Για τη «μητέρα πατρίδα»: Το νέο αφήγημα Πούτιν για τον πόλεμο στην Ουκρανία

Η εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου ξεκίνησε υπό το αφήγημα της «αποστρατιωτικοποίησης» και «αποναζιστικοποίησης» της Ουκρανίας, και την «προστασία» των ρωσόφωνων πολιτών του Ντονμπάς έναντι «κινδύνου γενοκτονίας». Σήμερα -επτά μήνες μετά, χωρίς να έχουν εκπληρωθεί οι διακηρυγμένοι στόχοι, και με την Ουκρανία να αντεπιτίθεται με δυτικό οπλισμό- ο πόλεμος συνεχίζεται γιατί κατά τον Βλαντιμίρ Πούτιν η Δύση «θέλει να καταστρέψει» τη Ρωσία.

Η ενεργοποίηση του σχεδίου προσάρτησης ουκρανικών εδαφών και η ανακοίνωση Πούτιν περί μερικής επιστράτευσης εφέδρων, η οποία και εκλαμβάνεται ως σιωπηλή παραδοχή αποτυχίας στο πεδίο, συνοδεύονται από κατηγορίες ότι οι δυτικοί σύμμαχοι του Κιέβου απειλούν τη Ρωσία με «διάλυση», ενώ οι Ουκρανοί σκιαγραφούνται απλά και μόνο ως «πιόνια της Δύσης».

Στο «πύρινο» διάγγελμα της 21ης Σεπτεμβρίου, ο Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε, δε, ότι στην Ουκρανία επιχειρούν στρατιωτικές μονάδες «υπό τη ντε φάκτο διοίκηση Δυτικών συμβούλων» -για να πάρει στη συνέχεια τη σκυτάλη η ρωσική προπαγάνδα σε τηλεοπτικά δίκτυα και μέσα κοινωνικής δικτύωσης με ισχυρισμούς ότι στο ουκρανικό έδαφος επιχειρούν ενεργά ΝΑΤΟϊκά στρατεύματα.

«Εάν η εδαφική ακεραιότητα της χώρας μας απειληθεί, φυσικά και θα χρησιμοποιήσουμε όλα τα μέσα στη διάθεσή μας για να υπερασπίσουμε τη Ρωσία και το λαό μας», είπε ο Ρώσος πρόεδρος, επισείοντας πιο «πειστικά» την απειλή ενός πυρηνικού πολέμου, με επιδίωξη να φρενάρει την υποστήριξη της Δύσης προς την Ουκρανία.

«Η Ρωσία κέρδισε τους αμυντικούς πολέμους εναντίον του Ναπολέοντα και του Χίλτερ και το πιο σημαντικό πράγμα που έκανε ο Πούτιν εδώ από ψυχολογικής άποψης ήταν να ισχυριστεί ότι αυτός είναι ένας αμυντικός πόλεμος. Ήταν ένας επιθετικός πόλεμος. Τώρα είναι ένας αμυντικός πόλεμος εναντία στη δυτική απόπειρα διαμελισμού», σχολιάζει ο Γάλλος καθηγητής Μισέλ Ελτσανίνοφ, συγγραφέας του βιβλίου «Στο μυαλό του Βλαντιμίρ Πούτιν».

Το ρωσικό στρατιωτικό δόγμα επιτρέπει τη χρήση πυρηνικών όπλων εφόσον τη Ρωσική Ομοσπονδία απειλείται με καταστροφή. Τα δημοψηφίσματα που διοργανώνονται σε Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια θα αναγνωριστούν άμεσα από τη Ρωσία, και εφόσον τα εδάφη προσαρτηθούν, οι ουκρανικές αντεπιθέσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη προς ανακατάληψη εδαφών στα ανατολικά και νότια της χώρας θα θεωρηθούν επίθεση σε ρωσικό έδαφος -«δικαιολογώντας», κατά την ανάγνωση Πούτιν, οποιοδήποτε επίπεδο αντιποίνων, θεωρητικά μέχρι και πυρηνικό χτύπημα.

Αναλύσεις και εκτιμήσεις «κοντράρονται» για το εάν μπλοφάρει ή μη ο Ρώσος πρόεδρος ως προς την απειλή χρήση πυρηνικών όπλων· στο σημείο όμως στο οποίο συγκλίνουν είναι ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν είναι πιο επικίνδυνος όταν είναι «στριμωγμένος». Και σήμερα, επτά μήνες μετά την εισβολή στο ουκρανικό έδαφος, ο Πούτιν είναι «στριμωγμένος» τόσο στο πεδίο της μάχης, όσο και στο εσωτερικό της Ρωσίας.

