Επισιτιστική κρίση: ΗΠΑ και Τουρκία στην «μάχη» για τον απεγκλωβισμό των ουκρανικών σιτηρών

Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ανακοίνωσε ότι προσωρινά σιλό (αποθήκες) θα κατασκευαστούν κατά μήκος των συνόρων με την Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας, σε μια προσπάθεια να βοηθήσουν στην εξαγωγή περισσότερων σιτηρών από τη χώρα και να αποτρέψουν μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση.

Ο Αμερικανός πρόεδρος είπε σε συνέδριο της Ένωσης της Φιλαδέλφειας την Τρίτη ότι συνεργάζεται με τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για το σχέδιο «να συμβάλλει στη μείωση των τιμών των τροφίμων».

Εκτιμάται ότι 20 εκατομμύρια τόνοι σιτηρών έχουν παγιδευτεί στην Ουκρανία, τον πέμπτο μεγαλύτερο εξαγωγέα σιταριού στον κόσμο, από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος στα τέλη Φεβρουαρίου, με αποτέλεσμα να υπάρχουν φόβοι λιμού σε ορισμένες χώρες.

Όταν η Ρωσία εισέβαλε, απέκλεισε τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας της Ουκρανίας. Οι ρωσικές και ουκρανικές δυνάμεις έχουν επίσης γεμίσει τα γύρω νερά με νάρκες. Οι προσπάθειες επανεκκίνησης της ναυτιλίας απέτυχαν και περίπου 84 ξένα πλοία έχουν κολλήσει στα λιμάνια της Ουκρανίας, πολλά με φορτία σιτηρών.

Μια τεράστια διπλωματική προσπάθεια για τη διάσωση των σιτηρών της Ουκρανίας έχει αποτύχει καθώς μεταφέρονταν πάντα δια θαλάσσης και όχι μέσω λιγότερο αξιόπιστων οδικών ή σιδηροδρομικών δικτύων.

Στην ομιλία του, ο Μπάιντεν είπε ότι τα σιτηρά δεν μπορούσαν «να βγουν από τη Μαύρη Θάλασσα γιατί θα εκραγούν από το νερό», αναφερόμενος στις πλωτές νάρκες.

Αντίθετα, είπε, η Ουάσιγκτον επεξεργαζόταν ένα σχέδιο για την εξαγωγή σιτηρών σιδηροδρομικώς, αλλά σημείωσε ότι οι ουκρανικές σιδηροδρομικές γραμμές ήταν διαφορετικές από αυτές της Ευρώπης – όντας ελαφρώς ευρύτερες – οπότε το σιτάρι θα έπρεπε να μεταφερθεί σε διαφορετικά τρένα στα σύνορα. «Έτσι θα κατασκευάσουμε σιλό, προσωρινά σιλό, στα σύνορα της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας», είπε ο Μπάιντεν.

Τα σιτηρά θα μπορούσαν να μεταφερθούν από τα βαγόνια του ουκρανικού σιδηροδρόμου στα νέα σιλό και στη συνέχεια στα ευρωπαϊκά φορτηγά βαγόνια για να «βγουν στον ωκεανό και να περάσουν σε όλο τον κόσμο», είπε, προσθέτοντας ότι το σχέδιο απαιτεί χρόνο.

«Αυτό είναι μόνο ένα από τα πιθανά χρήσιμα βήματα για τη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας. Αλλά χρειαζόμαστε επίσης έναν πράσινο διάδρομο για τα λιμάνια μας», δήλωσε ο Άντρι Γερμακ, επικεφαλής του επιτελείου του Ουκρανού προέδρου, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σε διαδικτυακή ανάρτηση, αναφερόμενος στον αποκλεισμό.

Το υπουργείο Γεωργίας της Ουκρανίας δήλωσε την Τρίτη ότι οι ευρωπαϊκές χώρες εξετάζουν το ενδεχόμενο να παρέχουν προσωρινά σιλό για να «διατηρηθεί η σοδειά και να διασφαλιστούν οι μελλοντικές προμήθειες σιτηρών».

Στροφή από Τσαβούσογλου: Θα μπορούσε να δημιουργηθεί ασφαλής θαλάσσιος διάδρομος

Στο μεταξύ, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες για το σχέδιο του ΟΗΕ για τη δημιουργία θαλάσσιου διαδρόμου από την Ουκρανία για εξαγωγές σιτηρών, λέγοντας ότι θα μπορούσαν να δημιουργηθούν ασφαλείς διαδρομές χωρίς να χρειάζεται να αποναρκοθετηθούν τα ουκρανικά λιμάνια, σηματοδοτώντας μια στροφή από προηγούμενες προτάσεις.

Το Reuters αναφέρει ότι ο Τσαβούσογλου είπε στους δημοσιογράφους ότι θα «χρειαστεί λίγος χρόνος» για την εκκαθάριση των λιμανιών της Ουκρανίας και ότι εν τω μεταξύ θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένας ασφαλής θαλάσσιος διάδρομος σε περιοχές χωρίς νάρκες.

«Δεδομένου ότι η θέση των ναρκών είναι γνωστή, θα δημιουργηθούν ορισμένες ασφαλείς γραμμές σε τρία λιμάνια», είπε. «Τα πλοία, με την καθοδήγηση των σκαφών έρευνας και διάσωσης της Ουκρανίας, όπως προβλέπονται στο σχέδιο, θα μπορούσαν έτσι να πηγαινοέρχονται με ασφάλεια στα λιμάνια χωρίς να χρειάζεται να καθαριστούν οι νάρκες».

Ο Τσαβούσογλου είχε προηγουμένως συζητήσει το σχέδιο με τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, στην Άγκυρα την περασμένη εβδομάδα. Ο Λαβρόφ είχε πει μάλλον περιφρονητικά ότι η Ρωσία δεν χρειάζεται να λάβει μέτρα για να διευκολύνει την εξαγωγή των σιτηρών της Ουκρανίας και ότι ήταν απλώς θέμα των ουκρανικών αρχών να αφαιρέσουν τις νάρκες από τα ύδατά τους. Το Κίεβο φοβάται ότι η αποναρκοθέτηση των υδάτων θα ανοίξει μια νέα ευκαιρία για τον ρωσικό στόλο της Μαύρης Θάλασσας να χτυπήσει την Ουκρανία από το νότο.

Η αναστολή στις εξαγωγές σιτηρών συνέβαλε σε αυτό που οι αναλυτές ονόμασαν «τέλεια καταιγίδα» για τις παγκόσμιες προμήθειες τροφίμων, καθώς οι αγρότες αντιμετωπίζουν το αυξανόμενο κόστος πετρελαίου και λιπασμάτων και την παρατεταμένη επίδραση των περιορισμών στην εργασία από τον κορωνοϊό.

Ο επικεφαλής της Αφρικανικής Ένωσης προειδοποίησε τον περασμένο μήνα ότι ο αποκλεισμός των λιμανιών της Ουκρανίας από τη Μόσχα ενέχει τον κίνδυνο «ενός καταστροφικού σεναρίου» ελλείψεων τροφίμων και αυξήσεων των τιμών.