Διεθνής θλίψη: Οι Ρώσοι λεηλάτησαν το χρυσό των Σκυθών από μουσείο της Μελιτόπολης

Ο δήμαρχος της Μελιτόπολης, Ιβάν Φεντόροφ, που είχαν απαγάγει οι ρωσικές δυνάμεις στα μέσα Μαρτίου και αργότερα αφέθηκε ελεύθερος δήλωσε ότι «τα ορκ μάς άρπαξαν το χρυσό των Σκυθών», χρησιμοποιώντας τον όρο του Τόλκιν, με τον οποίο πολλοί Ουκρανοί αναφέρονται στους Ρώσους εισβολείς.

«Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες και ακριβότερες συλλογές στην Ουκρανία και σήμερα δεν ξέρουμε πού την πήραν, αν ήταν κρυμμένη ή κλεμμένη. Δεν ξέρουμε για την τύχη της, αλλά φυσικά αυτός ο χρυσός έχει κλαπεί από την κοινότητά μας και ελπίζω ότι θα μπορέσουμε να τον πάρουμε πίσω».

Σύμφωνα με τους «New York Times», το οποίο επικαλείται τη διευθύντρια του Μουσείου Τοπικής Ιστορίας της Μελιτόπολης, Λέιλα Ιμπραχίμοβα, εργάτες του μουσείου είχαν κρύψει τον ανεκτίμητο θησαυρό σε κούτες σε ένα υπόγειο, και μετά την απαγωγή της και την ανάκρισή της από Ρώσους στρατιώτες επί ώρες, τον Μάρτιο, όταν η πόλη έπεσε στα χέρια των εισβολέων, έφυγε για να μεταβεί σε περιοχή ελεγχόμενη από τις δυνάμεις του Κιέβου.

Η ίδια πηγή αναφέρει ότι τουλάχιστον 198 χρυσά τεχνουργήματα, σπάνια όπλα, αργυρά νομίσματα και μετάλλια εκλάπησαν από το Μουσείο της Μελιτόπολης.

Παράπλευρες απώλειες

Η περίπτωση της Μελιτόπολης δεν είναι μοναδική. Διακόσια εξήντα δύο μνημεία και κτήρια πολιτισμού έχουν καταστραφεί μέχρι στιγμής από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ο Ihor Poshyvailo, διευθυντής του Εθνικού Μουσείου Επανάστασης της Αξιοπρέπειας (Μουσείο Μαϊντάν), περιέγραψε τις προσπάθειες του ουκρανικού υπουργείου Πολιτισμού και των διεθνών φορέων να παρακολουθήσουν περίπου 26.000 αντικείμενα πολιτιστικής κληρονομιάς και κατά πόσο αυτά παραμένουν ακέραια.

Όπως λέει, 262 κτήρια έχουν καταγραφεί ως κατεστραμμένα από τον πόλεμο μέχρι στιγμής, συμπεριλαμβανομένων 94 χώρων λατρείας, 12 μουσείων, 16 βιβλιοθηκών, 28 ιστορικών κτηρίων και τεσσάρων θεάτρων. Πρόκειται για έναν αριθμό κατά προσέγγιση, αφού προς το παρόν κάποια εδάφη που κατέχουν ρωσικές δυνάμεις δεν μπορούν να παρακολουθηθούν προς το παρόν.

«Υπάρχει ανάγκη για ανταπόκριση υψηλής ταχύτητας γιατί το θέρετρο του πολέμου είναι πολύ δυναμικό και πρέπει να ανταποκρινόμαστε πολύ γρήγορα», σημειώνει.

«Σήμερα ένα μουσείο είναι ασφαλές, αύριο όμως όλα έχουν καταστραφεί. Υπάρχει μια συνεχής αλλαγή του μετώπου του πολέμου – σήμερα μπορούμε να βοηθήσουμε, αύριο τα κτήρια βρίσκονται σε περιοχή υπό κατοχή».

Η ουκρανική κυβέρνηση έχει εκπονήσει οδηγίες για τους επαγγελματίες των μουσείων, οι οποίες καλύπτουν ζητήματα όπως οι νομικές επιπτώσεις εάν ένα μουσείο καταλαμβάνεται από ρωσικά στρατεύματα.

Εκτός από τις διεθνείς προσπάθειες για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, την εκκένωση συλλογών και τις απώλειες εγγράφων, ο Poshyvailo είπε ότι είναι «πολύ σημαντικό να σκεφτόμαστε όχι μόνο την κρίση αλλά και την περίοδο μετά τη σύγκρουση». Είπε ότι η Ουκρανία συνεργάζεται με διεθνείς φορείς όπως η UNESCO και το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM) για την προετοιμασία ενός σχεδίου ανοικοδόμησης μετά τη σύγκρουση.

Δήλωση Μενδώνη για τη λεηλασία στη Μελιτόπολη

«Είναι πραγματικά οδυνηρό να παρακολουθούμε, εκτός από τις δραματικές ώρες που ζουν οι πολίτες της Ουκρανίας εξαιτίας της ρωσικής εισβολής, την αποτρόπαια λεηλασία των τεχνουργημάτων των Σκυθών από το Μουσείο της Μελιτόπολης. Είναι λυπηρό ότι η βαρβαρότητα του πολέμου εκδηλώνεται με επιθέσεις στα μουσεία και σε ό,τι εκφράζει το ανθρώπινο πνεύμα και τον πολιτισμό. Όμως δεν είναι η πρώτη φορά που η Ρωσία αντιμετωπίζει με αυτόν τον τρόπο τα έργα τέχνης. Επί δεκαετίες, έπειτα από την πτώση του ναζιστικού καθεστώτος, ο θησαυρός του Πριάμου από τις ανασκαφές του Σλίμαν μεταφέρθηκε στη Ρωσία για να αποκαλυφθεί πολλά χρόνια αργότερα, το 1993, στο μουσείο Πούσκιν», αναφέρει σε ανακοίνωσή της η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και συνεχίζει:

«Καταδικάζουμε απερίφραστα αυτές τις ενέργειες. Ηδη, στο τελευταίο Συμβούλιο των Υπουργών Πολιτισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο Λουξεμβούργο, ζητήσαμε μέτρα για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ουκρανίας, συγκεκριμένα, τη δημιουργία Red List για την αποτροπή της παράνομης διακίνησής τους, τη δημιουργία πλατφόρμας για τη συλλογή πληροφοριών για λεηλασίες και κλοπές πολιτιστικών αγαθών, καθώς και την ανάληψη πρωτοβουλιών για τη λήψη ad hoc νομικών και θεσμικών μέτρων για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ουκρανίας. Η λήψη των μέτρων αυτών είναι πλέον εκτός από αναγκαία και επείγουσα».