Ψυχροπολεμική παρτίδα «πόκερ» του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία

Η Μόσχα απαιτεί να γίνει σεβαστή η συμπεφωνημένη έκβαση του Ψυχρού Πολέμου, με την επιστροφή -επί της ουσίας- στα ΝΑΤΟϊκά «συνόρα» του 1997.

Και επ' αυτού, αναμένει την προσεχή εβδομάδα τις γραπτές απαντήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών επί των σχετικών νομικά δεσμευτικών εγγυήσεων ασφαλείας που έχει θέσει επί τάπητος, με κύριο άξονα τον αποκλεισμό ΝΑΤΟϊκού μέλλοντος για την Ουκρανία και τη Γεωργία και την απόσυση συμμαχικών δυνάμεων και οπλικών συστημάτων από χώρες που εντάχθηκαν στις βορειοατλαντικές δομές μετά το 1997, περιλαμβανομένων Πολωνίας, Ρουμανίας και Βουλγαρίας.

Παρά το γεγονός ότι πρόκειται για αιτήματα στα οποία ουδέποτε θα συναινέσει η Ουάσινγκτον, και η Μόσχα εξ αρχής το γνώριζε, η διπλωματία διεφάνη ότι ενδεχομένως «αγοράζει» κάποιο χρόνο μετά τη συνάντηση των Άντονι Μπλίνκεν και Σεργκέι Λαβρόφ στο ουδέτερο έδαφος της Γενεύης -όπου και διατυπώθηκε η πρόταση εκ μέρους των ΗΠΑ για νέα κατ' ιδίαν συνάντηση των Τζο Μπάιντεν και Βλαντιμίρ Πούτιν.

Επίσημη απάντηση ως προς το ενδεχόμενο αμερικανο-ρωσικής συνάντησης κορυφής δεν έχει υπάρξει επί του παρόντος από τη ρωσική πλευρά, ούτε και έχει δοθεί κάποιο θετικό ή αρνητικό «νεύμα» από τη Μόσχα σχετικά την πρόταση του γενικού γραμματέα της Συμμαχίας, Γενς Στόλτενμπεργκ, για νέα συνεδρίαση του Συμβουλίου ΝΑΤΟ-Ρωσίας.

Η Μόσχα διαμηνύει πως «όλα εξαρτώνται» από τις ενέργειες των ΗΠΑ, «δείχνοντας» στις εγγυήσεις ασφαλείας και τις γραπτές απαντήσεις που αναμένει από τη διακυβέρνηση Μπάιντεν και το ΝΑΤΟ, και μολονότι επίσημα παγίως διαψεύδει ότι σχεδιάζει εισβολή, προειδοποιεί για επερχόμενη κρίση «με απρόβλεπτες συνέπειες για την ευρωπαϊκή ασφάλεια» εάν αγνοηθούν οι απαιτήσεις της.

Στο διπλωματικό μέτωπο, επίκεινται ταυτόχρονα επαφές μεταξύ Μόσχας και Λονδίνου με επίσκεψη του Ρώσου υπουργού Άμυνας, Σεργκέι Σοϊγκού, στο Λονδίνο και της Βρετανίδας υπουργού Εξωτερικών, Λις Τρας, στη Μόσχα, σε ημερομηνίες που δεν έχει ανακοινωθεί ακόμη. H επικεφαλής της βρετανικής διπλωματίας έχει ανεβάσει τους τόνους μιλώντας για ρωσική «απόπειρα αναβίωσης της Σοβιετικής Ένωσης», την ώρα που ενισχύεται η βρετανική στρατιωτική παρουσία στην Ανατολική Ευρώπη.

Την προσεχή εβδομάδα συνεδριάζει επίσης σε επίπεδο αντιπροσώπων το «Σχήμα της Νορμανδίας», με πολιτικούς συμβούλους από τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Ρωσία και την Ουκρανία να συναντώνται στο Παρίσι για συνομιλίες, ενώ ιδιαίτερη βαρύτητα στο ευρωπαϊκό πεδίο έχει το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Δευτέρας με τη διαδικτυακή παρουσία του Άντονι Μπλίνκεν.

Τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες, όσο και η κυβέρνηση στο Κίεβο, αναφέρουν ότι η Ρωσία έχει σχεδόν ολοκληρώσει τη συγκέντρωση επαρκών δυνάμεων στα σύνορα που θα της επέτρεπαν ευρείας κλίμακας εισβολή. Η ρωσική δύναμη φθάνει τους 129.000 στρατιώτες, ενώ η Ουκρανία έχει περικυκλωθεί και από το βορρά μέσω της ανάπτυξης ρωσικών δυνάμεων στο έδαφος της Λευκορωσίας.

Αναγγέλθηκαν, δε, από τη Ρωσία και ναυτικές ασκήσεις στη Μαύρη Θάλασσα και τη Μεσόγειο, στις οποίες θα συμμετάσχουν 140 πλοία από το σύνολο του ρωσικού στόλου. Ήδη έξι πλοία έχουν αποπλεύσει από τη Βαλτική Θάλασσα και πιστεύεται ότι κατευθύνονται προς την Ουκρανία, με ορατή τώρα, όπως επισημαίνει ο βρετανικός Guardian, και την απειλή αμφίβιας επίθεσης εφόσον η Ρωσία τελικά εισβάλει.

Περί μικρής και μεγάλης εισβολής...

Η απόφαση βρίσκεται στα χέρια του Βλαντιμίρ Πούτιν και μόνο, χωρίς έως και σήμερα να έχει καταστεί σαφές εάν έχει καταλήξει ήδη στο τι ακριβώς θα πράξει και κυρίως σε ποια κλίμακα.

Το ζήτημα της... κλίμακας της ρωσικής επιθετικότητας έφερε μάλλον ατυχώς στο προσκήνιο ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος,Τζο Μπάιντεν, κατά την προ ημερών συνέντευξη Τύπου για τον έναν χρόνο της προεδρίας του, παραδεχόμενος ουσιαστικά με την επίμαχη δήλωση περί «μικρής εισβολής» πως επικρατεί διαίρεση στους κόλπους των ΝΑΤΟϊκών συμμάχων για το βαθμό της αντίδρασης έναντι της Ρωσίας.

Ήταν μία άβολη αλήθεια σε μία επικίνδυνη στιγμή που έστρεψε τους «προβολείς» σε διαφωνίες στους κόλπους του ΝΑΤΟ, αλλά και στην Ευρώπη, αναφορικά με την απάντηση προς τη Ρωσία, ενόσω επιχειρείται εδώ και εβδομάδες ακριβώς το αντίθετο: Να παρουσιαστεί ένα ισχυρό, δυτικό μέτωπο απέναντι στο Κρεμλίνο.

«Είναι ένα θέμα εάν πρόκειται για μία μικρή εισβολή και καταλήξουμε να τσακωνόμαστε τι να κάνουμε ή να μην κάνουμε. Αλλά εάν πράγματι κάνουν αυτό που έχουν τη δυνατότητα να κάνουν, με τις δυνάμεις που έχουν συγκεντρωθεί στα σύνορα, αυτό θα είναι καταστροφή για τη Ρωσία εάν εισβάλουν περαιτέρω στην Ουκρανία» δήλωσε ο Μπάιντεν.

Κληθείς να διευκρινίσει εάν εμμέσως πλην σαφώς μόλις έδωσε το «πράσινο φως» για μικρής κλίμακας εισβολή-επιδρομή στην Ουκρανία, ο Αμερικανός πρόεδρος αφού αναγνώρισε πως... «μάλλον ακούστηκε έτσι», αποσαφήνισε ότι αποτελεί κόκκινη γραμμή «εάν ρωσικές δυνάμεις περάσουν τα σύνορα, σκοτώνοντας Ουκρανούς μαχητές». Όμως η δήλωση προκάλεσε σύγχυση και αμφιβολίες για το πόσο σκληρές θα είναι τελικά οι κυρώσεις με τις οποίες απειλείται η Ρωσία.

