Ενεργειακή κρίση: Στο σκοτάδι μνημεία και δημόσια κτήρια στην Ευρώπη για εξοικονόμηση ρεύματος

Στη γαλλική πρωτεύουσα, το Παρίσι, ο Πύργος του Άιφελ, το φημισμένο μουσείο του Λούβρου, το Παλάτι των Βερσαλλιών και άλλα τοπόσημα θα κλείνουν τα φώτα τους νωρίτερα, αρχής γενομένης αυτής της εβδομάδας, για να αντιμετωπιστούν τα αυξανόμενα κόστη ηλεκτροδότησης.

Ως εκ τούτου, η Πυραμίδα του Λούβρου θα σβήνει τα φώτα της στις 11:00 μμ αντί για την 1 πμ., ενώ η πρόσοψη στο Παλάτι των Βερσαλλιών που βρίσκεται νοτιοδυτικά του Παρισιού θα σβήνει τα φώτα της μια ώρα νωρίτερα, δηλαδή στις 10:00 μμ.

Μάλιστα, η υπουργός Πολιτισμού Ριμά Αμπντούλ Μαλάκ έκανε έκκληση προς τα γαλλικά πολιτιστικά ιδρύματα να υιοθετήσουν μέτρα που εξοικονομούν ενέργεια, όπως εκείνα που έλαβε το Μουσείο Ορσέ στο Παρίσι, το οποίο «μείωσε την κατανάλωσή του στην ενέργεια κατά ένα τρίτο απλά αλλάζοντας λαμπτήρες και τοποθετώντας λαμπτήρες LED».

Στην υπόλοιπη χώρα, περίπου 12.000 κοινότητες έχουν απενεργοποιήσει πλήρως ή εν μέρει τον δημόσιο φωτισμό τη νύχτα.

Στη Γερμανία, μία από τις χώρες της ΕΕ που εξαρτώνται περισσότερο από τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου, αρκετές περιοχές προσπαθούν να βρουν λύσεις για τη μείωση της κατανάλωσης.

Η χώρα θέσπισε νέο νόμο για την εξοικονόμηση ενέργειας σε εθνικό επίπεδο μέσω προσωρινών μέτρων, όπως η απαγόρευση του νυχτερινού φωτισμού σε ορόσημα, μνημεία και εξέχοντα κτήρια όπως δημαρχεία, μουσεία και βιβλιοθήκες.

Στην πρωτεύουσα Βερολίνο, 200 ορόσημα, συμπεριλαμβανομένης της Στήλης της Νίκης και του Καθεδρικού Ναού του Βερολίνου, δεν θα φωτίζονται όταν δύει ο ήλιος.

Στην Αθήνα, η Βουλή των Ελλήνων συμμετέχει ενεργά στην εθνική προσπάθεια για περιορισμό στην συνολική κατανάλωση ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό, με απόφαση του προέδρου της, Κωνσταντίνου Τασούλα, διακόπτεται ο φωτισμός στην πρόσοψη και τις λοιπές πλευρές του κτηρίου της Βουλής και θα παραμείνει μόνο ο περιμετρικός φωτισμός ασφαλείας του κτηρίου. Ταυτόχρονα, είναι σε εξέλιξη το πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης του κτηρίου με μείωση της κατανάλωσης ενέργειας κατά 36%.

Επίσης, θα υπάρχει περιορισμός φωτισμού σε αρχαιολογικούς χώρους της Αθήνας και τα υπάρχοντα συστήματα φωτισμού θα γίνουν οικονομικά με τη χρήση LED.

Η Ισπανία κήρυξε απαγόρευση κυκλοφορίας, με τα καταστήματα και τα μνημεία να καλούνται τώρα να χαμηλώνουν τα φώτα και να κλείνουν στις 10 μ.μ. Αυστηρά. Ωστόσο, οι προσπάθειες μπορεί να αποδειχθούν μάταιες, με τη Μαδρίτη να επιλέγει να βάλει χριστουγεννιάτικα φώτα τον Σεπτέμβριο.