Ουδείς μπορεί να προβλέψει πού μπορεί να τον οδηγήσει ένα αίσθημα ταπείνωσης και η πλήρης πλέον αποσύνδεση από το δυτικό κόσμο.

Το πιο επιτακτικό ζήτημα αυτή τη στιγμή για τη Δύση, τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ είναι να αποφασίσουν πώς θα αντιδράσουν στο ενδεχόμενο της χρήσης τακτικού πυρηνικού όπλου μικρής ισχύος στο έδαφος της Ουκρανίας χωρίς να πυροδοτηθεί ένας πυρηνικός πόλεμος.

Η ομιλία του Βλαντιμίρ Πούτιν επαναφέρει επίσης τη Δύση ενώπιον του διλήμματος που είχε ανακύψει εξ αρχής: Μέχρι πού μπορεί να φθάσει η στρατιωτική και υλικοτεχνική υποστήριξη στην Ουκρανία -επί της ουσίας κάθε μορφής στήριξη εκτός από ΝΑΤΟϊκές «μπότες» στο έδαφος- χωρίς να ξεκινήσει μία πυρηνική αντιπαράθεση.

Επτά μήνες μετά την έναρξη του πολέμου, η λήξη του φαίνεται πιο μακρινή από ποτέ και οι επιπτώσεις καθίστανται ολοένα και πιο επικίνδυνες. Ίσως για πρώτη φορά από την Κρίση των Πυραύλων στην Κούβα οι ηγεσίες Ηνωμένων Πολιτειών και Ρωσίας αντιπαρατίθενται τόσο έντονα γύρω από τον κίνδυνο ενός πυρηνικού πολέμου, σημειώνουν σχετικά οι New York Times.

«Αυτός ο πόλεμος έχει να κάνει με την εξάλειψη του δικαιώματος της Ουκρανίας να υπάρχει ως κράτος. Απλά και ξεκάθαρα. Όποιος και αν είσαι, όπου και αν ζεις, ό,τι και αν πιστεύεις, αυτό θα πρέπει να κάνει το αίμα σου να παγώσει», δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, από το βήμα της 77ης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.

Ως προς τη μερική επιστράτευση που έχει κηρύξει ο Βλαντιμίρ Πούτιν, πρόκειται μεν για ανακοίνωση σημαντική σε συμβολισμό, αλλά εκτιμάται ότι το αποτέλεσμά της δεν θα φανεί πριν από την παρέλευση μηνών και πιθανότατα θα αλλοιωθεί από τα χρόνια προβλήματα οργάνωσης της αλυσίδας διοίκησης, τροφοδοσίας και εκπαίδευσης που μαστίζουν τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις.

Η επιστράτευση -η οποία έχει ήδη οδηγήσει σε «φυγή» Ρώσων από τη χώρα, και μένει να αποδειχθεί πόσο θα βαρύνει πολιτικά για τον Πούτιν- αφορά αρχικά 300.000 εφέδρους -ακόμη και άνδρες ηλικίας άνω των 60 ετών.

Ωστόσο, σύμφωνα με την ανεξάρτητη εφημερίδα Novaya Gazeta ο πραγματικός στόχος είναι η επιστράτευση ενός εκατομμυρίου ατόμων, όπως προκύπτει από το διάταγμα που έχει υπογράψει ο Βλαντιμίρ Πούτιν. Θεωρητικά η Ρωσία θα μπορούσε να επιστρατεύσει έως και 25 εκατομμύρια άτομα, γεγονός το οποίο δεν εξετάζεται.

Η κίνηση Πούτιν ήλθε εν όψει του χειμώνα και τη στιγμή που οι ουκρανικές δυνάμεις ανακτούν εδάφη στα ανατολικά και καταγράφουν πρόοδο στο νότο, έχοντας θέσει τον φιλόδοξο στόχο της ανακατάληψης του μεγαλύτερου τμήματος της Χερσώνας έως τα τέλη του έτους. Οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν καταφέρει ήδη μία ιδιαίτερης σημασίας συμβολική νίκη με την ανακατάληψη χωριού εντός της περιφέρειας το Λουχάνσκ, η οποία είχε περιέλθει υπό τον πλήρη έλεγχο των αυτονομιστών από τα πρώτα στάδια του πολέμου.