Αποκαλύπτοντας δημόσια -χωρίς να είναι η πρώτη φορά που ο Μπάιντεν μιλά ανοιχτά- όσα συζητούνται στις ΗΠΑ και μεταξύ των ΝΑΤΟϊκών εταίρων, ο Μπάιντεν συνέχισε λέγοντας πως «υπάρχουν διαφωνίες στο ΝΑΤΟ αναφορικά με το τι προτίθενται να κάνουν οι χώρες [σε ό,τι αφορά τις κυρώσεις], ανάλογα με το τι θα συμβεί». Επισήμανε ότι είναι καίριας σημασίας οι ΝΑΤΟϊκοί σύμμαχοι να βρίσκονται στην ίδια γραμμή -«και περνάω πολύ χρόνο, προσπαθώντας να κάνω ακριβώς αυτό, υπάρχουν διαφορές», είπε.

Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Τζεν Ψάκι, έσπευσε εντός μισαώρου από τη συνέντευξη Τύπου να εκδόσει διευκρινιστική ανακοίνωση για τα περί «μικρής εισβολής», τονίζοντας ότι οποιαδήποτε ρωσική κίνηση πέραν των συνόρων θεωρείται εισβολή και θα έχει την κατάλληλη απάντηση -και ότι η αντίδραση σε μικρότερης εμβέλειας ενέργειες, όπως ενδεχόμενη κυβερνοεπίθεση, θα είναι αναλογική.

Για να αποσαφηνίσει τις δηλώσεις Μπάιντεν «επιστρατεύτηκε» και η αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Κάμαλα Χάρις, τονίζοντας σε συνέντευξή της πως η απάντηση στη Μόσχα θα είναι σκληρή, ενώ ακολούθησαν και νέες δημόσιες δηλώσεις του ίδιου του Αμερικανού προέδρου.

«Υπάρχει δόση αλήθειας εδώ, αλλά δεν χρειαζόταν να ειπωθεί δημοσίως» σχολίασε ενδεικτικά διπλωμάτης στο ΝΑΤΟ μιλώντας στο CNN. Ανώτερος Ευρωπαίος διπλωμάτης στάθηκε στο ίδιο μήκος κύματος, λέγοντας πως «υπάρχει αλήθεια στη δήλωση Μπάιντεν», διερωτώμενος ωστόσο εάν ήταν πολιτικά ορθό να προχωρήσει σε μία τέτοια αναφορά.

Η Ουκρανία φάνηκε ότι περιήλθε σε κατάσταση σοκ ακούγοντας τις δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου, με τον πρόεδρό της, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, να απευθύνεται προσωπικά στον Μπάιντεν, τονίζοντας ότι δεν υπάρχουν ούτε μικρές εισβολές, ούτε μικρά έθνη, λίγος πόνος ή ελάχιστες απώλειες.

Σαφής ήταν ο Ουκρανός υπουργός Άμυνας, λέγοντας πως η Δύση παίζει «σκάκι» (ως προς τις κινήσεις της και το συντονισμό σε ΝΑΤΟϊκό επίπεδο μπροστά στα γεγονότα), όμως η παρτίδα του Βλαντιμίρ Πούτιν είναι πόκερ...

Παραδόσεις οπλισμού στο Κίεβο - Εγρήγορη στις πρεσβείες

Οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν ότι παρά τις προσπάθειες που καταβάλλονται στο μέτωπο της διπλωματίας, η Ρωσία θα μπορούσε να κινηθεί ανά πάσα στιγμή στρατιωτικά, και έχουν ήδη προειδοποιήσει για τον κίνδυνο προβοκάτσιας στο έδαφος της ανατολικής Ουκρανίας ως πρόσχημα εισβολής.

«Εκτιμώ ότι θα εισβάλει. Κάτι πρέπει να κάνει...» δήλωσε ο ίδιος ο Τζο Μπάιντεν κατά την πρόσφατη συνέντευξη Τύπου.

