Στο προσκήνιο η πυρηνική απειλή: Η Ρωσία αναστέλλει τις επιθεωρήσεις βάσει Συνθήκης START με τις ΗΠΑ

Επί της ουσίας, η απόφαση της Μόσχας οδηγεί σε ένα εξαιρετικά επικίνδυνο «πισωγύρισμα» σε ό,τι αφορά τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων, καθώς αίρει μια διεθνώς αναγνωρισμένη Συνθήκη που υπεγράφη πριν από 52 χρόνια.

«Η Μόσχα αναγκάστηκε«να καταφύγει σε αυτό το μέτρο ως αποτέλεσμα της επιμονής της Ουάσινγκτον ότι θα επιδιώξει αναπόφευκτα την επανέναρξη των επιθεωρήσεων υπό συνθήκες που δεν λαμβάνουν υπόψη τη σημερινή πραγματικότητα», αναφέρει η ανακοίνωση του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών.

«Οι όροι που προτείνει η Ουάσινγκτον«δημιουργούν μονομερή πλεονεκτήματα για τις ΗΠΑ και ουσιαστικά στερούν από τη Ρωσική Ομοσπονδία το δικαίωμα διεξαγωγής επιθεωρήσεων σε αμερικανικό έδαφος», συμπληρώνει.

Το Κρεμλίνο ενημέρωσε την προηγούμενη εβδομάδα την αμερικανική κυβέρνηση ότι τελειώνει ο χρόνος για τη διαπραγμάτευση της συνθήκης «New START» και ότι, εφόσον εκπνεύσει το 2026 χωρίς να αντικατασταθεί, η παγκόσμια ασφάλεια θα αποδυναμωθεί.

Τι προβλέπει η Συνθήκη START

H Συμφωνία για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων (Συνθήκη START) τέθηκε σε ισχύ στις 5 Μαρτίου 1970 και έχει υπογραφεί από συνολικά 189 κράτη και σκοπεύει στον περιορισμό της εξάπλωσης των πυρηνικών όπλων.

Πέντε από τα κράτη αυτά αναγνωρίζονται ως πυρηνικά κράτη: Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και η Κίνα. Αυτά τα κράτη είναι και τα μόνα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Αν και αρχικά είχε οριστεί να έχει διάρκεια 25 χρόνια, στη συνέχεια έπαψε να έχει ημερομηνία λήξης.

Η συνθήκη αποτελείται, γενικά, από τρεις πυλώνες: Μη διάδοση, αφοπλισμός και ειρηνική χρήση.

Πρώτος Πυλώνας: Μη διάδοση

Τα πέντε πυρηνικά κράτη συμφωνούν να μη μεταφέρουν πυρηνικά όπλα ή άλλες πυρηνικές εκρηκτικές συσκευές και να μη βοηθήσουν, ενθαρρύνουν, παρακινήσουν ένα μη πυρηνικό κράτος να αποκτήσει ή να κατασκευάσει πηρηνικά όπλα (Άρθρο Ι).

Τα μη πυρηνικά κράτη που έχουν υπογράψει τη συνθήκη συμφωνούν να μην αποδεχτούν, κατασκευάσουν, ή αποκτήσουν πυρηνικά όπλα. Συμφωνούν, επίσης, να μην αναζητήσουν ή αποδεχτούν καμία βοήθεια στην κατασκευή πυρηνικών όπλων (Άρθρο ΙΙ).

Δεύτερος Πυλώνας: Αφοπλισμός

Στο άρθρο VI καταγράφεται μία ασαφής δέσμευση για όλα τα κράτη που υπέγραψαν τη συνθήκη. Βάση αυτού του άρθρου όλα τα μέλη θα συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις, με καλή πίστη, έτσι ώστε σε σύντομο χρόνο να επιτευχθεί πυρηνικός αφοπλισμός και γενικότερα πλήρης αφοπλισμός.

Συμβουλευτική γνώμη του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης ορίζει ότι τα κράτη μέλη έχουν υποχρέωση να συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις με καλή πίστη και να καταλήξουν σε πυρηνικό αφοπλισμό κάτω από αυστηρό και διεθνή έλεγχο.

Τρίτος πυλώνας: Ειρηνική χρήση πυρηνικής ενέργειας

Η Συνθήκη επιτρέπει τη μεταφορά τεχνολογίας και υλικών σε μη πυρηνικά κράτη που έχουν υπογράψει τη συνθήκη με σκοπό την ανάπτυξη προγραμμάτων ειρηνικής χρήσης πυρηνικής ενέργειας.

Τα μη πυρηνικά κράτη θα πρέπει να αποδεικνύουν ότι τα προγράμματά τους δε σχετίζονται με την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων.