Μπ. Ομπάμα: Ρεσιτάλ στο δείπνο των ανταποκριτών του Λευκού Οίκου

Το πολιτικό σκηνικό –όπως έχει διαμορφωθεί τους τελευταίους μήνες στις ΗΠΑ– δίνει αναμφισβήτητα ανεπανάληπτο υλικό σε οποιονδήποτε επιθυμεί να το σατιρίσει· πόσο μάλλον όταν αυτός είναι ο ένοικος του Λευκού Οίκου και οι υπόλοιποι οι αμφιλεγόμενοι υποψήφιοι των φετινών προκριματικών για το προεδρικό χρίσμα των Ρεπουμπλικανών.

Έχουν περάσει μόλις τρεις μήνες από τα αιχμηρά σχόλια του αντιπροέδρου Τζο Μπάιντεν (Joe Biden) κατά των Ρεπουμπλικανών υποψηφίων, όπου ο Αμερικανός αντιπρόεδρος έκανε λόγο για «επικίνδυνη, επιζήμια και απίστευτα απερίσκεπτη ρητορική» αναφορικά με τις θέσεις που ακούγονται στα προκριματικά του αντίπαλου στρατοπέδου για το μεταναστευτικό. Ο Μπάιντεν δεν κατονόμασε κάποιον, αλλά όλοι κατάλαβαν ότι αναφερόταν στον Ντόναλντ Τραμπ (Donald Trump).

To 2011, ο Μπαράκ Ομπάμα δεν είχε αφήσει σε χλωρό κλαρί τον παριστάμενο τότε Τραμπ. Ενώπιον ενός πλήθους δημοσιογράφων, πολιτικών, ηθοποιών, αλλά και των δύο γιων του μεγιστάνα, ο Αμερικανός πρόεδρος έκανε πως δεν θα επεκταθεί πολύ στον Ρεπουμπλικανό υποψήφιο, ανακαλώντας αμέσως ύστερα: «Κάνω πλάκα, ξέρετε ότι πρέπει να μιλήσω για τον Τραμπ. Ελάτε τώρα, δεν θα σταματούσαμε εδώ».

Με αυτά τα λόγια ξεκίνησε τις αναφορές του στον επικρατέστερο υποψήφιο για το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών, διακωμωδώντας τόσο τη δημόσια παρουσία του Τραμπ όσο και τους επιχειρηματικούς του τρόπους.

«Είμαι λίγο πληγωμένος που δεν είναι εδώ σήμερα. Είχαμε τόση πλάκα την τελευταία φορά. Και προκαλεί έκπληξη: έχεις ένα χώρο γεμάτο ρεπόρτερ, σελέμπριτις, κάμερες και λέε όχι. Είναι αυτό το δείπνο τόσο κακόγουστο για το Ντόναλντ ("The Donald"); Τι θα μπορούσε να κάνει αντ' αυτού; Είναι σπίτι τρώγωντας μια μπριζόλα Τραμπ, τουιτάροντας προσβολές στην Άνγκελα Μέρκελ; Τι κάνει;»

Μέχρι τον περασμένο Σεπτέμβριο ο Ντόναλντ Τραμπ ήταν ο ιδιοκτήτης της διοργανώτριας εταιρείας του διαγωνισμού Μις Υφήλιος.

«Το ρεπουμπλικανικό σύστημα δυσπιστεί για το εάν αυτός είναι ο πιθανότερος υποψήφιός τους», συνέχισε ο Ομπάμα. «Λένε ότι ο Ντόναλντ στερείται εμπειρίας στην εξωτερική πολιτική για να είναι πρόεδρος. Αλλά για να είμαστε δίκαιοι, έχει περάσει χρόνια συναντώντας ηγέτες από όλο τον κόσμο: την Μις Σουηδία, τη Μις Αργεντινή, τη Μις Αζερμπαιτζάν».

