Με «πολιτική αιχμαλωσία» απειλείται ο Μακρόν στις κάλπες της Γαλλίας

Οι προεδρικές κάλπες του Απριλίου οδήγησαν μεν στην επανεκλογή του Εμανουέλ Μακρόν-με συσπείρωση των Γάλλων ως ανάχωμα στην προοπτική νίκης της Μαρίν Λεπέν-, κατέδειξαν όμως την εδραίωση της Άκρας Δεξιάς ως «πολιτική κανονικότητα» και μάλιστα σε ιστορικά υψηλά, ενώ παράλληλα «έχρισαν» τρίτο πόλο τη ριζοσπαστική Αριστερά υπό τον βετεράνο Μελανσόν.

Η σύγκρουση Γκωλικών-Σοσιαλιστών, βασικών πολιτικών πυλώνων της μεταπολεμικής Γαλλίας, σήμερα αποτελεί παρελθόν.

Στις κάλπες των βουλευτικών εκλογών, το ισχύον, περίπλοκο εκλογικό σύστημα για την ανάδειξη των μελών της γαλλικής Εθνοσυνέλευσης αντικαθιστά την Μαρίν Λεπέν με τον Ζαν-Λυκ Μελανσόν ως κεντρικό αντίπαλο του Γάλλου προέδρου. Τη μάχη των εδρών δίνουν η πολιτική συμμαχία «Μαζί» (Ensemble) του Εμανουέλ Μακρόν και η Νέα Λαϊκή Οικολογική και Κοινωνική Ένωση (NUPES) υπό τον Ζαν-Λυκ Μελανσόν.

Η Άκρα Δεξιά, ωστόσο, βρίσκεται και σε αυτή την κάλπη σε τροχιά για νέα ιστορικά υψηλή επίδοση.

Σχεδόν το 20% της γαλλικής ψήφου εκτιμάται ότι θα κατευθυνθεί στον Εθνικό Συναγερμό -συγκριτικά με ποσοστό μικρότερο του 14% που είχε αποσπάσει στις εκλογές του 2017 και του 2012 το τότε Εθνικό Μέτωπο-, γεγονός που, εφόσον επιβεβαιωθεί, θα επισφραγίσει την εδραίωση της εξωραϊσμένης εκδοχής της Ακροδεξιάς στη Γαλλική Δημοκρατία.

Οι πολιτικές εξελίξεις στη Γαλλία αποτελούσαν ανέκαθεν «βαρόμετρο» πολιτικών εξελίξεων στην Ευρώπη, και το διακύβευμα της γαλλικής κάλπης είναι υψηλό.

Σε περίοδο πολέμου στην Ευρώπη και επανακαθορισμού συμμαχιών, κυοφορούμενων αλλαγών στην Ευρωπαϊκή Ένωση εν μέσω ενός ραγδαία μεταβαλλόμενου γεωπολιτικού περιβάλλοντος, αλλά και ενεργειακής κρίσης και ακρίβειας, ενδεχόμενη πολιτική παράλυση στο Μέγαρο των Ηλυσίων θα έχει αναπόφευκτα συνέπειες για το σύνολο της Ευρώπης.

Μακρόν, Μελανσόν και «συγκατοίκηση»

Το στοίχημα για τον Γάλλο πρόεδρο είναι να αποφύγει τον κίνδυνο απώλειας της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας και υποχρεωτικής «συγκατοίκησης» στο Μέγαρο των Ηλυσίων με «εχθρικό» πρωθυπουργό -φαινόμενο που δεν έχει επαναληφθεί από το 2002 και το «δίδυμο» κορυφής Σιράκ-Ζοσπέν.

Στο αντίπαλο στρατόπεδο, αυτή ακριβώς είναι η στόχευση του Ζαν-Λυκ Μελανσόν. H κατάκτηση της πρωθυπουργίας και η ύψωση φραγμών σε πολιτικές αντίθετες προς εκείνες της ριζοσπαστικής Αριστεράς -όπως ο νόμος-«κόκκινο πανί» για την αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 62 στα 65 έτη, αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Ο Μελανσόν είχε «κηρύξει» τον «τρίτο γύρο» των εκλογών πριν καν γνωστοποιηθεί το αποτέλεσμα της αναμέτρησης Μακρόν-Λεπέν. Ο ίδιος δεν διεκδικεί σε αυτή την κάλπη καν βουλευτική έδρα· θέλει την πρωθυπουργία.

Όμως, ακόμη και σε περίπτωση επικράτησης της συμμαχίας της Αριστεράς, ένας πολιτικά αποδυναμωμένος Μακρόν θα έπρεπε μεν να «μοιραστεί» το Ελιζέ, αλλά δεν υποχρεούται να διορίσει τον ίδιο τον Ζαν-Λυκ Μελανσόν στο πρωθυπουργικό αξίωμα. Και δεν θα το έκανε.

