Χρησιμοποίησε πράγματι η Ρωσία χημικά όπλα στην Ουκρανία; Οι ειδικοί απαντούν

Δύο μέρες μετά την ανακοίνωση, σήμερα Τετάρτη, η εκπρόσωπος του υπουργείου Αμυνας της Ουκρανίας άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να έχει ήδη γίνει χρήση χημικών όπλων κατά την πολιορκία της Μαριούπολης.

Τα παραπάνω βασίστηκαν σε μια αρχική αναφορά, η οποία κυκλοφόρησε στα κοινωνικά μέσα και περιέγραφε ότι κάτοικοι της Μαριούπολης εμφάνισαν δυσκολίες στην αναπνοή και μια μάλλον εξειδικευμένη διάγνωση του «συνδρόμου Vestibulo-atactic», προβλήματα στο εσωτερικό του αυτιού που οδηγούν σε ζάλη και ίσως εμετό, συσπάσεις των ματιών και απώλεια ισορροπίας.

Σύμφωνα με την βρετανίδα υπουργό Εξωτερικών, Λιζ Τρας, η Βρετανία ερευνά το συμβάν επειγόντως, την ώρα που εκπρόσωπος του Πενταγώνου δήλωσε πως «αν οι αναφορές είναι αληθείς, είναι βαθιά ανησυχητικές».

Κάποιο ειδικοί πάντως, έχουν εκφράσει τον σκεπτικισμό τους ότι τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν μια επίθεση με χημικά όπλα.

Ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι δηλώνει ότι οι ενδείξεις λαμβάνονται «όσο το δυνατόν πιο σοβαρά», παρόλα αυτά κατά την ομιλία του την Τρίτη στη βουλή της Λιθουανίας δεν αναφέρθηκε στο θέμα, παρότι έκανε λόγο για ρωσικά εγκλήματα πολέμου.

Τι στοιχεία υπάρχουν;

Ένα βίντεο από το Τάγμα του Αζόφ, την εθνικιστική (ναζιστική κατά άλλους) ουκρανική ομάδα που συνδέεται με την Ακροδεξιά ανέβηκε την Τρίτη στο Telegram. Κατέγραφε τρία θύματα, τα οποία δεν φαίνονταν σοβαρά τραυματισμένα, σε ένα περιστατικό που φαινόταν περιορισμένης έκτασης.

Ο πρώτος, ένας μεσήλικας, περιέγραφε ότι είδε «έναν λευκό καπνό» να έρχεται από το εργοστάσιο, πιθανότατα το τεράστιο εργοστάσιο χάλυβα Azovstal στα ανατολικά της πόλης και μία από τις δύο τοποθεσίες όπου οι ουκρανικές δυνάμεις κατέχουν ακόμη. Ο καπνός ή η ομίχλη, είπε αργότερα, είχαν «γλυκιά γεύση».

Ο άνδρας είπε ότι «αρρώστησε αμέσως» και ότι υπέφερε από βουητό στο αυτί, ταχυκαρδία και λιποθύμησε. «Η μητέρα (μου) έχασε τις αισθήσεις της και την επαναφέραμε τρεις φορές», πρόσθεσε ο άνδρας.

Μια ηλικιωμένη γυναίκα, που βιντεοσκοπήθηκε στη συνέχεια ξαπλωμένη σε ένα αυτοσχέδιο κρεβάτι, παραπονέθηκε ότι δεν μπορούσε ακόμα να περπατήσει.

Ένα τρίτο θύμα, ξαπλωμένο και με εμφανώς κοκκινισμένα μάτια, περιέγραψε επίσης μια «ομίχλη περισσότερο σαν καπνός» μετά από έκρηξη. «Ήταν πολύ δύσκολο να αναπνεύσουμε», είπε, και ανέφερε ότι ένιωθε έντονη ζαλάδα.

Ένας στρατιωτικός διοικητής κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «χρησιμοποιήθηκαν τοξικές ουσίες» ή «ισχυρές τοξικές ουσίες ασφυκτικής δράσης» – αλλά αναγνώρισε ότι δεν ήταν δυνατό να εμπλακεί σε μια τοξικολογική ανάλυση.

Ήταν λοιπόν επίθεση με χημικά όπλα;

Είναι πολύ νωρίς για να πούμε με βεβαιότητα τι συνέβη. Ένας ειδικός στα χημικά όπλα, ο Dan Kaszeta, προειδοποίησε ότι η εξ αποστάσεως διάγνωση είναι πάντα δύσκολη και αμφισβήτησε για ποιο λόγο, στην αρχική αναφορά, είχε χρησιμοποιηθεί μια τόσο συγκεκριμένη ιατρική φράση όπως το σύνδρομο Vestibulo-atactic.

Παραμένει ασαφές εάν χρησιμοποιήθηκαν χημικά, πόσο μάλλον χημικά όπλα, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, λέει ο Kaszeta στην Guardian, προσθέτοντας ότι στην τοποθεσία που δέχτηκε την επίθεση υπήρχαν «πολλά περιθώρια… για συμβατικά ή εμπρηστικά όπλα να προκαλέσουν χημικά προβλήματα λόγω πυρκαγιών και εκρήξεων».

Ο Έλιοτ Χίγκινς, ιδρυτής του ερευνητικού πρακτορείου δημοσιογραφίας Bellingcat, είπε ότι τα συμπτώματα που περιγράφονται στο βίντεο «δεν συνάδουν με οποιονδήποτε χημικό παράγοντα που γνωρίζω, χωρίς αναφορές για συστολή ή διαστολή της κόρης, σπασμούς».

Τι ακολουθεί;

Οι έρευνες στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ συνεχίζονται.

Ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου, Τζον Κίρμπι, δήλωσε κατά τη διάρκεια της νύχτας ότι οι ΗΠΑ ανησυχούν για την ικανότητα της Ρωσίας να χρησιμοποιεί «μέσα ελέγχου ταραχών, συμπεριλαμβανομένων δακρυγόνων αναμεμειγμένων με χημικούς παράγοντες».

Τα δακρυγόνα είναι ένα απαγορευμένο χημικό όπλο στον πόλεμο, αν και είναι νόμιμο για τις αστυνομικές δυνάμεις να τα χρησιμοποιούν σε όλο τον κόσμο.

Ο Τζο Μπάιντεν προειδοποίησε μετά τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ τον περασμένο μήνα ότι η Δύση θα απαντούσε σε οποιαδήποτε χρήση χημικών όπλων από τη Ρωσία στην Ουκρανία.

Ωστόσο, οι συνέπειες της καταγγελίας -στο βίντεο- φαίνονται περιορισμένες και είναι δύσκολο να δει κανείς ότι μπορεί να προκαλέσουν στρατιωτική απάντηση σε αυτό το στάδιο.

Με τη Μαριούπολη περικυκλωμένη από ρωσικές δυνάμεις, δεν υπάρχει καμία προοπτική ανεξάρτητης έρευνας για κανένα από τα θύματα.

Πιθανές νέες πληροφορίες θα μπορούσαν να αλλάξουν άρδην τις εξελίξεις, αλλά προς το παρόν το περιστατικό της Δευτέρας δείχνει να μην είναι τόσο σοβαρό.