Ο πόλεμος στην Ουκρανία κλονίζει τους κλιματικούς στόχους της Ευρώπης

Τώρα, οι αξιωματούχοι προσηλώνονται στο να μειώσουν γρήγορα την εξάρτηση της ηπείρου από το ρωσικό πετρέλαιο και το φυσικό αέριο και αυτό σημαίνει απόκλιση μεταξύ των στόχων ασφάλειας και κλίματος, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.

Για να απογαλακτιστεί από τον ρωσικό ενεργειακό εφοδιασμό όσο το δυνατόν γρηγορότερα, η Ευρώπη θα χρειαστεί να κάψει περισσότερο άνθρακα και να κατασκευάσει περισσότερους αγωγούς και τερματικούς σταθμούς για να εισάγει ορυκτά καύσιμα από αλλού.

Αυτή η δραματική αλλαγή έρχεται εν μέσω αυξανόμενου κόστους καυσίμων για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις και καθώς οι πολιτικοί ηγέτες επανεκτιμούν τους γεωπολιτικούς κινδύνους από την ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία.

Το 2021, η Ευρωπαϊκή Ένωση εισήγαγε περίπου το 40% του φυσικού της αερίου και το 25% του πετρελαίου της από τη Ρωσία - μια οικονομική σχέση που οι αξιωματούχοι πίστευαν ότι θα απέτρεπε τις εχθροπραξίες, αλλά αντ' αυτού τις χρηματοδοτούσε σύμφωνα με το Associated Press.

Ενώ ορισμένοι ζητούν άμεσο μποϊκοτάζ του ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου, η ΕΕ σχεδιάζει να μειώσει τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου κατά τα δύο τρίτα μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους και να τις εξαλείψει εντελώς πριν από το 2030.

Αυτό «δεν θα είναι εύκολο», δήλωσε ο ευρωπαίος επίτροπος αρμόδιος για την Οικονομία Πάολο Τζεντιλόνι, αλλά, πρόσθεσε, «μπορεί να γίνει».

Βραχυπρόθεσμα, ο τερματισμός των ενεργειακών δεσμών με τη Ρωσία εστιάζει στην εξασφάλιση εναλλακτικών πηγών ορυκτών καυσίμων. Όμως, πιο μακροπρόθεσμα, οι γεωπολιτικές πιέσεις και η πίεση από την άνοδο των τιμών που πυροδοτήθηκαν από τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία μπορεί στην πραγματικότητα να επιταχύνουν τη μετάβαση της Ευρώπης μακριά από το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον άνθρακα.

Εκτιμήσεις για περισσότερες επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

Οι ειδικοί λένε ότι ο πόλεμος υπενθύμισε ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν είναι μόνο καλές για το κλίμα, αλλά και για την εθνική ασφάλεια. Αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει στην επιτάχυνση της ανάπτυξης της αιολικής και ηλιακής ενέργειας, καθώς και να δώσει ώθηση στις πρωτοβουλίες διατήρησης και ενεργειακής απόδοσης.

Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά 55% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 έως το 2030 και να φτάσει σε καθαρές μηδενικές εκπομπές έως το 2050. Αναλυτές και αξιωματούχοι λένε ότι αυτοί οι στόχοι, που κατοχυρώνονται στη νομοθεσία της ΕΕ για το κλίμα, μπορούν ακόμα να επιτευχθούν.

Η ταχεία επιδίωξη ενεργειακής ανεξαρτησίας από τη Ρωσία πιθανότατα θα απαιτήσει «μια ελαφρά αύξηση» των εκπομπών άνθρακα, δήλωσε ο Ζορζ Ζάκμαν, ειδικός σε θέματα ενέργειας στο think tank Bruegel στις Βρυξέλλες. Αλλά «μακροπρόθεσμα, το αποτέλεσμα θα είναι ότι θα δούμε περισσότερες επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στην ενεργειακή απόδοση στην Ευρώπη», πρόσθεσε.

Σχέδια που δεν θα είχαν εξεταστεί μόλις πριν από λίγους μήνες συζητούνται τώρα ενεργά, όπως η λειτουργία εργοστασίων άνθρακα στη Γερμανία μετά το 2030, τα οποία προηγουμένως θεωρούνταν ως ημερομηνία λήξης.

Ο αντικαγκελάριος και υπουργός Ενέργειας της Γερμανίας, Ρόμπερτ Χάμπεκ, είπε ότι δεν πρέπει να υπάρχουν «ταμπού».

Η τσεχική κυβέρνηση έκανε τον ίδιο υπολογισμό σχετικά με την παράταση της διάρκειας ζωής των σταθμών παραγωγής ενέργειας από άνθρακα.

«Θα το χρειαστούμε μέχρι να βρούμε εναλλακτικές πηγές», δήλωσε ο Τσέχος επίτροπος ενεργειακής ασφάλειας Βάτσλαβ Μπαρτούσκα, στον ειδησεογραφικό ιστότοπο Seznam Zprávy. «Μέχρι εκείνη τη στιγμή, ακόμη και η πιο πράσινη κυβέρνηση δεν θα καταργήσει σταδιακά τον άνθρακα».

