Αλεξάντερ Ντούγκιν: Ποιος είναι ο «εγκέφαλος του Πούτιν» και μέχρι πού φτάνει η επιρροή του

Γεννημένος το 1962 σε υψηλόβαθμη στρατιωτική οικογένεια, ο Ντούγκιν πέρασε τα πρώτα του χρόνια ως αντιφρονών αντικομμουνιστής. Εντάχθηκε σε διάφορες «εκκεντρικές» συλλογικότητες που ξεπήδησαν τις δύο τελευταίες δεκαετίες της Σοβιετικής Ένωσης και έγινε γνωστός για το φλερτ του με την πολιτική της ναζιστικής Γερμανίας.

Τα βλέμματα στράφηκαν πάνω του τη δεκαετία του 1990, λόγω της συμμετοχής του στην ακροδεξιά εφημερίδα «Den», στην οποία δημοσίευσε ένα μανιφέστο του, το 1991, όπου περιέγραφε το αντιφιλελεύθερο και υπερεθνικιστικό όραμά του για τη Ρωσία, «μια χώρα που προορίζεται να αντιμετωπίσει μια ατομικιστική, υλιστική Δύση».

Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, ο Ντούγκιν συνίδρυσε το 1993 το Εθνικό Μπολσεβίκικο Κόμμα (NBP) με τον μυθιστοριογράφο Έντουαρντ Λιμόνοφ, πρεσβεύοντας ένα συνονθύλευμα φασιστικής ρητορικής και κομμουνιστικής νοσταλγίας. Τα ρωσικά δικαστήρια απαγόρευσαν την οργάνωση και δεν εγγράφηκε ποτέ επίσημα ως πολιτικό κόμμα.

Η κοσμοθεωρία του Ντούγκιν διατυπώθηκε με μεγαλύτερη σαφήνεια στη δημοσίευσή του «The Foundations of Geopolitics» (Τα θεμέλια της γεωπολιτικής), το 1997, που σύμφωνα με πληροφορίες που επικαλείται ο Guardian έγινε εγχειρίδιο στην ακαδημία του ρωσικού γενικού επιτελείου στρατού και παράλληλα εδραίωσε τη μετάβασή του από αντιφρονούντα, σε εξέχοντα πυλώνα του συντηρητικού κατεστημένου. Στο βιβλίο αυτό, ο Ντούγκιν εξέθεσε το όραμά του να διχάσει τον κόσμο, καλώντας τη Ρωσία να ξαναχτίσει την επιρροή της μέσω προσαρτήσεων και συμμαχιών, διακηρύσσοντας παράλληλα την αντίθεσή του στην Ουκρανία ως κυρίαρχο κράτος.

«Η Ουκρανία ως κράτος δεν έχει καμία γεωπολιτική σημασία, καμία ιδιαίτερη πολιτιστική ή παγκόσμια σημασία, καμία γεωγραφική μοναδικότητα, καμία εθνική αποκλειστικότητα. Οι συγκεκριμένες εδαφικές της φιλοδοξίες αντιπροσωπεύουν τεράστιο κίνδυνο για όλη την Ευρασία και, χωρίς να επιλυθεί το ουκρανικό πρόβλημα, είναι γενικά παράλογο να μιλάμε για ηπειρωτική πολιτική», έγραφε τότε.

Είκοσι πέντε χρόνια μετά την έκδοση του «The Foundations of Geopolitics», ο πρόεδρος της Ρωσίας επανέλαβε μερικές από τις απόψεις του Ντούγκιν για την Ουκρανία στο 4.000 λέξεων δοκίμιό του «On the Historical Unity of Russians and Ukrainians» (Για την ιστορική ενότητα Ρώσων και Ουκρανών), το οποίο πολλοί θεώρησαν ως σχέδιο για την εισβολή που ξεκίνησε μόλις έξι μήνες μετά τη δημοσίευσή του.

Ο Ντούγκιν είναι στόχος κυρώσεων των ΗΠΑ ήδη από το 2015 για τη φερόμενη εμπλοκή του στη ρωσική προσάρτηση της ουκρανικής χερσονήσου της Κριμαίας. Ερωτηθείς για την επιρροή του στον Πούτιν σε μια διάλεξη του 2018 στο Πανεπιστήμιο Φουντάν στη Σαγκάη, ο Ντούγκιν επεσήμανε ότι επιχειρηματολογούσε για τη ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας τη δεκαετία του 1990, «πολύ πριν από τον Πούτιν».

Στην Κίνα, το Ιράν και την Τουρκία -συχνά φιλοξενούμενος του κυβερνώντος κόμματος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν-, ο Ντούγκιν θεωρείται εκπρόσωπος και συντονιστής όσων επιδιώκουν το τέλος της «παγκόσμιας ηγεμονίας των ΗΠΑ», ενώ ταυτόχρονα συνδέεται με ευρωπαϊκές και αμερικανικές ακροδεξιές δυνάμεις, τοποθετώντας τον εαυτό του ως «σύμμαχο στη μάχη κατά της παγκοσμιοποίησης».

Μεταξύ άλλων, έχει υποστηρίξει ότι η Ρωσία και η Κίνα πρέπει από κοινού να οικοδομήσουν μια «πολυπολική παγκόσμια τάξη, τερματίζοντας την κυριαρχία των ΗΠΑ», επαινώντας τον «εστεμμένο νομικό του Γ' Ράιχ» Καρλ Σμιτ για την «σαφή κατανόηση του "εχθρού" που αντιμετωπίζει η Ευρώπη, η Ρωσία και η Ασία, δηλαδή τις Ηνωμένες Πολιτείες και φυσικά τη σύμμαχό τους Αγγλία».

Σε μια πρόσφατη εμφάνιση με Κινέζους και Πακιστανούς ακαδημαϊκούς, ο Ντούγκιν διαβεβαίωσε το κοινό του ότι η Ρωσία θα χρησιμοποιούσε πυρηνικά όπλα αντί να αποδεχτεί την ήττα στην Ουκρανία.

Νωρίτερα σήμερα, ο Βλαντίμιρ Πούτιν χαρακτήρισε «κατάπτυστο έγκλημα» τον θάνατο της, Ντάρια Ντούγκινα, κατά την έκρηξη του παγιδευμένου αυτοκινήτου του πατέρα της Αλεξάντρ Ντούγκιν κοντά στη Μόσχα, για τον οποίο το Κρεμλίνο κατηγορεί το Κίεβο.

*Με πληροφορίες από Guardian, Financial Times