Δύσκολος συμβιβασμός στη Σύνοδο Κορυφής για την ενεργειακή πολιτική της ΕΕ

«Είμαστε ενωμένοι», δήλωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου Κορυφής, αναφερόμενος στην απάντηση της ΕΕ και των δυτικών συμμάτων στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι οι δυτικοί σύμμαχοι, αφού επέβαλαν σκληρές οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία, πρέπει τώρα να επικεντρωθούν στην επιβολή τους.

«Τώρα όλες μας οι προσπάθειές πρέπει να είναι στην επιβολή αυτών των κυρώσεων και στην πρόληψη της καταστρατήγησης και της φοροδιαφυγής», είπε η φον ντερ Λάιεν.

Εθελοντική κοινή προμήθεια φυσικού αερίου

Οι «27» της ΕΕ δεν κατέληξαν σε συγκεκριμένη συμφωνία για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και τη σκυτάλη παίρνει η Κομισιόν, η οποία έως το τέλος Μαΐου θα καταθέσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που θα εκπονηθεί σε συντονισμό με τα κράτη μέλη. Η ΕΕ προσανατολίζεται στην εθελοντική κοινή αγορά φυσικού αερίου, υγροποιημένου φυσικού αερίου και υδρογόνου, αξιοποιώντας τη συλλογική δύναμή της για τη μείωση των τιμών στις διαπραγματεύσεις.

«Το 75% της παγκόσμιας αγοράς φυσικού αερίου μέσω αγωγών είναι η ευρωπαϊκή αγορά. Άρα έχουμε μια τεράστια αγοραστική δύναμη. Ως εκ τούτου, καλωσορίζω ότι θα χρησιμοποιήσουμε τώρα τη συλλογική διαπραγματευτική μας δύναμη. Αντί να ξεπερνάμε ο ένας τον άλλον και να ανεβάζουμε τις τιμές, θα συγκεντρώσουμε τη ζήτησή μας», τόνισε η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ανέφερε πως η Κομισιόν θα έχει την εντολή να προβαίνει σε κοινές αγορές ενέργειας, προκειμένου να επιτρέψει στην ΕΕ να έχει καλύτερο έλεγχο στον ενεργειακό εφοδιασμό της και στην αντιμετώπιση των τιμών της ενέργειας. Ο Μακρόν είπε επίσης ότι υπάρχει ανάγκη να βελτιωθεί η αποσύνδεση μεταξύ της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας από την τιμή του φυσικού αερίου.

Στο κείμενο συμπερασμάτων η ελληνική πρόταση για πλαφόν στις τιμές φυσικού αερίου

Δύσκολη και με εντάσεις ήταν η συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για το ζήτημα των κινήσεων που πρέπει να γίνουν έναντι της ενεργειακής κρίσης, όπως επιβεβαίωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου.

Ο ίδιος υπογράμμισε, ωστόσο, ότι υπάρχει συμφωνία και πως στο κείμενο συμπερασμάτων περιλαμβάνεται η ελληνική πρόταση για πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου, κάτι που επετεύχθη έπειτα από την αποφασιστικότητα που επέδειξε η χώρα και σε συντονισμό με τις άλλες χώρες του Νότου της ΕΕ.

Όπως είπε ο πρωθυπουργός, «πετύχαμε μετά από επιμονή τη ρητή αναφορά στο κείμενο συμπερασμάτων στην πρόταση για πλαφόν στις τιμές φυσικού αερίου ανάμεσα στις άλλες επιλογές που καλούμε την Κομισιόν να εξετάσει». Σημείωσε, δε, ότι πλέον υπάρχει καλύτερη κατανόηση για το πώς δουλεύει η χονδρεμπορική αγορά φυσικού αερίου και το γεγονός ότι έχει γίνει πεδίο κερδοσκοπίας.

Τόνισε ότι υπήρξαν αντικρουόμενες απόψεις εντός του Συμβουλίου, ωστόσο η Ελλάδα ξεκαθάρισε ότι είναι αναγκαία μια συγκριμένη κατεύθυνση που να δίνει το στίγμα των προθέσεων και πως σε αυτό το πλαίσιο επέμεινε στην ανάγκη να ενταχθεί στο κείμενο συμπερασμάτων η πρόταση για το πλαφόν στις τιμές φυσικού αερίου προκειμένου να επιτευχθεί συμφωνία στη Σύνοδο Κορυφής.

Ειδική μεταχείριση για Ισπανία και Πορτογαλία

Ειδική άδεια να διαχειρίζονται τις δικές τους τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, χορήγησαν στην Ισπανία και την Πορτογαλία οι ηγέτες της ΕΕ. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είπε ότι αυτό ήταν εφικτό επειδή αυτές οι δύο χώρες έχουν σχετικά υψηλό μερίδιο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό τους μείγμα και πολύ λίγες διασυνδέσεις με άλλα μέρη του δικτύου της ΕΕ.

