Πώς τα νέα όπλα της Ουκρανίας αλλάζουν εντελώς το πεδίο μάχης

Τα τέσσερα M142 HIMARS (High Mobility Artillery Rocket System - συστήματα πυραύλων υψηλής κινητικότητας) και τα σχετικά πυρομαχικά, -σε αυτήν την περίπτωση το Unitary, (καθοδηγούμενο σύστημα πυραύλων πολλαπλής εκτόξευσης ή GMLRS), θα συμπληρώσουν τα οβιδοβόλα μικρότερης εμβέλειας που έχουν στείλει ήδη οι ΗΠΑ, η Γαλλία, η Βρετανία και η Γερμανία στην Ουκρανία τους τελευταίους μήνες και να επιτρέψουν στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις να κρατήσουν πιο αποτελεσματικά τον ρωσικό στρατό σε απόσταση.

Την αποστολή των συγκεκριμένων συστημάτων ανακοίνωσε πριν από μερικές ημέρες ο ίδιος ο Τζο Μπάιντεν αρθρογραφώντας στους New York Times, λέγοντας ότι οι ΗΠΑ θα στείλουν «πιο ανεπτυγμένα πυραυλικά συστήματα που θα τους δώσουν τη δυνατότητα να χτυπήσουν σε στρατηγικούς στόχους στο πεδίο μάχης στην Ουκρανία», χωρίς πάντως να αναφέρει συγκεκριμένα ποια όπλα θα αναπτυχθούν.

Την 1η Ιουνίου, κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου, ο υφυπουργός Άμυνας Κόλιν Καλ ανακοίνωσε ότι οι HIMARS, οι οποίοι μπορούν να στοχεύουν έως και 70 χιλιόμετρα μακριά, περιλαμβάνονται στο πακέτο, μαζί με πέντε ραντάρ αντιεπιτήρησης και δύο ραντάρ εναέριας επιτήρησης.

Αντιδρώντας άμεσα, Ρώσοι αξιωματούχοι έσπευσαν να υποστηρίξουν ότι το νέο οπλικό πακέτο συνιστά μια πρόκληση από τη Δύση.

«Πιστεύουμε ότι οι ΗΠΑ βάζουν ηθελημένα και συνειδητά "λάδι στη φωτιά"», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, προσθέτοντας ότι «τέτοιες αποστολές δεν συνεισφέρουν… στην επιθυμία της ουκρανικής ηγεσίας για επανεκκίνηση των ειρηνευτικών συνομιλιών».

Για τι πράγμα μιλάμε όταν μιλάμε για HIMARS

Το σύστημα M142 HIMARS είναι μία εκσυγχρονισμένη, ελαφρύτερη και πιο ευέλικτη τροχοφόρα έκδοση του Συστήματος Πολλαπλών Εκτοξευτήρων Ρουκετών M270 MLRS, που αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1970 για τις δυνάμεις των ΗΠΑ και των συμμάχων τους.

Οι μονάδες HIMARS φέρουν μία προεγκατεστημένη βάση έξι κατευθυνόμενων πυραύλων των 227 mm (το M270 φέρει δύο βάσεις) ή μία μεγάλη βάση για πύραυλους ATACMS.

Οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να δώσουν στην Ουκρανία κατευθυνόμενους τακτικούς πυραύλους ATACMS, των οποίων η εμβέλεια ξεπερνά τα 300 χλμ. Ένα μικρό πλήρωμα αρκεί για να επαναφορτώσει το σύστημα HIMARS μέσα σε λίγα λεπτά, χωρίς να υπάρχει εξωτερική βοήθεια.

Τα πληρώματα ωστόσο χρειάζεται να έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση.

Ο στρατός των ΗΠΑ έχει ήδη μονάδες HIMARS στην Ευρώπη, ενώ από τους συμμάχους του ΝΑΤΟ έχουν αποκτήσει τα συστήματα αυτά η Πολωνία και η Ρουμανία.

Τα HIMARS θα δώσουν στην Ουκρανία τη δυνατότητα να χτυπήσει τις ρωσικές δυνάμεις πίσω από τις γραμμές και σε μεγαλύτερες αποστάσεις.

Οι κατευθυνόμενοι με GPS πύραυλοι που εκτοξεύει το HIMARS έχουν εμβέλεια περίπου διπλάσια από τα βλήματα M777 που οι ΗΠΑ έδωσαν πρόσφατα στις δυνάμεις της Ουκρανίας. Με ακτίνα δράσης τα 80 χλμ. στην απλή τους έκδοση, τα HIMARS βγάζουν εκτός εμβέλειας το ρωσικό πυροβολικό και θέτουν σε κίνδυνο τις αντίστοιχες ρωσικές συστοιχίες.