Το κοινό, που δεν ήθελε και πολύ για να ξεσπάσει στα γέλια, άκουσε την αμέσως επόμενη στιγμή τον Ομπάμα να καυτηριάζει με τον ίδιο τρόπο τον επιχειρηματία Τραμπ. «Υπάρχει ένα πράγμα στο οποίο η εμπειρία του Ντόναλντ θα μπορούσε να είναι ανεκτίμητη και αυτό είναι το κλείσιμο του Γκουαντάναμο, καθώς ο Τραμπ ξέρει κάποια πράγματα για το πώς να ρίξεις έξω παραθαλάσσιες επιχειρήσεις».

Με το τελευταίο ο Ομπάμα σχολιάσε εμμέσως και το ότι, τελικά, δεν έκλεισε τις φυλακές υψίστης ασφαλείας στο Γκουαντάναμο, παρά την υπόσχεση που είχε δώσει από την πρώτη μέρα της θητείας του.

Λέγοντας ότι έχει πολύ περισσότερο υλικό για τον Ρεπουμπλικανό υποψήφιο, ο Ομπάμα άφησε αιχμές για τα αμερικανικά ΜΜΕ και την ευρεία κάλυψη που αφιερώνουν στον Τραμπ. Δεν άφησε δε ασχολίαστη ούτε την απειλή που έχει εκτοξεύσει ο μεγιστάνας πως, αν το κόμμα τού αρνηθεί την υποψηφιότητα στο συνέδριο του Κλίβελαντ, τότε θα ξεσπάσουν βίαιες ταραχές.

«Δεν θέλω να ξοδέψω πολύ ώρα για το Ντόναλντ. Με την άδειά σας, θέλω να δείξω κάποια εγκράτεια, γιατί πιστεύω ότι όλοι μπορούμε να συμφωνήσουμε πως έχει πάρει την κάλυψη που αρμόζει στη σοβαρότητα της υποψηφιότητάς του», είπε ενώπιον των ανταποκριτών. «Ελπίζω όλοι σας να είστε περήφανοι για τους εαυτούς σας. Ο τύπος ήθελε να δώσει ώθηση στα ξενοδοχεία του και τώρα προσευχόμαστε το Κλίβελαντ να τη βγάλει μέχρι τον Ιούλιο».

Ο Ομπάμα δεν θα μπορούσε να ρίξει μεγαλύτερη σπόντα στον δημοσιογραφικό κόσμο, που φαινόταν γοητευμένος από τον πρόεδρο εν μέσω τύρου και αχλαδίου. Όμως, ο πρόεδρος δεν σταμάτησε στον Τραμπ. Αναφερόμενος στον έτερο υποψήφιο –γερουσιαστή του Τέξας Τεντ Κρουζ (Ted Cruz)– και τη γνωστή ιστορία με το πιστοποιητικό γέννησης του Μπαράκ Χουσέιν Ομπάμα– ήταν κάτι παραπάνω από ειρωνικός:

«Ο Τεντ είχε μια δύσκολη εβδομάδα. Πήγε στην Ιντιάνα... στάθηκε σε ένα γήπεδο μπασκετ και αποκάλεσε το "σίδερο" "στεφάνη" (σ.σ. "hoop/κρίκος" και "ring" αντίστοιχα). Τι άλλο υπάρχει στο λεξικό του; Ραβδιά του μπέιζμπολ, καπέλα του ραγκμπι, αλλά σίγουρα εγώ είμαι ο ξένος».

Χαρακτηριστικό είναι βιντεάκι που έπαιξε στο δείπνο και όπου ο Ομπάμα συστήνεται με το πλήρες όνομά του σε μια δημόσια υπάλληλο, η οποία στο άκουσμα του «ξενικού» Χουσέιν φαίνεται να δυσανασχετεί.

Για την κόντρα που έχει ξεσπάσει στους κόλπους των Ρεπουμπλικανών, απευθύνθηκε στον πρόεδρο του κόμματος Ράινς Πρίμπους (Reince Priebus): «Ποτέ δεν έμοιαζε καλύτερο το τέλος της δημοκρατίας (republic). Συγχαρητήρια για την επιτυχία σας. Το κόμμα, η διαδικασία ανάδειξης υποψηφίου, όλα πάνε εξαιρετικά».