Ο ηγέτης της Ανυπότακτης Γαλλίας (FI) βρέθηκε μία «ανάσα» πριν περάσει για πρώτη φορά σε τελική προεδρική αναμέτρηση -αποσπώντας στον πρώτο γύρο της 10ης Απριλίου ποσοστό 22% έναντι 21,30% της Μαρίν Λεπέν, που μεταφράζεται σε μόλις 421.308 ψήφους διαφορά. Οικολόγοι, Πράσινοι, Κουμμουνιστικό Κόμμα και Σοσιαλιστικό Κόμμα συγκέντρωσαν αθροιστικά τρία εκατομμύρια ψήφους.

Εάν είχαν στηρίξει την υποψηφιότητα Μελανσόν, θα στεκόταν εκείνος απέναντι στον Εμανουέλ Μακρόν στον δεύτερο γύρο.

Σήμερα, όμως, Σοσιαλιστές, Οικολόγοι, Πράσινοι, Κομμουνιστές και Ανυπότακτοι κατέρχονται ενωμένοι στην κάλπη των βουλευτικών εκλογών -υπό τη σκέπη της πολιτικής συμμαχίας Νέα Λαϊκή Οικολογική και Κοινωνική Ένωση (NUPES) που κατόρθωσε να «σφυρηλατήσει» ο 70χρονος Μελανσόν. Και φθάνουν να απειλούν τον Εμανουέλ Μακρόν με «πολιτική αιχμαλωσία» στο Μέγαρο των Ηλυσίων.

Ανάλογη «συγκατοίκηση» έχει οδηγήσει σε πολιτική παράλυση τη Γαλλία κατά το παρελθόν, τόσο επί Φρανσουά Μιτεράν, όσο και επί Ζακ Σιράκ. Η απειλή επανέρχεται για τον σημερινό Γάλλο πρόεδρο και την πολιτική του ατζέντα.

Σε αντίθεση με πέντε χρόνια πριν, ο Εμανουέλ Μακρόν, και ο πολιτικός συνασπισμός «Μαζί» (Ensemble), εμφανίζονται σήμερα να πασχίζουν να εξασφαλίσουν την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών στη γαλλική Εθνοσυνέλευση, ήτοι 289 σε σύνολο 577 εδρών.

Οι δημοσκοπήσεις των γαλλικών ινστιτούτων έχουν εμφανίσει την «Λαϊκή Ένωση» του Ζαν-Λυκ Μελανσόν ακόμη και πρώτη σε ψήφους -αλλά σταθερά δεύτερη σε έδρες (167 έως 198 έδρες)-, και τον συνασπισμό Μακρόν να «ακροβατεί» μεταξύ της εξασφάλισης απόλυτης πλειοψηφίας ή μη (277 έως 317 έδρες). Ως πιθανότερη εκλογική έκβαση, πάντως, προβάλει η κατάκτηση της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας για την πολιτική συμμαχία «Μαζί» και η αποφυγή «συγκατοίκησης».

Η εκτίμηση αποδίδεται κυρίως στη συγκέντρωση της ψήφου υπέρ της Αριστεράς σε λιγότερες, κυρίως αστικές εκλογικές περιφέρειες, σε αντίθεση με την πιο «απλωμένη» κεντρώα ψήφο, καθώς και στο προβλεπόμενο «υψηλό» αποχής, και σαφώς σε αυτό καθαυτό το περίπλοκο σύστημα των δύο γύρων.

Το 2017 η συμμετοχή στις βουλευτικές κάλπες είχε κατρακυλήσει σε ποσοστό χαμηλότερο του 50% για πρώτη φορά επί Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας, και εκτιμάται ότι σε αυτές τις εκλογές η αποχή ενδέχεται να σπάσει νέο αρνητικό ρεκόρ.

Η αποχή δεν επιδρά κατά τον ίδιο τρόπο στις εκλογικές επιδόσεις των κομμάτων· τα δημογραφικά στοιχεία καταδεικνύουν ότι η προσέλευση είναι μεγαλύτερη μεταξύ των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας -οι οποίοι ψηφίζουν Μακρόν- συγκριτικά με νεότερης ηλικίας ψηφοφόρους της εργατικής τάξης, στους οποίους βασίζεται ο συνασπισμός Μελανσόν.

Ως προς εκλογικό σύστημα των βουλευτικών εκλογών, αυτό «μοιράζει» τη χώρα σε 577 μονοεδρικές περιφέρειες, οι έδρες των οποίων κατανέμονται στον υποψήφιο που θα λάβει το 50%+1 στον πρώτο ή τον επαναληπτικό γύρο. Στον δεύτερο γύρο έχει δικαίωμα συμμετοχής και τρίτος υποψήφιος (ο λεγόμενος «τριγωνικός γύρος»), εφόσον στον πρώτο γύρο έχει λάβει ποσοστό τουλάχιστον 12,5%.