Στο Βέλγιο, τα φώτα στο μεγαλύτερο μέρος του δικτύου αυτοκινητοδρόμων της γαλλόφωνης περιοχής της Βαλονίας θα σβήνουν μεταξύ 22:00 και 5:00 π.μ. για λόγους εξοικονόμησης ενέργειας, από τη Δευτέρα 19 Σεπτεμβρίου. Θα παραμένει ως έχει, ο φωτισμός των κόμβων, καθώς και των εισόδων και εξόδων και των επικίνδυνων σημείων.

Με αυτόν τον τρόπο εξοικονομούνται πολλά εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ, σύμφωνα με τον υπουργό Ενέργειας και Υποδομών της Βαλονίας, Φιλίπ Χενρί, λέγοντας πως αυτό είναι ένα έκτακτο μέτρο που έλαβε η Βαλλονία.

Η εξοικονομηση ενέργειας, που υλοποιείται αρχικά από το Δημόσιο, ενώ αναμένεται να εφαρμοστεί και σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, είναι ένα από τα μέτρα για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης που εξετάζει η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τα μέτρα της Κομισιόν για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης

Στο βασικό «πακέτο» που εξήγγειλε πριν από μερικές μέρες η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αναφέρθηκε αφενός στην υποχρεωτική μείωση της κατανάλωσης ενέργειας σε ποσοστό 5% ή εθελοντικά κατά 10% για τα κράτη – μέλη της ΕΕ, δίνοντας έμφαση στη μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας τις ώρες αιχμής που για κάθε χώρα διαφέρουν.

Αφετέρου, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εξήγγειλε τη σύσταση ενός μηχανισμού φορολόγησης των υπερσόδων των εταιριών που παράγουν ενέργεια. Ωστόσο, αυτός ο μηχανισμός δεν αφορά το φυσικό αέριο.

Εξάλλου, οι Βρυξέλλες δρομολογούν και την καθιέρωση μιας έκτακτης εισφοράς στα διυλιστήρια επί τη βάσει της μέσης κερδοφορίας που είχαν σε βάθος τριετίας.

Τα μέτρα της ΕΕ αναλυτικά

Το πρώτο μέτρο που προτείνει η Επιτροπή για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών είναι η μείωση της ζήτησης. Αυτό μπορεί να επηρεάσει τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας και να επιτύχει μια συνολική ηρεμιστική επίδραση στην αγορά. Με στόχο τις ακριβότερες ώρες κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, όταν η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με αέριο έχει σημαντικό αντίκτυπο στην τιμή, η Επιτροπή προτείνει την υποχρεωτική μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας κατά τουλάχιστον 5% κατά τις επιλεγμένες ώρες αιχμής. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να προσδιορίσουν το 10% των ωρών με την υψηλότερη αναμενόμενη τιμή και να μειώσουν τη ζήτηση κατά τις ώρες αιχμής. Η Επιτροπή προτείνει επίσης στα κράτη μέλη να επιδιώξουν να μειώσουν τη συνολική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας κατά τουλάχιστον 10% έως τις 31 Μαρτίου 2023. Τα κράτη-μέλη μπορούν να επιλέξουν τα κατάλληλα μέτρα για την επίτευξη αυτής της μείωσης της ζήτησης, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει οικονομική αποζημίωση. Η Επιτροπή εκτιμά ότι η μείωση της ζήτησης σε περιόδους αιχμής θα οδηγούσε σε μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου κατά 1,2 bcm κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Η αύξηση της ενεργειακής απόδοσης αποτελεί επίσης βασικό μέρος της εκπλήρωσης των δεσμεύσεών μας για το κλίμα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Δεύτερον, η Επιτροπή προτείνει ένα προσωρινό ανώτατο όριο εσόδων για τους «υποοριακούς» παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας, συγκεκριμένα τεχνολογίες με χαμηλότερο κόστος, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η πυρηνική ενέργεια και ο λιγνίτης, οι οποίες παρέχουν ηλεκτρική ενέργεια στο δίκτυο με κόστος χαμηλότερο από το επίπεδο τιμών που ορίζεται από τους πιο ακριβούς παραγωγούς. Αυτοί οι «υποπεριθωριακοί» παραγωγοί έχουν εξαιρετικά έσοδα, με σχετικά σταθερό λειτουργικό κόστος, καθώς οι ακριβοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής φυσικού αερίου έχουν αυξήσει τη χονδρική τιμή ηλεκτρικής ενέργειας που λαμβάνουν. Η Επιτροπή προτείνει να καθοριστεί το ανώτατο όριο των υποοριακών εσόδων στα 180 ευρώ/MWh. «Αυτό θα επιτρέψει στους παραγωγούς να καλύψουν το επενδυτικό και λειτουργικό τους κόστος χωρίς να μειώσουν τις επενδύσεις σε νέες δυναμικότητες σύμφωνα με τους στόχους μας για την ενέργεια και το κλίμα για το 2030 και το 2050», επισημαίνει η Επιτροπή. Τα έσοδα πάνω από το ανώτατο όριο θα εισπράττονται από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών και θα χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουν τους καταναλωτές ενέργειας να μειώσουν τους λογαριασμούς τους. Επιπλέον, τα κράτη-μέλη που εμπορεύονται ηλεκτρική ενέργεια ενθαρρύνονται, σε πνεύμα αλληλεγγύης, να συνάψουν διμερείς συμφωνίες για να μοιραστούν μέρος των υποοριακών εσόδων που εισπράττει το κράτος παραγωγής προς όφελος των τελικών χρηστών στο κράτος μέλος με χαμηλή παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Οι συμφωνίες αυτές θα συναφθούν έως την 1η Δεκεμβρίου 2022 όταν οι καθαρές εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας ενός κράτους μέλους από γειτονική χώρα είναι τουλάχιστον 100%.