Σχολίασε, τέλος, με τον ίδιο δεικτικό τρόπο το ύφος της εκστρατείας των αντιπάλων: «Οκτώ χρόνια πριν είχα πει ότι είναι καιρός να αλλάξουμε το ύφος στην πολιτική. Στερνή μου γνώση, έπρεπε ξεκάθαρα να ήμουν πιο συγκεκριμένος».

Οι ατάκες για Κλίντον και Σάντερς

Ο Μπαράκ Ομπάμα δεν θα μπορούσε να είναι πιο συγκεκριμένος για το πώς βλέπει τους δύο συνυποψήφιους των Δημοκρατικών στην κούρσα του προεδρικού χρίσματος.

Χαιρέτισε τον 74χρονο Μπέρνι Σάντερς (Bernie Sanders) ως το «νέο, φωτεινό πρόσωπο του Δημοκρατικού κόμματος, ο δηλωμένος σοσιαλιστής Σάντερς ανταπέδωσε όρθιος, εν μέσω χειροκροτημάτων, και τότε ο Ομπάμα είπε: «Όμως, παρόλα αυτά, είμαι πληγωμένος, Μπέρνι, γιατί έχεις πάρει κάπως αποστάσεις από 'μένα. Δηλαδή, θέλω να πω, δεν είναι κάτι που κάνει κάποιος στον σύντροφό του».

Στη συνέχεια αναφέρθηκε στο προεκλογικό σύνθημα της καμπάνιας του γερουσιαστή από Βερμόντ –το γνωστό πλέον «Feel the Bern» (λογοπαίγνιο με τη φράση «αισθανθείτε το κάψιμο»). Τότε στις οθόνες εμφανίστηκε ένα υποτιθέμενο σλόγκαν της Χίλαρι Κλίντον (Hillary Clinton), που έγραφε «Trudge up the Hill» («αγκομαχώ στον λόφο», αντίστοιχο λογοπαίγνιο με το μικρό όνομα της Κλίντον).

«Θα πρέπει να παραδεχθείτε ότι η Χίλαρι προσπαθεί να αρέσει στους νεότερους υποψηφίους, όπως περίπου κάνει ένας συγγενής σας που γράφεται στο Facebook: "Αγαπητή Αμερική, έλαβες το poke που σου έκανα; Εμφανίζεται στον τοίχο σου; Δεν είμαι σίγουρος ότι το χρησιμοποιώ σωστά. Με αγάπη, η θεία Χίλαρι"».

«Δεν είναι ολότελα πειστικό», κατέληξε για να συνεχίσει ακάθεκτος με αναφορές στην προεκλογική εκστρατεία της Κλίντον και την υποστήριξη που λαμβάνει από τη Wall Street.

«Να 'μαι, λοιπόν, στην όγδοη και τελευταία μου εμφάνιση σε αυτό το μοναδικό γεγονός. Είμαι ενθουσιασμένος. Αν δουλέψει σωστά, θα το χρησιμοποιήσω στην Goldman Sachs του χρόνου. Κερδίστε για 'μένα μερικά καλά Τάμπανς», είπε αναφερόμενος στη Χάριετ Τάμπμαν (Harriet Tubman), ιστορικής φιγούρας του μαύρου κινήματος, το πρόσωπο της οποίας θα αποτυπώνεται στα νέα εικοσαδόλαρα.

Τέλος εποχής

Προς το τέλος, ο Μπαράκ Ομπάμα αναφέρθηκε στον Μπαράκ Ομπάμα. «Γκριζάρω, μετράω μέρες για το τέλος μου. Ακόμα και οι ξένοι ηγέτες κοιτούν μπροστά, προβλέποντας την αποχώρησή μου. Την περασμένη εβδομάδα, ο πρίγκιπας Τζορτζ (σ.σ. o δίχρονος τρίτος τη τάξει διάδοχος του βρετανικού θρόνου) εμφανίστηκε στη συνάντησή μας με τις πυτζάμες του. Ήταν μια σφαλιάρα. Μια ξεκάθαρη παραβίαση του πρωτοκόλλου».

«Στον τελευταίο μου χρόνο, τα ποσοστά αποδοχής μου συνεχίζουν να ανεβαίνουν. Την τελευταία φορά που ήταν τόσο ψηλά, προσπαθούσα να αποφασίσω σε ποια σχολή να δώσω».

