Δραματική η κατάσταση στο Ιράν: Ο στρατός απειλεί να βγει στους δρόμους – Δεκάδες νεκροί

Η κατάσταση στο Ιράν είναι εκρηκτική τις τελευταίες ημέρες, με ΜΚΟ για τα ανθρώπινα δικαιώματα με έδρα τη Νέα Υόρκη να ανακοινώνει πως τουλάχιστον 36 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί μέχρι στιγμής στις βίαιες επιχειρήσεις καταστολής.

Σε ανακοίνωσή του ο στρατός αναφέρει ότι «αυτές οι απέλπιδες ενέργειες εντάσσονται στη σατανική στρατηγική του εχθρού για την αποδυνάμωση του ισλαμικού καθεστώτος».

Η Μαχσά Αμινί, 22 ετών, που καταγόταν από την επαρχία Κουρδιστάν, συνελήφθη στις 13 Σεπτεμβρίου στην Τεχεράνη την οποία επισκεπτόταν με την οικογένειά της, «επειδή φορούσε ανάρμοστα ρούχα» από την αστυνομία ηθών, μια μονάδα αρμόδια να επιβάλλει τους αυστηρούς ενδυματολογικούς κανόνες της χώρας.

Στο Ιράν οι γυναίκες είναι υποχρεωμένες να καλύπτουν τα μαλλιά τους όταν βρίσκονται σε δημόσιους χώρους. Επίσης η αστυνομία ηθών απαγορεύει στις γυναίκες να φορούν κοντά παλτό, πάνω από το γόνατο, στενά παντελόνια και τζιν με σκισίματα καθώς και ρούχα με έντονα χρώματα, μεταξύ άλλων.

Η Αμινί έπεσε σε κώμα μετά τη σύλληψή της και πέθανε στις 16 Σεπτεμβρίου στο νοσοκομείο όπου είχε διακομιστεί, μετέδωσε η κρατική τηλεόραση και δήλωσε η οικογένεια.

Ακτιβιστές καταγγέλλουν ότι τραυματίστηκε στο κεφάλι όσο βρισκόταν υπό κράτηση. Η ιρανική αστυνομία απέρριψε τις κατηγορίες και ξεκίνησε έρευνα.

Ο θάνατος της Αμινί προκάλεσε τεράστιο κύμα οργής και τις χειρότερες διαδηλώσεις που έχουν πραγματοποιηθεί στο Ιράν από το 2019.

Οι περισσότερες επικεντρώνονται στις βορειοδυτικές επαρχίες όπου ζουν Κούρδοι, αλλά έχουν εξαπλωθεί και στην πρωτεύουσα, όπως και σε τουλάχιστον 50 πόλεις, με την αστυνομία να κάνει χρήση βίας για να τις διαλύσει.

Ο επίσημος απολογισμός των θυμάτων από τις διαδηλώσεις ήταν χθες τουλάχιστον 17, ανάμεσά τους και πέντε άνδρες ασφαλείας, αλλά η μκο Κέντρο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα που εδρεύει στη Νέα Υόρκη ανακοίνωσε ότι σύμφωνα με τις πηγές της ο απολογισμός είναι πολύ μεγαλύτερος.

«Κατά την 7η ημέρα της #ΔιαμαρτυρίαςΣτοΙράν, οι αρχές παραδέχτηκαν τουλάχιστον 17 θανάτους, αλλά ανεξάρτητες πηγές κάνουν λόγο για 36», ανέφερε η οργάνωση σε χθεσινή της ανάρτηση στο Twitter.

«Να αναμένετε ότι ο αριθμός των νεκρών θα αυξηθεί. Οι παγκόσμιοι ηγέτες πρέπει να πιέσουν τους Ιρανούς αξιωματούχους να επιτρέψουν τις διαδηλώσεις χωρίς τη χρήση φονικής βίας. Η κυβέρνηση έχει απαντήσει με αληθινά πυρά, με σφαίρες και δακρυγόνα, σύμφωνα με βίντεο που αναρτήθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και δείχνουν διαδηλωτές να αιμορραγούν», αναφέρεται σε ανακοίνωση της CHRI.

Τι ακριβώς κάνει η Aστυνομία Ηθών

«Οι Ιρανές φορούν το χιτζάμπ εθελοντικά», δήλωσε ο πρόεδρος του Ιράν σε συνέντευξη που μεταδόθηκε στο αμερικανικό κανάλι CBS την Κυριακή, την ίδια στιγμή που ο κόσμος διαδήλωνε στους δρόμους.

Η δήλωσή του έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις δεκάδες εικόνες και βίντεο που κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο λίγο αργότερα, τα οποία δείχνουν γυναίκες να καίνε τη μαντίλα τους, προκειμένου να καταγγείλουν τον αυστηρό ενδυματολογικό κώδικα για τις γυναίκες στο Ιράν.

Τι είναι όμως η αστυνομία Ηθών και γιατί τη χρειάζεται η ιρανική κυβέρνηση για να επιβάλει το χιτζάμπ;

Αποτυχία του κράτους

Για δεκαετίες, η κυβέρνηση στο Ιράν προσπάθησε να αναγκάσει όλες τις γυναίκες, λίγο πριν ενηλικιωθούν, να φοράνε μαντίλα ή οποιοδήποτε κάλυμμα στο κεφάλι, καθώς και φαρδιά ρούχα όταν βρίσκονται σε δημόσιο χώρο. Αλλά απέτυχε. Παρά τον τεράστιο προϋπολογισμό που διατίθεται για τη διάδοση του χιτζαμπ μέσω σχολείων, μέσων ενημέρωσης και δημόσιων εκδηλώσεων, πολλές Ιρανές έχουν βρει τρόπους να αψηφούν τους υπερσυντηρητικούς κώδικες ένδυσης. Εκατομμύρια από αυτές ξεπερνούν τα όρια, φορώντας στενά ρούχα και χρησιμοποιώντας τη μαντίλα ως ένα πολύχρωμο αξεσουάρ, που όμως αποκαλύπτει πολλά από τα μαλλιά τους.