«Συμφωνήσαμε για μία ειδική μεταχείριση που είναι δυνατή για την Ιβηρική χερσόνησο, έτσι ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει αυτήν την πολύ συγκεκριμένη κατάσταση στην οποία βρίσκεται και να διαχειριστεί τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος» είπε σε συνέντευξη Τύπου μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου των ηγετών της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες.

Σε κοινή συνέντευξη Τύπου, ο Πορτογάλος πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα και ο Ισπανός ομόλογός του Πέδρο Σάντσεθ δήλωσαν «ικανοποιημένοι» με το αποτέλεσμα των συνομιλιών, προσθέτοντας ότι θα παρουσιάσουν τα εθνικά τους μέτρα την επόμενη εβδομάδα.

Σκεπτικισμός από Σολτς και Ρούτε για το πλαφόν στις τιμές της ενέργειας

«Υπήρξε μια πολύ ευρεία συζήτηση» για τις τιμές της ενέργειας, είπε στους δημοσιογράφους ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς, προσθέτοντας ότι «είναι σωστό που η Επιτροπή πρέπει τώρα να εξετάσει ξανά τα προβλήματα» και να υποβάλει προτάσεις.

«Υπάρχουν ορισμένες χώρες που έχουν πολύ σταθερές ιδέες για παρέμβαση στην αγορά και τα ανώτατα όρια τιμών», είπε.

«Άλλοι, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, είναι πολύ σκεπτικοί» σημείωσε.

Νωρίτερα, μια πηγή της Ευρωπαϊκής Ένωσης είπε ότι η Γερμανία και η Ολλανδία αντιτάχθηκαν στις νότιες χώρες της ΕΕ σε μια «σκληρή» συζήτηση για το θέμα επιβολής ανώτατων τιμών.

Ωστόσο, ευρωπαϊκές χώρες συμφώνησαν να συνεργαστούν για την κοινή αγορά φυσικού αερίου σε μια εθελοντική βάση, δήλωσε ο Γερμανός καγκελάριος.

Ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε είπε στους δημοσιογράφους ότι ο ίδιος και ο γερμανός καγκελάριος ανησυχούν ότι ένα ανώτατο όριο τιμών μπορεί να οδηγήσει σε επιδείνωση του προβλήματος των υψηλών τιμών της ενέργειας αντί να το λύσει.

Ταυτόχρονα, ο Ρούτε είπε ότι αν αποδειχθεί ότι το πλαφόν στις τιμές της ενέργειες μπορεί να λειτουργήσει, ευχαρίστως θα αποδεχθεί ότι έκανε λάθος εκτίμηση.

Ικανοποίηση Ντράγκι για το τελικό κείμενο

Ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι δήλωσε ικανοποιημένος με το τελικό κείμενο της ευρωπαϊκής συνόδου και ότι επέμεινε στις ιταλικές προτεραιότητες, όπως η φορολόγηση των λεγόμενων απροσδόκητων κερδών που πραγματοποιούν οι εταιρείες ενέργειας και η δυνατότητα εισαγωγής ανώτατων τιμών.

Ο Ντράγκι είπε ότι «η συζήτηση δεν ήταν απλή» και ότι «είναι σημαντικό να υπάρξει ένα μη διχαστικό αποτέλεσμα των συζητήσεων».

Είπε επίσης ότι τα ενεργειακά σχέδια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που θα παρουσιαστούν τον Μάιο θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν «τη δυνατότητα αποσύνδεσης» της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας από την τιμή του φυσικού αερίου.

Ο Ιταλός πρωθυπουργός τόνισε ότι η Ευρώπη έχει την ευκαιρία να περιορίσει αποτελεσματικά τις τιμές του φυσικού αερίου μέσω συλλογικής δράσης. Η Ευρώπη, είπε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου μετά τη σύνοδο κορυφής των ηγετών της ΕΕ, είναι «ο μεγαλύτερος αγοραστής φυσικού αερίου στον κόσμο» και έχει «ισχυρή ισχύ στην αγορά».

Τι αναφέρουν τα συμπεράσματα της Συνόδου για την ενέργεια

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο:

α) καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να συνεχίσουν να αξιοποιούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την εργαλειοθήκη, συμπεριλαμβανομένου του νέου προσωρινού πλαισίου κρατικών ενισχύσεων για την αντιμετώπιση κρίσεων, ως μια χρονικά περιορισμένη παρέκκλιση από την υφιστάμενη κατάσταση. Όπως προτείνει η Επιτροπή, η προσωρινή φορολόγηση ή οι ρυθμιστικές παρεμβάσεις επί των απρόσμενων κερδών μπορεί να αποτελέσουν χρήσιμη πηγή εθνικής χρηματοδότησης,