Τρίτον, η Επιτροπή προτείνει μια προσωρινή συνεισφορά αλληλεγγύης για τα πλεονάζοντα κέρδη που προκύπτουν από δραστηριότητες στους τομείς του πετρελαίου, του φυσικού αερίου, του άνθρακα και των διυλιστηρίων. «Αυτή η χρονικά περιορισμένη συνεισφορά θα διατηρήσει τα επενδυτικά κίνητρα για την πράσινη μετάβαση», εκτιμά η Επιτροπή. Θα εισπράττεται από τα κράτη μέλη για κέρδη του 2022, τα οποία έχουν αυξηθεί πάνω από 20%, σε σχέση με τα μέσα κέρδη των προηγούμενων τριών ετών. Τα έσοδα θα εισπράττονται από τα κράτη μέλη και θα ανακατευθύνονται σε καταναλωτές ενέργειας, ιδίως σε ευάλωτα νοικοκυριά, εταιρείες που έχουν πληγεί σοβαρά και βιομηχανίες έντασης ενέργειας. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να χρηματοδοτούν διασυνοριακά έργα σύμφωνα με τους στόχους REPowerEU ή να χρησιμοποιούν μέρος των εσόδων για την κοινή χρηματοδότηση και για μέτρα για την προστασία της απασχόλησης ή την προώθηση των επενδύσεων στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση.

Όπως ανακοίνωσε την Τετάρτη 7 Σεπτεμβρίου η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η Επιτροπή θα συνεχίσει επίσης να επιδιώκει άλλους τρόπους για να μειώσει τις τιμές της ενέργειας για τους ευρωπαίους καταναλωτές και τη βιομηχανία και να μειώσει την πίεση στην αγορά. Η Επιτροπή τονίζει ότι θα εμβαθύνει τη συζήτησή της με τα κράτη μέλη σχετικά με τους καλύτερους τρόπους μείωσης των τιμών του φυσικού αερίου, αναλύοντας επίσης διάφορες ιδέες για ανώτατα όρια τιμών και ενισχύοντας τον ρόλο της Ενεργειακής Πλατφόρμας της ΕΕ στη διευκόλυνση συμφωνιών χαμηλότερων τιμών με προμηθευτές μέσω εθελοντικών κοινών αγορών. Η Επιτροπή θα συνεχίσει επίσης να εργάζεται για εργαλεία για τη βελτίωση της ρευστότητας στην αγορά ενεργειακών επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας και θα επανεξετάσει το προσωρινό πλαίσιο για την κρίση για τις κρατικές ενισχύσεις για να διασφαλίσει ότι θα συνεχίσει να επιτρέπει στα κράτη μέλη να παρέχουν την απαραίτητη και αναλογική υποστήριξη στην οικονομία, διασφαλίζοντας παράλληλα ίσους όρους ανταγωνισμού.

Αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν στη νέα σύνοδο των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ στις 30 Σεπτεμβρίου.