Το περιβόητο «Gasht-e-Ershad» που κυριολεκτικά μεταφράζεται ως «Περιπολίες καθοδήγησης» και είναι ευρύτερα γνωστό ως Αστυνομία Ηθών, είναι ένα τμήμα των αστυνομικών δυνάμεων του Ιράν, που έχει επωμιστεί τον ενδυματολογικό έλεγχο για την εφαρμογή του νόμου της μαντίλας σε δημόσιους χώρους.

Ένα μεγάλο μέρος των κοινωνικών νόμων του Ιράν βασίζεται στην ισλαμική Σαρία, η οποία απαιτεί από άνδρες και γυναίκες να ντύνονται σεμνά. Ωστόσο, η αστυνομία Ηθών στοχεύει μόνο γυναίκες. Όσες κρατούνται από την Αστυνομία Ηθών είτε φεύγουν μόνο με μια «προειδοποίηση», είτε σε ορισμένες περιπτώσεις, οδηγούνται στο κέντρο «εκπαίδευσης και συμβουλών» ή σε αστυνομικό τμήμα. Στη συνέχεια πρέπει να καλέσουν κάποιον για να τους φέρει ένα «κατάλληλο ρούχο», ώστε να τις αφήσουν ελεύθερες.

Κύμα λαϊκής οργής

Μετά την ιρανική επανάσταση του 1979 και την επικράτηση των ισλαμιστών η Αστυνομία Ηθών έχει λάβει διάφορες μορφές. Ενώ οι μετριοπαθείς και μεταρρυθμιστικές διοικήσεις ήταν κάπως απρόθυμες να ελέγξουν το ενδυματολογικό κώδικα, ο υπερσυντηρητικός Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ, ο οποίος ανέλαβε την εξουσία το 2005, έδωσε την σημερινή μορφή της στην Αστυνομία Ηθών. Ταυτόχρονα, αύξησε την παρουσία της στους δρόμους των μεγάλων πόλεων του Ιράν. Έκτοτε δεκάδες ακτιβιστές έχουν «παλέψει» εναντίον της αυταρχικής αυτής παρουσίας, με αρκετούς από αυτούς να φυλακίζονται.

Η εξίσου υπερσυντηρητική κυβέρνηση Ραίσι αύξησε ακόμα περισσότερο της παρουσία της. Πολλά βίντεο που έχουν δημοσιευτεί στον διαδίκτυο δείχνουν ότι γίνεται ευρεία χρήση βίας. Σε απάντηση, χιλιάδες γυναίκες άρχισαν να βγαίνουν στους δρόμους χωρίς μαντίλα. Τον Ιούλιο, αφού έγινε ευρέως διαδεδομένο στο διαδίκτυο το βίντεο, το οποίο έδειχνε μια μητέρα να παρακαλαεί την αστυνομία Ηθών να απελευθερώσει την άρρωστη κόρη της, οι εκκλήσεις για διάλυση αυτού του αστυνομικού σώματος αυξήθηκαν.

Σε μια άνευ προηγουμένου κίνηση εκατό θρησκευόμενες γυναίκες άρχισαν να μιλούν στο διαδίκτυο εναντίον του υποχρεωτικού χιτζάμπ. Ακόμη και ορισμένες συντηρητικές προσωπικότητες άρχισαν να επικρίνουν τον νόμο για τη μαντίλα, λέγοντας ότι είχε μάλιστα αντίθετο αντίκτυπο στη δημόσια συμπεριφορά.

Εκτός από τις φυλετικές διακρίσεις η αστυνομία Ηθών επικρίνεται έντονα και για το γεγονός ότι περιορίζεται μόνο στην περιπολία μεσαίων και εργατικών τάξεων και παρακάμπτει τις εύπορες γειτονιές.

Οι επικριτές ισχυρίζονται πως, ενώ οι γυναίκες που ανήκουν σε χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα διώκονται για την εμφάνισή τους, οι πλούσιες οικογένειες, οι οποίες έχουν στενούς δεσμούς με την κυβέρνηση, είναι ελεύθερες να επιδεικνύουν εικόνες από τα πολυτελή, μικτά πάρτι τους στο Διαδίκτυο.

Ωφελείται με κάποιο τρόπο το κράτος;

Η κυβέρνηση Ραίσι αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, όπως η εκτόξευση του πληθωρισμού, οι διεθνείς κυρώσεις και οι εσωτερικές εντάσεις που ταλανίζουν την χώρα.

Ολοένα και περισσότερες εξεγέρσεις εθνικού χαρακτήρα στην χώρα μετατρέπονται σε σκηνές βίας. Η διατήρηση μιας δαπανηρής αστυνομικής μονάδας που συνεχίζει να προκαλεί αγανάκτηση φαίνεται αδικαιολόγητη.

Ωστόσο, ορισμένοι παρατηρητές λένε πως ο πρόεδρος Ραίσι δεν έχει άλλη επιλογή από το να διατηρήσει τη δύναμη αυτή. «Το σύστημα θα χάσει ένα μεγάλο μέρος των υποστηρικτών του για πάντα, χωρίς να κερδίσει την υποστήριξη όσων διαμαρτύρονται», έγραψε ο ανεξάρτητος δημοσιογράφος Φερέστε Σαντέγκι σε ένα tweet του.

«Οι διαδηλωτές θέλουν πολλά περισσότερα από το να καταργήσουν το υποχρεωτική χιτζάμπ και θα συνεχίσουν να τα απαιτούν».