Ιστορική στροφή Φινλανδίας και Σουηδίας προς το ΝΑΤΟ -Eγκαταλείπουν την ουδετερότητα

Χρονικό ορόσημο, η ΝΑΤΟϊκή Σύνοδος Κορυφής της 29ης-30ής Ιουνίου, όταν ο Βλαντιμίρ Πούτιν πιθανώς θα «δει» τις δύο αμυντικά αδέσμευτες σκανδιναβικές χώρες να υποβάλλουν επισήμως αίτημα ένταξης στη Συμμαχία μέσω fast-track διαδικασίας που αδιαμφισβήτητα θα συνοδευτεί από ρωσικούς «βρυχηθμούς».

Όμως οι απειλές που έχει ήδη εκτοξεύσει το Κρεμλίνο -έχοντας κάνει κατ' επανάληψη λόγο για «πολιτικές-στρατιωτικές συνέπειες» εάν η Σουηδία και η Φινλανδία στραφούν προς το ΝΑΤΟ- δεν ανέκοψαν, αλλά αντιθέτως μάλλον επιτάχυναν την πορεία τους προς το... Άρθρο 5 της Συμμαχίας, ακρογωνιαίο λίθο της συλλογικής άμυνας, δεδομένης της ραγδαίας μεταβολής της κατάστασης ασφαλείας στην Ευρώπη.

«Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να έχει κάποιος εγγυήσεις ασφαλείας εκτός του πλαισίου της κοινής άμυνας και αποτροπής όπως εγγυάται το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ. Η διαφορά ανάμεσα σε εταίρο και μέλος είναι σαφής, και θα παραμείνει» επισήμανε η Φινλανδή πρωθυπουργός Σάνα Μαρίν, επισκεπτόμενη την Τετάρτη τη Στοκχόλμη προς συντονισμό κινήσεων με την Σουηδή ομόλογό της, Μαγκνταλένα Άντερσον.

«Το περιβάλλον ασφαλείας έχει μεταβληθεί ολοκληρωτικά. Διανύουμε εξαιρετικά σημαντική ιστορική περίοδο. Υπάρχει η προ και μετά 24ης Φεβρουαρίου. Πρέπει να εξετάσουμε σοβαρά τι είναι καλύτερο για τη Σουηδία και την ασφάλειά της στη νέα αυτή συνθήκη» επισήμανε από πλευράς της η Μαγκνταλένα Άντερσον. Δεν επιβεβαίωσε πάντως αναφορές του σουηδικού Τύπου ότι η απόφαση έχει ήδη ληφθεί.

Η δρομολογούμενη ένταξη του Ελσίνκι και της Στοκχόλμης στο ΝΑΤΟ θα έλθει να καταδείξει περαιτέρω το στρατηγικό λάθος του Βλαντιμίρ Πούτιν να εισβάλει στην Ουκρανία, συντείνουν Δυτικοί αναλυτές.

Αν και επεδίωξε να διασπάσει τη διατλανική συμμαχία, την εδραίωσε. Αν και επιχείρησε να διχάσει και να αποδυναμώσει το ΝΑΤΟ, στην πράξη ο πόλεμος «επιλογής» στην Ουκρανία οδήγησε στην ενίσχυση της ανατολικής πτέρυγας της Συμμαχίας και έθεσε τις «βάσεις» προς μόνιμη, ισχυρή ΝΑΤΟϊκή παρουσία στο «κατώφλι» της Ρωσίας.

Τώρα, οδηγεί μέχρι και έως σήμερα αμυντικά αδέσμευτες χώρες προς τις δομές του ΝΑΤΟ, αναγκάζοντάς τες πλέον να «πάρουν θέση».

Υπό την «ομπρέλα» του Άρθρου 5

Οι δύο σκανδιναβικές πρωτεύουσες σταθμίζουν οφέλη και κινδύνους· οι πολιτικές ζυμώσεις είναι πυρετώδεις, ενώ στην κοινή γνώμη έχει εξίσου καταγραφεί σημαντική μεταστροφή υπέρ της ένταξης. Τελευταία δημοσκόπηση του φινλανδικού δικτύου YLE καταδεικνύει πως πλέον άνω του 50% των πολιτών προκρίνουν την ένταξη, ενώ και στη Σουηδία οι υποστηρικτές της ΝΑΤΟϊκής πορείας ξεπερνούν τους πολέμιους.

Η ένταξη Φινλανδίας και Σουηδίας συζητήθηκε και κατά τη Σύνοδο των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ την περασμένη εβδομάδα, στις εργασίες της οποίας παρέστησαν οι επικεφαλής διπλωματίας των δύο χωρών, ενώ ο ίδιος ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, έχει δηλώσει κατ' επανάληψη το τελευταίο διάστημα πως η Συμμαχία είναι «έτοιμη να τις καλωσορίσει» άμεσα.