Ανάμεσα στα βίντεο που παίχτηκαν κατά τη διάρκεια της βραδιάς ξεχώρισε αυτό με τίτλο «Coach Commander» («Διοικητής του Καναπέ»). Μαζί με τον πρώην πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων, Τζον Μπένερ (John Boehner), κάθονται σε έναν καναπέ, βλέποντας Toy Story. Ο Ομπάμα ρωτά τι κάνει ένας πολιτικός άντρας που αποχωρεί από το πόστο του, όπως ο Ρεπουμπλικανός αξιωματούχος τον περασμένο Οκτώβριο, και ο τελευταίος τον δελεάζει, προσφέροντάς του τσιγάρο, έμμεση αναφορά στη μανιώδη συνήθεια του Ομπάμα, που τα πρώτα χρόνια της θητείας του φέρεται να έκοψε με δυσκολία το τσιγάρο.

Με αυτά και με αυτά –και με πλείστες άλλες αναφορές σε πρόσωπα και καταστάσεις που είναι περισσότερο γνωστά στο εσωτερικό ακροατήριο και την μικροπολιτική της Ουάσιγκτον, παρά στο διεθνές ακροατήριο του απερχόμενου πλανητάρχη– ο Ομπάμα απέτισε φόρο τιμής στον αντιπρόεδρό του.

«Αγαπώ τον Τζο Μπάιντεν, πραγματικά. Θέλω να τον ευχαριστήσω για τη φιλία του, για τις συμβουλές του, για τις ευθείες απαντήσεις του. Και που δεν πυροβόλησε κανέναν στο πρόσωπο». Το τελευταίο ήταν αναφορά στον αντιπρόεδρο του Μπους, τον Ντικ Τσέινι (Dick Cheney), που τον Φεβρουάριο του 2006 είχε πυροβολήσει κατά λάθος έναν 78χρονο φίλο δικηγόρο σε κυνήγι πέρδικας σε ράντσο στο Τέξας.

Κατά κοινή ομολογία, το καλύτερο ο Ομπάμα το άφησε για το τέλος. Όπως κάνουν δημοφιλείς τραγουδιστές ή ομιλητές επί σκηνής, όταν τελειώνουν μια εντυπωσιακή παράσταση, αφήνοντας το μικρόφωνο να πέσει από τα χέρια τους (σ.σ. mic drop), με την ίδια κίνηση ο 44ος Αμερικανός πρόεδρος άφησε το μικρόφωνο να πέσει, λέγοντας «Obama out!» («ο Ομπάμα εκτός!»).

Με ανοιχτά τα μεγαλύτερα γεωπολιτικά μέτωπα στον πλανήτη, την παγκόσμια οικονομία σε καθεστώς ασθμαίνουσας ανάκαμψης ή επιβράδυνσης, την κόντρα με τους Ευρωπαίους για το τι συνιστά σωστό μίγμα δημοσιονομικής πολιτικής να παραμένει, την Κίνα σε οικονομική μετάβαση που προκαλεί νευρικότητα στις αγορές και την αμερικανική κοινωνία να αμφισβητεί για πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια με τόσο ευθύ τρόπο το κατεστημένο, ο 45ος Αμερικανός πρόεδρος δεν έχει να ξεπεράσει μόνο τις ατάκες του πρώτου μαύρου προέδρου στην ιστορία των ΗΠΑ και μιας θητείας στον Λευκό Οίκο που φέρει την επικοινωνιακή στρατηγική του σε νέα, πρωτόγνωρα σκηνοθετικά επίπεδα.

Για την ακριβεία η Αμερικανή πρόεδρος, αφού –με την απλή χρήση μιας αντωνυμίας («she»)– ο Ομπάμα φρόντισε να δώσει τις προβλέψεις του για το ποιος/α θα στέκεται του χρόνου τέτοια εποχή στο ίδιο βήμα. Κάποιες λέξεις κάνουν τη διαφορά εκεί που κανείς δεν το περιμένει στη διεθνή σκηνή.