β) αναθέτει στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, επειγόντως, να απευθυνθούν στους ενδιαφερόμενους φορείς στον τομέα της ενέργειας και να συζητήσουν, εάν και πώς, οι βραχυπρόθεσμες επιλογές, όπως παρουσιάστηκαν από την Επιτροπή (άμεση στήριξη των καταναλωτών μέσω κουπονιών, φορολογικών εκπτώσεων ή μέσω ενός "μοντέλου συγκεντρωτικού/μοναδικού αγοραστή", κρατικές ενισχύσεις, φορολόγηση (ειδικοί φόροι κατανάλωσης και ΦΠΑ), ανώτατα όρια τιμών (σ.σ. πλαφόν), ρυθμιστικά μέτρα (όπως οι συμβάσεις επί των διαφορών) θα συνέβαλαν στη μείωση της τιμής του φυσικού αερίου και στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων της μετάδοσής του στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές συνθήκες,

γ) καλεί την Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις που αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά το πρόβλημα των υπερβολικών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, διατηρώντας παράλληλα την ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς, διατηρώντας τα κίνητρα για την πράσινη μετάβαση, διατηρώντας την ασφάλεια του εφοδιασμού και αποφεύγοντας δυσανάλογα δημοσιονομικά έξοδα.

Στο σημερινό πλαίσιο των πολύ υψηλών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, η Επιτροπή είναι έτοιμη να αξιολογήσει επειγόντως τη συμβατότητα των έκτακτων προσωρινών μέτρων στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας που κοινοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη, μεταξύ άλλων για τον μετριασμό των επιπτώσεων των τιμών των ορυκτών καυσίμων στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, με τις διατάξεις των Συνθηκών και του κανονισμού 2019/943.

Κατά την αξιολόγηση της εν λόγω συμβατότητας, η Επιτροπή θα διασφαλίσει επίσης, μέσω μιας ταχείας διαδικασίας, ότι πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις: τα μέτρα μειώνουν τις τιμές στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές και δεν επηρεάζουν τους όρους συναλλαγών σε βαθμό που να αντιβαίνει στο κοινό συμφέρον. Κατά την αξιολόγηση αυτή, θα ληφθεί υπόψη ο προσωρινός χαρακτήρας των μέτρων και το επίπεδο διασυνδεσιμότητας με την ενιαία αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξέτασε την ετοιμότητα της ΕΕ για άμεσο χρονικό διάστημα και ανέθεσε στο Συμβούλιο να εξετάσει τις προτάσεις της Επιτροπής σχετικά με την πολιτική της ΕΕ για την αποθήκευση φυσικού αερίου, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη και αντιμετωπίζοντας τα συμφέροντα των κρατών μελών με σημαντική αποθηκευτική ικανότητα, προκειμένου να διασφαλιστεί δίκαιη ισορροπία. Η αναπλήρωση των αποθηκών φυσικού αερίου σε ολόκληρη την Ένωση θα πρέπει να αρχίσει το συντομότερο δυνατό, λαμβάνοντας πλήρως υπόψη τα εθνικά μέτρα ετοιμότητας. Εν όψει του επόμενου χειμώνα, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα πρέπει επειγόντως:

α) να θεσπίσουν τους αναγκαίους μηχανισμούς αλληλεγγύης και αντιστάθμισης,

β) θα συνεργαστούν για την εθελοντική κοινή αγορά φυσικού αερίου, ΥΦΑ και υδρογόνου, αξιοποιώντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το συλλογικό πολιτικό και αγοραστικό βάρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της για την αποκλιμάκωση των τιμών στις διαπραγματεύσεις. Η πλατφόρμα κοινών αγορών θα είναι επίσης ανοικτή για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και τους τρεις συνδεδεμένους ανατολικούς εταίρους,

γ) να ολοκληρώσουμε και να βελτιώσουμε τις διασυνδέσεις φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, συμπεριλαμβανομένου του πλήρους συγχρονισμού των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας,

δ) θα εργαστούμε για τη διασφάλιση της ασφάλειας του εφοδιασμού όλων των κρατών μελών.

Η ενεργειακή ασφάλεια και η κλιματική ουδετερότητα μπορούν να επιτευχθούν μόνο εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση στηριχθεί σε μια ισχυρή και πλήρως διασυνδεδεμένη εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και σε μια καλά λειτουργούσα αγορά άνθρακα. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συζήτησε τον τρόπο προώθησης των εργασιών για την παρακολούθηση και τη βελτιστοποίηση της λειτουργίας τους. Καλεί την Επιτροπή να αναλάβει τις αναγκαίες πρωτοβουλίες έως τον Μάιο του 2022, λαμβάνοντας επίσης υπόψη τις τελικές εκθέσεις του ACER και της ESMA.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει να συντονίζεται με τους διεθνείς εταίρους προκειμένου να εξασφαλίσει επαρκή εφοδιασμό και να μετριάσει την αύξηση των τιμών της ενέργειας.

Διαβάστε επίσης:

ΕΕ προς Ρωσία: Να σταματήσουν τα εγκλήματα πολέμου και η στοχοποίηση αμάχων

Μαριούπολη: Κοινές επιχειρήσεις Ελλάδας, Γαλλίας, Τουρκίας για εκκένωση αμάχων