«Ματωμένη Κυριακή»: Πορεία μνήμης για τη σκοτεινή σελίδα στην ιστορία της Βόρειας Ιρλανδίας

Κυριακή, 30 Ιανουαρίου 1972, Λοντοντέρι. Λίγο μετά τις 4.30 το απόγευμα, Βρετανοί αλεξιπτωτιστές ανοίγουν πυρ εναντίον μιας ειρηνικής διαδήλωσης Καθολικών που ζητούν την αποχώρηση των βρετανικών δυνάμεων και την ένωση της Βόρειας Ιρλανδίας με την Ιρλανδία.

Δεκατρείς άνθρωποι σκοτώνονται και η «Ματωμένη Κυριακή» βυθίζει τους Ιρλανδούς στο πένθος.

Το απόγευμα σήμερα, Κυριακή, είναι προγραμματισμένη μια δεύτερη πορεία στους δρόμους του Ντέρι –όπως αποκαλούν οι ντόπιοι το Λοντοντέρι– η οποία θα ξεκινήσει τη στιγμή που, πριν από ακριβώς 50 χρόνια, οι αλεξιπτωτιστές του πρώτου τάγματος άνοιγαν πυρ εναντίον των διαδηλωτών.

«Ήταν μια σφαγή στους δρόμους», είπε ο Μάικλ Μακίνεϊ, ο αδελφός του οποίου σκοτώθηκε στη διαδήλωση για τα πολιτικά δικαιώματα, η οποία κατέληξε σε λουτρό αίματος.

«Κάναμε πολύ δρόμο μετά τη φρίκη εκείνης της ημέρας», πρόσθεσε, υπογραμμίζοντας όμως ότι οι οικογένειες μέχρι και σήμερα εξακολουθούν να ζητούν «τη δίωξη των ένστολων εγκληματιών που σκότωσαν τους δικούς μας».

Ο πρωθυπουργός της Ιρλανδίας, Μιχόλ Μάρτιν, ο πρώτος ηγέτης της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας που μετέχει στις ετήσιες εκδηλώσεις μνήμης, κατέθεσε ένα στεφάνι, όπως και ο υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησής του, ο Σάιμον Κόβενι.

Χρειάστηκε να περάσουν σχεδόν τριάντα χρόνια, μέχρι το 1998, ώστε με τις Συμφωνίες της Μεγάλης Παρασκευής να μπει τέλος στις "Ταραχές" που ακολούθησαν, μια αιματηρή σύγκρουση που στοίχισε τη ζωή σε 3.500 ανθρώπους.

Ο βρετανικός στρατός υποστήριζε ότι οι αλεξιπτωτιστές απάντησαν σε πυρά των «τρομοκρατών» του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού (IRA), μια εκδοχή που ενισχύθηκε από μια έκθεση που συντάχθηκε βιαστικά τις επόμενες εβδομάδες. Παρά τις μαρτυρίες, που αντέκρουαν αυτήν την εκδοχή, μόλις το 2010 αναγνωρίστηκε ότι τα θύματα ήταν αθώα, ότι ορισμένοι είχαν πυροβοληθεί πισώπλατα ή στο κεφάλι, ενώ κουνούσαν λευκά μαντίλια.

Μετά την ολοκλήρωση της μακροβιότερης (12 χρόνια) και ακριβότερης έρευνας που έχει γίνει ποτέ στο Ηνωμένο Βασίλειο (περίπου 200 εκατομμύρια λίρες), ο τότε πρωθυπουργός της Βρετανίας, Ντέιβιντ Κάμερον, ζήτησε επισήμως συγγνώμη για τις «αδικαιολόγητες» πράξεις των στρατιωτικών.

Όμως κανένας στρατιώτης δεν δικάστηκε για τη «Ματωμένη Κυριακή».

Η δίωξη σε βάρος ενός από αυτούς με την κατηγορία της ανθρωποκτονίας μπήκε τελικά στο αρχείο για δικονομικούς λόγους και η βρετανική κυβέρνηση παρουσίασε ένα νομοσχέδιο ώστε να μπει τέλος σε όλες τις διώξεις που σχετίζονταν με τις «Ταραχές» – το οποίο καταγγέλθηκε από όλους ως χορήγηση αμνηστίας.