Για τη «θωράκιση» Φινλανδίας και Σουηδίας έναντι ενδεχόμενης ρωσικής επιθετικότητας από τη στιγμή της υποβολής αιτήματος ένταξης έως την επίσημη εισδοχή, όταν και θα τεθούν υπό την ασφαλή «ομπρέλα» του Άρθρου 5, οι χώρες του ΝΑΤΟ πιθανώς θα παράσχουν ενδιάμεσες εγγυήσεις ασφαλείας, έχει καταδείξει ο Γενς Στόλτενμπεργκ.

Στη «λευκή βίβλο» που κατατέθηκε ως αφετηρία συζήτησης την Τετάρτη στο φινλανδικό Κοινοβούλιο, και στην οποία αποτυπώνεται η στρατηγική κατάσταση που έχει διαμορφωθεί μετά τη ρωσική εισβολή, εκτιμάται ότι με την εισδοχή της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ το περιθώριο στρατιωτικής βίας στη Βαλτική Θάλασσα θα μειωθεί, με τη σταθερότητα στην περιοχή να ενισχύεται μακροπρόθεσμα.

Η σχετική έκθεση αναφέρει πως το σημαντικότερο σημείο της ένταξης στο ΝΑΤΟ είναι το γεγονός πως η χώρα «θα είναι μέρος της συλλογικής άμυνας του ΝΑΤΟ και θα καλύπτεται από τις εγγυήσεις ασφαλείας που κατοχυρώνονται από το Άρθρο 5». Και προσθέτει πως το στοιχείο αποτροπής που προσφέρει η ένταξη στο ΝΑΤΟ «είναι σημαντικά ισχυρότερο από την παρούσα κατάσταση, καθώς θα βασιζόταν στις δυνατότητες ολόκληρης της Συμμαχίας».

Το Άρθρο 5 της Συμμαχίας «υπενθυμίζουν» διαρκώς στο Κρεμλίνο από την έναρξη του πολέμου αμφότεροι ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, καθώς και ο Αμερικανός πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, με τον τελευταίο σταθερά διαμηνύει μπροστά στις ανησυχίες της Πολωνίας και των χωρών της Βαλτικής: «Θα υποστηρίξουμε συλλογικά κάθε σπιθαμή ΝΑΤΟϊκής επικράτειας».

Αναμένοντας τη ρωσική αντίδραση

Στη «λευκή βίβλο» που κατατέθηκε στη φινλανδική Βουλή σαφώς και εμπεριέχεται η προειδοποίηση ότι εξαιτίας της «αρνητικής στάσης της Ρωσίας προς τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ», η Φινλανδία θα πρέπει να είναι έτοιμη για «δύσκολα προβλέψιμους κινδύνους». Επισημαίνεται επίσης ότι στόχος της χώρας θα είναι να διατηρήσει «λειτουργικές σχέσεις» με τη Ρωσία.

Η στενή συνεργασία με τη Σουηδία κατά τη διαδικασία ένταξης κρίνεται καίριας σημασίας, και σημειώνεται ότι η ταυτόχρονη πορεία τους προς τη Συμμαχία «θα διευκολύνει επίσης την προετοιμασία και αντιμετώπιση πιθανής αντίδραση της Ρωσίας».

Τόσο η Σουηδία, όσο και η Φινλανδία, έχουν δεχθεί συστηματικά απειλές από τη Ρωσία σε περίπτωση που στραφούν προς ένταξη στις δομές της Συμμαχίας.

Ακριβώς την επόμενη ημέρα της έναρξης της ρωσικής εισβολής και ενώ βομβαρδιζόταν η Ουκρανία, στις 25 Φεβρουαρίου, η Ρωσία προειδοποίησε τις δύο σκανδιναβικές χώρες με «πολιτικές και στρατιωτικές συνέπειες» εάν κινηθούν προς το ΝΑΤΟ.

«Εκλαμβάνουμε τη δέσμευση της φινλανδικής κυβέρνησης σε πολιτική στρατιωτικής ουδετερότητας ως σημαντικό παράγοντα στη διαφάλιση της ασφάλειας και της σταθερότητας. Η εισδοχή της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ θα έχει σοβαρές στρατιωτικές και πολιτικές προκτάσεις» ήταν η προειδοποίηση του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών.

Σε συνέντευξή του την περασμένη εβδομάδα στο δίκτυο Sky News ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, επανήλθε στις απειλές, λέγοντας πως εάν οι δύο χώρες ενταχθούν στις δομές του ΝΑΤΟ, η Μόσχα θα πρέπει να «επαναφέρει τις ισορροπίες» με δικά της μέτρα.

Και σε μία αποστροφή που αφήνει περιθώρια πολλαπλών ερμηνειών και υπονοούμενα, ο ίδιος είπε ότι η Ρωσία δεν θα εκλάμβανε μία τέτοια κίνηση ως απειλή για την ύπαρξή της, κάτι που θα την υποχρέωνε να εξετάσει τη χρήση πυρηνικών όπλων.