Οι ουκρανικές υπηρεσίες πληροφοριών αναφέρουν παράλληλα πως η Ρωσία έχει στρατολογήσει μισθοφόρους για επιχειρήσεις και έχει «περάσει» από τα σύνορα πάνω από 7.000 τόνους καυσίμων, αρκετά άρματα μάχης και πυρομαχικά.

Υπό αυτές τις συνθήκες, οι πρώτες αποστολές αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία παραδόθηκαν σήμερα, Σάββατο, στο Κίεβο, κατόπιν της έγκρισης που είχε δοθεί τον Δεκέμβριο από τον Μπάιντεν για στρατιωτική συνδρομή συνολικού ύψους 200 εκατ. δολαρίων.

Σε σχετική ανακοίνωση της αμερικανικής πρεσβείας στο Κίεβο αναφέρεται ότι παραδόθηκε οπλισμός και πυρομαχικά 90 τόνων για τους στρατιώτες που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή.

Πληροφορίες αμερικανικών μέσων ενημέρωσης αναφέρουν πως, μετά και την παράδοση οπλισμού, η αμερικανική πρεσβεία έχει ζητήσει την απομάκρυνση του μη απαραίτητου διπλωματικού προσωπικού και των οικογενειών τους από τη χώρα.

Η απομάκρυνση προσωπικού της αμερικανικής πρεσβείας είναι πιθανόν να ξεκινήσει τη Δευτέρα. Κατά τις ίδιες πηγές, η κίνηση σηματοδοτεί την μεταστροφή του κέντρου βάρος της διπλωματικής αποστολής των ΗΠΑ προς τη «συνδρομή της Ουκρανίας στην ενίσχυση της άμυνάς της ενώπιον της αυξανόμενης ρωσικής επιθετικότητας».

Σχεδιασμοί για την απομάκρυνση διπλωματικού προσωπικού, εφόσον κλιμακωθεί περαιτέρω η κατάσταση, γίνονται και από το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών, καθώς και άλλες δυτικές κυβερνήσεις.

Με τα τύμπανα του πολέμου να δυναμώνουν, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχει επίσης ανάψει το πράσινο φως προς Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία για την αποστολή αντιαρματικών πυραύλων και έτερου αμερικανικής κατασκευής εξοπλισμού στο Κίεβο, ενώ και η τσεχική κυβέρνηση έχει ανακοινώσει πως θα εξετάσει ουκρανικό αίτημα για στρατιωτική συνδρομή. Η Βρετανία θα αποστείλει επίσης ελαφρά αντιαρματικά αμυντικά οπλικά συστήματα, ενώ αντίθετα η Γερμανία από πλευράς της σταθερά απορρίπτει την παράδοση οπλισμού, αναφέροντας ότι θα παραδόσει το Φεβρουάριο στην Ουκρανία ένα νοσοκομείο εκστρατείας.

Στην πρώτη γραμμή, Ουκρανοί στρατιώτες προετοιμάζονται εδώ και καιρό για ρωσική εισβολή, όπως αποτυπώνεται και σε αποκλειστικό ρεπορτάζ του δικτύου CNNi με φωτογραφίες από τη γραμμή αντιπαράθεσης στα ανατολικά της χώρας.

Εάν, πότε και σε ποια κλίμακα, ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα επιχειρήσει εισβολή είναι ζήτημα χρόνου να απαντηθεί.

Κάποιοι αναλυτές θεωρούν ότι ο Ρώσος πρόεδρος μπλοφάρει με την απειλή εισβολής για να αποσπάσει ισότιμη θέση στη διαπραγμάτευση με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Άλλοι «βλέπουν» απόπειρα αποσταθεροποίησης της Ουκρανίας αντί εισβολής και μία εθνικιστική επίδειξη για το εσωτερικό ακροατήριο στη Ρωσία.

Όμως, ο Ρώσος πρόεδρος μπορεί επίσης να διαισθάνεται αδυναμία στις ΗΠΑ και διαίρεση στην Ευρώπη, και να σκέφτεται ότι εάν πρόκειται ποτέ να καταπνίξει τις ελπίδες της Ουκρανίας για ένα φιλοδυτικό μέλλον, τώρα είναι η ώρα...