Μπορούν επίσης να απειλήσουν τα ρωσικές γραμμές ανεφοδιασμού, με δεδομένη την επικρατούσα εκτίμηση στη Δύση ότι οι ρωσικές δυνάμεις αντιμετωπίζουν πρόβλημα στον τομέα αυτό.

Αμυντικοί αναλυτές εκτιμούν ότι με τα συστήματα HIMARS η πλάστιγγα θα γύρει υπέρ των Ουκρανών στα πεδία των μαχών, όπου δέχονται καταιγισμό πυρών από το ρωσικό πυροβολικό.

Ένας δραματικά διαφορετικός πόλεμος

Οι ΗΙΜΑRS βρίσκονταν στην ουκρανική λίστα επιθυμιών, ήδη από την αρχή του πολέμου.

Σύμφωνα με την Ρίτα Κονάεφ, αναπληρώτρια επικεφαλής ανάλυσης στο Κέντρο Ασφάλειας και Νέας Τεχνολογίας του Πανεπιστήμιο Τζορτζτάουν, το πεδίο μάχης αλλάζει πλέον δραματικά καθώς η Ρωσία επαναπρογραμμάτισε τον τρόπο που μάχεται στην περιοχή του Ντονμπάς.

Αυτό σημαίνει απομάκρυνση από τα αστικά περιβάλλοντα, όπου η φτωχή οργάνωση από ρωσικής πλευράς αδυνάτισε την επίθεσή της και όπου τα ουκρανικά στρατεύματα, περισσότερο εξοικειωμένα με την περιοχή είχαν το πλεονέκτημα.

«Είναι όλο και περισσότερο ξεκάθαρο ότι καμιά πλευρά δεν κερδίζει αυτόν τον πόλεμο», λέει η Κονάεφ, διαψεύδοντας τις αρχικές εκτιμήσεις ότι οι ισχνές ουκρανικές δυνάμεις θα υποχωρούσαν άμεσα υπό την απειλή των καλύτερα εξοπλισμένων ρωσικών.

Ο αγώνας για το Ντονμπάς έχει γίνει «πόλεμος του ενός μιλίου την ημέρα», συνεχίζει η αναλύτρια -μια μάχη γεμάτη πισωγυρίσματα που παραπέμπει περισσότερο στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο παρά σε ταχύρρυθμες διαδικασίες, σαν κι αυτές που προβλέπονταν τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο.

«Αυτή η φάση του πολέμου έχει τελειώσει», λέει η Κονάεφ. «Κι εφόσον η φύση του πεδίου της μάχης έχει αλλάξει ριζικά, εξίσου ριζικά πρέπει να αλλάξουν και τα όπλα της».

«Νομίζω ότι η ώθηση για την αποστολή του HIMARS είναι διπλή», λέει στο Vox.

Πρώτον, τα νέα οπλικά συστήματα παρέχουν «μεγαλύτερες δυνατότητες αντιστάθμισης» -την ικανότητα διατήρησης απόστασης πεδίου μάχης μεταξύ δύο δυνάμεων- περίπου διπλάσια από αυτή του οβιδοφόρου.

Δεύτερον, τα HIMARS αντιπροσωπεύουν «μια τεράστια αναβάθμιση στην ισχύ πυρός», προσθέτοντας ότι όταν χρησιμοποιείται στρατηγικά, «ο αντίκτυπος είναι παρόμοιος με τη θανατηφόρο αεροπορική επιδρομή».

«Στο Ντονμπάς οι μάχες γίνονται σε μεγαλύτερες αποστάσεις και αυτή τη στιγμή, τα ουκρανικά στρατεύματα πραγματικά δυσκολεύονται όσον αφορά στην εμβέλεια, δήλωσε στο Vox ο Τζον Σπένσερ, επικεφαλής πολεμικών σπουδών στο Madison Policy Forum. «Αν ξέρεις πού βρίσκεται ένας στόχος, πρέπει να μπορείς να τον φτάσεις». Με άλλα λόγια, η Ουκρανία μπορεί να έχει τις πληροφορίες σχετικά με το πού βρίσκεται ένας κρίσιμος ρωσικός στόχος, αλλά ένα όπλο δεν μπορεί να φτάσει εκεί χωρίς να θέσει τα ουκρανικά στρατεύματα σε αυξημένο κίνδυνο.

«Αυτή τη στιγμή του πολέμου, αυτό είναι το πιο λογικό», είπε ο Σπένσερ για την αποστολή του HIMARS.

Πώς οι HIMARS μπορούν να βοηθήσουν την Ουκρανία

Ωστόσο, τα νέα συστήματα δεν πρόκειται να κερδίσουν αμέσως τον πόλεμο για την Ουκρανία.

