«Πυρετός» στις Βρυξέλλες: Τα σενάρια για την «επόμενη μέρα» της αγοράς ενέργειας

Οι «φωνές» που ζητούσαν άμεσα μέτρα για την αντιμετώπιση της ενεργειακής ακρίβειας αυξήθηκαν δραματικά το τελευταίο διάστημα, αναγκάζοντας την τσεχική προεδρία της Ε.Ε. να ανακοινώσει έκτακτη σύνοδο των υπουργών Ενέργειας στις 9 Σεπτεμβρίου.

Η δρομολόγηση μιας ευρωπαϊκής «απάντησης» κρίθηκε αναγκαία και λόγω των ενεργειακών παιχνιδιών του Κρεμλίνου, καθώς οι συνεχείς μειώσεις των παραδόσεων φυσικού αερίου λόγω «εργασιών συντήρησης» αλλά και οι διάφορες διακοπές παροχών οδηγούν τις τιμές του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος από ρεκόρ σε ρεκόρ.

«Οι τιμές της ενέργειας σπάνε το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Οι συνέπειες για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις δεν είναι βιώσιμες» δήλωσε την Τρίτη η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μιλώντας κατά τη διάρκεια της Συνόδου της Βαλτικής Θάλασσας στη Δανία.

«Πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτή την κατάσταση -μαζί και άμεσα» τόνισε επίσης η ίδια.

Οι μηχανισμοί τιμολόγησης ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει δεχτεί σφοδρές επικρίσεις στο παρελθόν.

«Οι αλλαγές του μηχανισμού τιμολόγησης που προτείνουμε βρίσκουν πρόσφορο έδαφος» δήλωσε ο Πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι, μιλώντας κατά τη διάρκεια της ίδιας συνόδου.

Ο Πολωνός πολιτικός δήλωσε, επίσης, ότι έχει επικοινωνήσει με τους ηγέτες της Δανίας, της Φινλανδίας και της Εστονίας, που συμφωνούν ότι πρέπει να γίνουν αλλαγές που θα απελευθερώσουν τις τιμές της ενέργειας από το ρωσικό αέριο.

Οι ανακοινώσεις των Βρυξελλών για λήψη νέων έκτακτων μέτρων συνδυαστικά με το γεγονός ότι η Ευρώπη πλησιάζει το στόχο αποθήκευσης φυσικού αερίου για το χειμώνα -βρίσκεται στο 80%, επίπεδο που αναμενόταν να φτάσει την 1η Νοεμβρίου- καθησύχασαν λίγο τις αγορές και οδήγησαν σε μια μικρή πτώση των τιμών.

Ωστόσο, παραμένουν σε υψηλά επίπεδα.

Όπως γράφει η βρετανική εφημερίδα Guardian, τα έκτακτα μέτρα που θα προτείνει η Ε.Ε. παραμένουν «θολά».

Αντίθετα, οι συζητήσεις για το μακροπρόθεσμο σχέδιο αναδιάρθρωσης της αγοράς ενέργειας μοιάζουν να είναι σε πιο προχωρημένο στάδιο.

Τα σενάρια

Τις τελευταίες ημέρες, όλο και περισσότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες ζητούν την αποσύνδεση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος από αυτή του φυσικού αερίου ενώ παράλληλα εμφανίζονται ανοιχτοί σε ενδεχόμενο πλαφόν στις τιμές.

«Oι τιμές του φυσικού αερίου παίζουν σημαντικό ρόλο στην τιμή ηλεκτρικού και οι τιμές αερίου είναι πολύ υψηλές -έως και επτά φορές υψηλότερες από το φυσιολογικό» δήλωσε ο Cillian O’Donoghue, διευθυντής πολιτικής στην Eurelectric, μιας εμπορικής ένωσης που εκπροσωπεί περισσότερες από 3.500 ευρωπαϊκές επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας.

«Έτσι πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος αποσύνδεσης» τόνισε χαρακτηριστικά ο ίδιος, μιλώντας στο Politico.

Ένα αντίστοιχο σύστημα έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή στην Ισπανία και την Πορτογαλία, δύο χώρες που κατ’ εξαίρεση έλαβαν άδεια από τις Βρυξέλλες να προχωρήσουν σε διαχωρισμό για ένα χρόνο και να θέσουν πλαφόν.

«Έχει σίγουρα μειώσει τις τιμές στην Ιβηρική χερσόνησο» δήλωσε στο ίδιο μέσο ο Cem Bektas, ενεργειακός αναλυτής.

Αυτό, όμως, οδήγησε και σε μια αύξηση εξαγωγών προς τη Γαλλία, όπου οι τιμές ενέργειας είναι πολύ υψηλότερες.

Αυτό επί της ουσίας σημαίνει ότι οι Ισπανοί φορολογούμενοι -τα χρήματα των οποίων χρησιμοποιεί η κυβέρνηση για να διατηρήσει σε χαμηλά επίπεδα τις τιμές- ουσιαστικά επιδοτούν την ενέργεια για τα γαλλικά νοικοκυριά.

Έτσι, οι ειδικοί δηλώνουν πως το εν λόγω σύστημα θα λειτουργούσε καλύτερα εάν ίσχυε για ολόκληρη την Ευρώπη.

Κατά το Politico, μια άλλη λύση θα ήταν η επιβολή έκτακτης φορολογίας στις εταιρείες παροχής ενέργειας ή επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας -μέτρο που έχουν ήδη υιοθετήσει η Ελλάδα, η Ισπανία, η Ιταλία και η Ρουμανία.

Το μέτρο έχει πέσει στο «τραπέζι» και στη Γερμανία, ωστόσο έχει προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων στο κυβερνών κόμμα.

Η πρόεδρος της Κομισιόν θέλει, επίσης, να αλλάξει το σχεδιασμό των αγορών ενέργειας, εγείροντας ακόμη περισσότερα ερωτήματα.

Το Politico αναφέρεται στην ελληνική πρόταση για διαχωρισμό της χονδρικής αγοράς σε ΑΠΕ και ορυκτών καυσίμων.

Στη συνέχεια θα ρυθμιζόταν η τιμή ενέργειας από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, κάτι που θα επέτρεπε στους καταναλωτές να πληρώνουν χαμηλότερες τιμές και στις δύο περιπτώσεις.

Ο Glenn Rickson, επικεφαλής της S&P Global, τονίζει όμως πως ένα τέτοιο μοντέλο θα μειώσει μεν τις τιμές της ενέργειας, ωστόσο θα παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα.

Παράλληλα η τιμή του φυσικού αερίου θα είναι εκρηκτική.

Την ίδια ώρα, εξηγεί πως ενδέχεται να κάνει λιγότερο ελκυστικές τις επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές, καθώς θα περιοριστούν τα κέρδη τους.

Ένα άλλο σενάριο είναι ένα μοντέλο που προβλέπει πληρωμή βάση προσφοράς, κατά το οποίο οι παραγωγοί θα υποβάλλουν προσφορές που θα εξαρτώνται από το κόστος παραγωγής τους για συμβάσεις ηλεκτρικής ενέργειας.

Με άλλα λόγια, αν μια εταιρεία παράγει ηλεκτρική ενέργεια από φυσικό αέριο -που είναι και πολύ ακριβότερο- θα δώσει και τιμή πολύ υψηλότερη από εταιρείες που παράγουν ενέργεια από ΑΠΕ.