Μία από τις κορυφαίες προτεραιότητες της Ευρώπης είναι να αγοράσει περισσότερο υγροποιημένο φυσικό αέριο που μπορεί να έρθει με πλοίο. Την περασμένη Παρασκευή, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ανακοίνωσαν ένα σχέδιο βάσει του οποίου οι ΗΠΑ και άλλα έθνη θα αυξήσουν τις εξαγωγές υγροποιημένου αερίου στην Ευρώπη φέτος, αν και Αμερικανοί αξιωματούχοι δεν ήταν σε θέση να πουν σε ακριβώς ποιες χώρες θα παρέχουν την επιπλέον ενέργεια φέτος.

Η Γερμανία, η οποία δεν διαθέτει τερματικούς σταθμούς εισαγωγής για να μετατρέψει το LNG ξανά σε αέριο όταν βγει από το πλοίο, προωθεί δύο έργα πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ στις ακτές της στη Βόρεια Θάλασσα.

Ο πόλεμος αναζωογόνησε επίσης το ενδιαφέρον της Ισπανίας να επεκτείνει έναν αγωγό φυσικού αερίου μέσω των Πυρηναίων στη Γαλλία. Το έργο των 450 εκατομμυρίων ευρώ (500 εκατομμύρια δολάρια) είχε εγκαταλειφθεί το 2019, αφού η Γαλλία έδειξε μικρό ενδιαφέρον και μια ευρωπαϊκή μελέτη σκοπιμότητας το έκρινε ασύμφορο και περιττό. Εάν κατασκευαστεί, θα επιτρέψει στο φυσικό αέριο που εισάγεται στην Ισπανία και την Πορτογαλία ως LNG να φτάσει σε άλλα μέρη της Ευρώπης.

Στη Βρετανία, η οποία δεν είναι πλέον μέλος της ΕΕ, ο πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον είπε ότι είναι η ώρα να ανακτήσει η χώρα «τον έλεγχο των ενεργειακών μας προμηθειών».

Η Βρετανία θα καταργήσει σταδιακά φέτος τη μικρή ποσότητα πετρελαίου που εισάγει από τη Ρωσία. Το πιο σημαντικό είναι ότι ο Τζόνσον έχει σηματοδοτήσει σχέδια για έγκριση νέων ερευνών για πετρέλαιο και φυσικό αέριο στη Βόρεια Θάλασσα, προς απογοήτευση των περιβαλλοντολόγων, οι οποίοι λένε ότι αυτό είναι ασυμβίβαστο με τους κλιματικούς στόχους της Βρετανίας.

Κάποιοι από το κυβερνών Συντηρητικό Κόμμα και την ευρύτερη πολιτική δεξιά θέλουν η βρετανική κυβέρνηση να υποχωρήσει στη δέσμευσή της να φτάσει σε μηδενικά επίπεδα μέχρι το 2050, μια υπόσχεση που έγινε πριν από λιγότερο από έξι μήνες σε μια παγκόσμια σύνοδο κορυφής για το κλίμα στη Γλασκώβη της Σκωτίας. Ο συμπρόεδρος του Συντηρητικού Κόμματος Όλιβερ Ντάουντεν δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι «οι Βρετανοί θέλουν να δουν λίγο συντηρητικό πραγματισμό, όχι καθαρό μηδενικό δόγμα». Ωστόσο, τα ωστικά κύματα από τον πόλεμο διέκοψαν τον σχεδιασμό.

Οι απότομα υψηλότερες τιμές του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας και η επιθυμία της μικρότερης εξάρτησης από τη Ρωσία, αυξάνουν την πίεση για την επέκταση της ανάπτυξης των εγχώριων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την προώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας.

Σχέδιο 10 σημείων του Διεθνούς Οργανισμού για την Ενέργεια

Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας δημοσίευσε πρόσφατα ένα σχέδιο 10 σημείων για την Ευρώπη να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό αέριο κατά ένα τρίτο εντός ενός έτους. Η απλή μείωση του θερμοστάτη στα κτήρια κατά μέσο όρο κατά ένα βαθμό Κελσίου κατά τη διάρκεια του χειμώνα, θα εξοικονομήσει 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως, ή περίπου το 6% αυτού που εισάγει η Ευρώπη από τη Ρωσία.

Στη γερμανική εταιρεία ηλιακών πάνελ Zolar, ο διευθύνων σύμβουλος Alex Melzer είπε ότι υπήρξε μια έκρηξη ενδιαφέροντος από πιθανούς πελάτες από την έναρξη του πολέμου.

«Με την κρίση στην Ουκρανία, είδαμε πραγματικά ότι οι άνθρωποι αναρωτιούνται εάν η Γερμανία θα σταματήσει να αγοράζει πετρέλαιο και φυσικό αέριο από τη Ρωσία και τι θα συμβεί στο ηλεκτρικό και ενεργειακό μας σύστημα», είπε στο Associated Press.

Ο Melzer είπε ότι οι πελάτες ενδιαφέρονται λιγότερο για τη διάσωση του πλανήτη παρά για την εξοικονόμηση χρημάτων, παρά την αρχική επένδυση των 20.000 ευρώ (22.000 $). Αλλά οδηγεί στο ίδιο αποτέλεσμα: μείωση της χρήσης ορυκτών καυσίμων και συνεπώς των εκπομπών. «Ο στόχος επιτεύχθηκε», είπε.