Παραδοσιακά οι Γάλλοι ψηφοφόροι επιλέγουν για την Εθνοσυνέλευση υποψηφίους από τη «δεξαμενή» της ίδιας πολιτικής οικογένειας, στην οποία ανήκει και ο πρόεδρος. Εντούτοις, οι δημοσκοπήσεις αυτή τη φορά καταδεικνύουν πως το ένα πέμπτο όσων ψήφισαν Μακρόν στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών σκοπεύουν να ψηφίσουν στις βουλευτικές κάλπες υποψήφιο της ακροδεξιάς ή του αριστερού μπλοκ.

Εάν, ο συνασπισμός «Μαζί» δεν κατορθώσει τελικά να κατακτήσει την πλειοψηφία στον δεύτερο γύρο της 19ης Ιουνίου θα αναγκαστεί να στραφεί σε «βοήθεια», με προφανή επιλογή τους συντηρητικούς Ρεπουμπλικανούς -οι οποίοι και θα ανακτήσουν ρόλο ρυθμιστή στην επόμενη κοινοβουλευτική περίοδο. Οι ίδιοι οι Ρεπουμπλικανοί, που παραμένουν η ισχυρότερη αντιπολιτευτική δύναμη στην απερχόμενη Εθνοσυνέλευση, προβλέπεται ότι θα υποστούν σημαντικές απώλειες στις κάλπες.

Το Ρεπουμπλικανικό κεντροδεξιό κόμμα «τερματίζει» στις δημοσκοπήσεις στο 11% στον πρώτο γύρο, και αναμένεται να κερδίσει στον δεύτερο της 19ης Ιουνίου το μέγιστο 55 έδρες.

Μαρίν Λεπέν και «εξευγενισμένη» εκδοχή της Άκρας Δεξιάς

Το πολιτικό τοπίο έχει συνολικά αναδιαμορφωθεί στη Γαλλία, με κυρίαρχες δυνάμεις πλέον το φιιλελεύθερο, ευρωπαϊκό Κέντρο, που ολισθαίνει προς τη Δεξιά, του Εμανουέλ Μακρόν, τη ριζοσπαστική Αριστερά και την Άκρα Δεξιά της Μαρίν Λεπέν. Οι Ρεπουμπλικανοί (Γκωλικοί) και το Σοσιαλιστικό Κόμμα (που μετάσχει στο συνασπισμό Μελανσόν) «καταβαραθρώθηκαν» στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών της 10ης Απριλίου.

Οι βουλευτικές κάλπες στήνονται υπό το φως μίας προεδρικής αναμέτρησης που ήλθε να αποτυπώσει, πέραν της «εξαΰλωσης» των δύο παραδοσιακών κομμάτων, τη σταθερή εδραίωση και διογκούμενη απειλή της «εξευγενισμένης» εκδοχής της ακροδεξιάς.

Η άνοδος της Άκρας Δεξιάς έφθασε σε πρωτόγνωρα για την Πέμπτη Γαλλική Δημοκρατία ποσοστά που ξεπέρασαν το 40%, με την Μαρίν Λεπέν να χρεώνεται την άνοδο ως προσωπική επιτυχία. Αντιστοίχως, φέρεται να κινείται τώρα προς ιστορική επίδοση και στην κάλπη βουλευτικών εκλογών, με τις δημοσκοπήσεις να της δίνουν ποσοστό που κυμαίνεται γύρω στο 21% στον πρώτο γύρο.

Με το υπάρχον εκλογικό σύστημα, η Μαρίν Λεπέν δεν μπορεί να συναγωνιστεί στις βουλευτικές εκλογές με τον ευρύ συνασπισμό Μελανσόν, κυρίως εξαιτίας του γεγονότος ότι οι υποψήφιοι της ακροδεξιάς συνήθως έρχονται τρίτοι στον πρώτο γύρο· το «φράγμα» του 12,5% τους εμποδίζει επίσης να περάσουν στον δεύτερο γύρο, πόσο μάλλον να τον κερδίσουν εάν βρίσκονται απέναντι σε κεντρώο υποψήφιο.

Ζητούμενο συνεπώς για την Λεπέν είναι η εξασφάλιση της συγκρότησης κοινοβουλευτικής ομάδας, γεγονός που απαιτεί την εκλογή τουλάχιστον 15 βουλευτών. Στις κάλπες του 2017 είχε αποσπάσει επτά έδρες. Η ίδια διεκδικεί την επανεκλογή της στην περιφέρεια στο Πα ντε Καλέ και στο Ενέν Μπομόν, ελπίζοντας σε νίκη από τον πρώτο γύρο.