25% όλων των θανάτων παγκοσμίως σχετίζεται με το περιβάλλον

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), Μη μεταδοτικά νοσήματα, όπως η ισχαιμική καρδιοπάθεια, τα χρόνια αναπνευστικά νοσήματα και οι νεοπλασίες συνιστούν τα κυριότερα νοσήματα που σχετίζονται με έκθεση σε ανθυγιεινές περιβαλλοντικές συνθήκες. Οι τραυματισμοί, οι αναπνευστικές λοιμώξεις και τα εγκεφαλικά επεισόδια ακολουθούν, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Η 26η Σεπτεμβρίου έχει οριστεί από τη Διεθνή Ομοσπονδία Περιβαλλοντικής Υγείας ως η Παγκόσμια Ημέρα Περιβαλλοντικής Υγείας.

Φέτος, η ημέρα αυτή εστιάζει στην «Ενδυνάμωση των συστημάτων Περιβαλλοντικής Υγείας για την υλοποίηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης», όπως τονίζει ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας.

Η Περιβαλλοντική Υγεία έχει κομβικό ρόλο στην υλοποίηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης που υιοθετήθηκαν από τα Ηνωμένα Έθνη το 2015. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Περιβαλλοντική Υγεία σχετίζεται με 7 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης.

Το καθαρό περιβάλλον είναι απαραίτητο για την υγεία και την ευημερία του ανθρώπου. Περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση, ο θόρυβος και οι επικίνδυνες χημικές ουσίες έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην υγεία.

Η υγεία του πληθυσμού επηρεάζεται επίσης αρνητικά από την κλιματική αλλαγή, καθώς εμφανίζονται ακραία καιρικά φαινόμενα - όπως κύματα καύσωνα και πλημμύρες – και γενικότερα κλιματικές αλλαγές που μπορούν να επιφέρουν μεταβολές στην εμφάνιση νοσημάτων.

Η περιβαλλοντική υγεία αφορά στη διερεύνηση, στην παρακολούθηση και στην εκτίμηση της επίπτωσης στην ανθρώπινη υγεία διαφόρων περιβαλλοντικών παραγόντων – φυσικών, χημικών, βιολογικών, βιοτικών, αβιοτικών – στους οποίους ο πληθυσμός εκτίθεται μέσω του ατμοσφαιρικού αέρα, του εδάφους, των υδάτων και της διατροφής, στο εξωτερικό περιβάλλον ή σε εσωτερικούς χώρους.

Η έκθεση σε περιβαλλοντικούς παράγοντες κινδύνου σχετίζεται με ένα ευρύ φάσμα μεταδιδόμενων και μη νοσημάτων. Οι δράσεις της Περιβαλλοντικής Υγείας είναι ιδιαίτερα σημαντικές για τη διασφάλιση της υγείας ευπαθών ομάδων του πληθυσμού όπως είναι τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι, τα άτομα με ειδικές ανάγκες και τα άτομα που λόγω της κοινωνικοοικονομικής τους κατάστασης είναι πιθανότερο να εκτεθούν σε περιβαλλοντικούς κινδύνους.

Στην Ευρώπη, σύμφωνα με έκθεση του ΠΟΥ, οι περιβαλλοντικοί παράγοντες ευθύνονται για το 12-18% του συνολικού αριθμού των θανάτων στις 53 χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας του ΠΟΥ.

Η βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος σε βασικούς τομείς, όπως ο αέρας, τα ύδατα και ο θόρυβος, μπορεί να λειτουργήσει προληπτικά έναντι των νοσημάτων και να ενισχύσει την ανθρώπινη υγεία.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) έχει θεσπίσει ευρύ φάσμα πολιτικών για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του περιβάλλοντος στην υγεία, όπως η δέσμη μέτρων πολιτικής «Καθαρός αέρας» για την Ευρώπη, ο κανονισμός για την καταχώριση, την αξιολόγηση, την αδειοδότηση και τους περιορισμούς των χημικών προϊόντων (REACH), η στρατηγική για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή κ.λπ.

Η Ελλάδα εναρμονίζεται με την Ευρωπαϊκή Πολιτική για την «προστασία των πολιτών της Ένωσης από περιβαλλοντικές πιέσεις και κινδύνους για την υγεία και την ευημερία». Ο έλεγχος των φυσικών πόρων, των αποβλήτων, της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, κ.λπ., με στόχο την περιβαλλοντική υγεία αποτελεί μία από τις προτεραιότητες του Εθνικού Σχεδίου Δράσης 2021-2025 για την βελτίωση και προάσπιση της Δημόσιας Υγείας.

Κατ’ επέκταση, η παρακολούθηση και η εκτίμηση της υγείας του πληθυσμού και των περιβαλλοντικών παραμέτρων που την επηρεάζουν αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ).

Σε αυτό το πλαίσιο, το Γραφείο Περιβαλλοντικής Υγείας του ΕΟΔΥ, που υπάγεται στη Διεύθυνση Επιδημιολογίας και Πρόληψης Μη Μεταδοτικών Νοσημάτων και Τραυματισμών, επικεντρώνει τις προσπάθειές του στην επίτευξη του παραπάνω στόχου, επιδιώκει την επιτυχή διατομεακή και διεπιστημονική συνεργασία με όλους τους αρμόδιους φορείς καθώς και τη δημιουργία και λειτουργία σχετικών υποδομών επιτήρησης και δράσεων παρέμβασης, και παρέχει επιστημονική υποστήριξη για το σχεδιασμό προτάσεων που αφορούν στη βελτίωση του υφιστάμενου επιχειρησιακού και νομοθετικού πλαισίου. Κατά τον τρόπο αυτό ο ΕΟΔΥ συνδράμει στην «Ενδυνάμωση των συστημάτων Περιβαλλοντικής Υγείας για την υλοποίηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης» και στη βελτίωση της Περιβαλλοντικής Υγείας στη χώρα μας.