«Δεν νομίζω ότι αυτά τα [HIMARS] θα προσφέρουν αλλαγή εν μία νυκτί», είπε ο Σπένσερ στο Vox, αλλά μόλις μπουν στο πεδίο της μάχης, τα τέσσερα συστήματα θα μπορούσαν να βοηθήσουν τα ουκρανικά στρατεύματα «να ανακτήσουν τη δυναμική τους», είπε. Η Κονάεφ συμφωνεί: «Δεν θα δούμε τον αντίκτυπο για τουλάχιστον έναν ακόμη μήνα».

Αν και το Πεντάγωνο δεν αποκάλυψε εάν τα συστήματα είχαν παραδοθεί ακόμη στην Ουκρανία, επικαλούμενο«λόγους επιχειρησιακής ασφάλειας», εκπρόσωπος περιορίστηκε στο να δηλώσει ότι διασφάλισε ότι η παράδοσή τους θα γίνει γρήγορα.

Ακόμη όμως κι όταν τα όπλα φτάσουν στα ουκρανικά στρατεύματα, απαιτούνται περίπου τρεις εβδομάδες για να γίνει η εκπαίδευση στα συστήματα, προτού τεθούν σε χρήση στο πεδίο της μάχης ενάντια στις ρωσικές δυνάμεις.

Κι όλα αυτά την ώρα που οι ουκρανικές απώλειες σε στρατιώτες αυξάνονται, με τον αριθμό να φτάνει τους 60-100 καθημερινά.

«Ο πιο σημαντικός αντίκτυπος ήταν η πληροφορία», λένε οι αναλυτές εκτιμώντας ότι η νέα βοήθεια μπορεί να δώσει στις ουκρανικές δυνάμεις «την ικανότητα να προστατεύονται και να προλαμβάνουν επιθέσεις στις γραμμές ανεφοδιασμού».

Τα συστήματα ραντάρ θα ενισχύσουν αυτή την ευφυΐα, με τα ραντάρ εναέριας επιτήρησης και τα HIMARS να διαταράσσουν την ικανότητα της Ρωσίας να διατηρεί την εναέρια κυριαρχία της.

Αλλά αυτή τη στιγμή, ο μετριασμός των βομβαρδισμών από τη ρωσική πλευρά θα μπορούσε να έχει πολύ μεγαλύτερο αντίκτυπο στο πεδίο της μάχης — και στην ασφάλεια των αμάχων.

«Το ρωσικό πυροβολικό έχει προκαλέσει τη μεγαλύτερη ζημιά», εξηγεί η Κοβάεφ, ισοπεδώνοντας πόλεις όπως η Μαριούπολη και το Σεβεροντονέτσκ, και ο συνδυασμός των ραντάρ αντιπυροβολικού και των κινητών όπλων μεγαλύτερης εμβέλειας ελπίζουμε ότι θα αποτρέψει τη Ρωσία από το να «κυβερνήσει τα ερείπια», όπως το θέτουν κάποιοι αναλυτές.

Διαφορετικά όπλα, ίδια καταστροφή

Στο άρθρο του στους New York Times, ο Μπάιντεν επανέλαβε τη θέση που κρατά καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμου - ότι οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ δεν επιδιώκουν πόλεμο με τη Ρωσία και ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να εξοπλίζουν την Ουκρανία επειδή αυτό είναι το σωστό - αλλά δεν είναι ακόμα αρκετά σαφές, τουλάχιστον από το ίδιο το άρθρο, πόσο μακριά θα φτάσει αυτό. Λαμβάνοντας υπόψη πόσο εξουθενωτικός και εξαντλητικός είναι τώρα ο πόλεμος, το πεδίο φαίνεται ανοιχτό όσον αφορά τα πρόσθετα όπλα.

Όσοι πρόσθετοι πόροι κι αν είναι καθοδόν: ένα μοιάζει σίγουρο: αυτό το καλοκαίρι θα είναι πιθανότατα εξίσου αιματηρό και καταστροφικό όπως ήταν οι τελευταίες εβδομάδες. Ακόμα κι αν η Ουκρανία καταφέρει να περάσει στην επίθεση και να αρχίσει να ανακαταλαμβάνει εδάφη, αυτό θα γίνει βασανιστικά αργά, θέση τη θέση, χωριό το χωριό, λέει ο Serhiy Haidai, επικεφαλής της στρατιωτικής κυβέρνησης στο Λουχάνσκ. Μέχρι τότε, οι ρωσικές δυνάμεις προχωρούν σταδιακά αξιοποιώντας όλο το υλικό τους.

Ή, όπως λέει ο Χαϊντάι στο Politico, «καταστρέφουν τα πάντα και μετά κινούνται μέσα στα ερείπια».