Φιδονήσι: Το μικροσκοπικό κομμάτι γης που παίζει σημαντικό ρόλο στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία

Το νησί -γνωστό ως Zmiinyi Ostriv στα ουκρανικά- βρίσκεται περίπου 48 χιλιόμετρα από τις ακτές της Ουκρανίας και κοντά στις θαλάσσιες οδούς που οδηγούν στον Βόσπορο και τη Μεσόγειο.

Η Μόσχα δεν διεκδίκησε ποτέ το Φιδονήσι, το οποίο απέχει πολύ από οποιοδήποτε σημείο της ρωσικής ηπειρωτικής χώρας. Απέχει πάνω από 180 μίλια από την Κριμαία, που προσαρτήθηκε από τη Ρωσία το 2014.

Με καμία γεωγραφική ή ιστορική λογική δεν θα μπορούσε η Ρωσία να το διεκδικήσει ως δικό της.

Αλλά λίγη σημασία έχει η ιστορία από τη στιγμή που το νησί έχει στρατηγική αξία και οι Ρώσοι πίστευαν ξεκάθαρα ότι θα ήταν εύκολη υπόθεση να το κάνουν δικό τους.

Ακόμη και πριν από τη σύγκρουση, η Ουκρανία γνώριζε ότι ήταν ευάλωτο.

Πέρυσι, ο πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι πέταξε μέχρι το νησί, όπου δεν υπάρχουν ψηφοφόροι αλλά μερικά πρόβατα, για να τονίσει τη σημασία του.

«Αυτό το νησί, όπως και η υπόλοιπη επικράτειά μας, είναι ουκρανική γη και θα την υπερασπιστούμε με όλες μας τις δυνάμεις», είπε.

Οι Ρώσοι επιτέθηκαν στο νησί από την πρώτη κιόλας μέρα του πολέμου στα τέλη Φεβρουαρίου, όταν έλαβε χώρα μια διάσημη πλέον στιχομυθία μεταξύ των Ουκρανών υπερασπιστών του και του ρωσικού ναυτικού.

Μετά από διαταγή να παραδοθεί, το μικρό απόσπασμα ναυτικών στο νησί ανταποκρίθηκε με ασυρμάτους, «Ρωσικό πολεμικό πλοίο, άντε και γ%&%^», μια απάντηση που έγινε σύμβολο της ουκρανικής αντίστασης.

Ωστόσο, το Νησί του Φιδιού δεν έχει μόνο μια συμβολική σημασία.

Αν επιτραπεί στους Ρώσους να αποκτήσουν την κατοχή του, η Ουκρανία δεν θα είναι πλέον σε θέση να εγγυηθεί την ελευθερία των θαλάσσιων οδών μεταξύ του λιμανιού της Οδησσού και του υπόλοιπου κόσμου.

Μέσω της Οδησσού μεγάλο μέρος του αγροτικού πλούτου της Ουκρανίας ταξιδεύει στις παγκόσμιες αγορές.

Ο επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών της Ουκρανίας, Κυρίλο Μπουντάνοφ, δήλωσε την Παρασκευή ότι όποιος κρατά το νησί αυτό ελέγχει «την επιφάνεια και σε κάποιο βαθμό την κατάσταση του αέρα στη νότια Ουκρανία».

«Όποιος ελέγχει το νησί μπορεί να εμποδίσει την κίνηση εμπορικών πλοίων προς όλες τις κατευθύνσεις προς τα νότια της Ουκρανίας ανά πάσα στιγμή», πρόσθεσε ο Μπουντάνοφ.

Για αυτόν και μόνο τον λόγο, η Ουκρανία έχει δεσμευτεί ότι ακόμη κι αν δεν μπορέσει αμέσως να ανακτήσει την κατοχή του νησιού, θα την αρνηθεί στους Ρώσους.

Με μια σειρά από επιθέσεις, τις τελευταίες 10 ημέρες οι Ουκρανοί έχουν προσπαθήσει να παγιώσουν την παρουσία τους στο νησί.

Δορυφορικές εικόνες από τις 12 Μαΐου δείχνουν ένα βυθισμένο πλοίο κοντά στη μοναδική προβλήτα του νησιού ενώ η Ουκρανία ισχυρίζεται ότι χτύπησε επίσης δύο πλοιάρια περιπολίας.

Το περασμένο Σαββατοκύριακο άλλες εικόνες έδειχναν δύο στήλες καπνού να υψώνονται πάνω από το νησί. Η μία πιστεύεται ότι ήταν από ένα ελικόπτερο Mi-8 που μετέφερε Ρώσους πεζοναύτες. Το στόχευσε πύραυλος, σύμφωνα με βίντεο από drone που δημοσίευσε ο ουκρανικός στρατός, ο οποίος δημοσίευσε επίσης πλάνα από επίθεση σε αντιαεροπορικές εγκαταστάσεις στο νησί.

Η Περιφερειακή Στρατιωτική Διοίκηση της Οδησσού ισχυρίστηκε την Πέμπτη ότι ένα ρωσικό πλοίο υποστήριξης, το «Vsevolod Bobrov» φλέγεται και ρυμουλκείται στη Σεβαστούπολη από την περιοχή του νησιού.

To CNNi δεν έχει επαληθεύσει ακόμη τον ισχυρισμό ενώ και η Ρωσία έχει αρνηθεί τυχόν απώλειες γύρω από το νησί.

Γιατί λοιπόν οι Ρώσοι καταβάλλουν τόση προσπάθεια για να το κρατήσουν; Γιατί έχει τη δυνατότητα να είναι ένα αβύθιστο, αν και στατικό, αεροπλανοφόρο, γεμάτο με δυνατότητες ηλεκτρονικού πολέμου υλικού.

Την Πέμπτη, το ουκρανικό υπουργείο Άμυνας δήλωσε ότι οι Ρώσοι προσπαθούν «να βελτιώσουν τη θέση τους στο νησί σε μια προσπάθεια να εμποδίσουν τις θαλάσσιες επικοινωνίες και τις δυνατότητες της Ουκρανίας στη βορειοδυτική Μαύρη Θάλασσα, ιδιαίτερα προς την Οδησσό».

Ο Μπουντάνοφ επεσήμανε επίσης ότι το νησί θα μπορούσε επίσης να είναι χρήσιμο για τους Ρώσους εάν ήθελαν να ενισχύσουν την παρουσία τους στην αποσχισθείσα περιοχή της Υπερδνειστερίας στη Μολδαβία, η οποία διοικείται από μια φιλορωσική διοίκηση και όπου εδρεύουν περίπου 1.500 Ρώσοι στρατιώτες.

Κάποτε στα δικαστήρια

Στην πραγματικότητα το νησί έχει γίνει αντικείμενο διαμάχης και στο παρελθόν, αλλά μόνο στα δικαστήρια.

Η Ρουμανία και η Ουκρανία είχαν μια μακροχρόνια διαμάχη για το νησί και τον γύρω βυθό, που μπορεί να περιέχει δυνατότητες υδρογονανθράκων.

Το Διεθνές Δικαστήριο καθόρισε τελικά το καθεστώς του νησιού και τα σύνορα των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών της Ουκρανίας και της Ρουμανίας το 2009.

Αυτή τη φορά, ωστόσο, μοιάζει εξαιρετικά απίθανο η μοίρα του να κριθεί σε μια δικαστική αίθουσα.

Snake Island: The tiny speck of land playing an outsized role in Russia's war on Ukraine, by Tim Lister, CNN