ΝΑΤΟ-Ρωσία: Διπλωματία στη σκιά των όπλων - Ο κίνδυνος εισβολής «είναι πραγματικός»

Οι πεντάωρες συνομιλίες στις Βρυξέλλες έληξαν, ως ήταν αναμενόμενο, χωρίς ενδείξεις προόδου στην κατεύθυνση αποκλιμάκωσης, και με τις Ηνωμένες Πολιτείες αντίθετα να εφιστούν την προσοχή απέναντι σε πιθανή διασπορά ψευδών πληροφοριών από τη Ρωσία για δεσμεύσεις που δεν έχουν αναληφθεί ή ακόμη και για επίκληση ψευδών στοιχείων για να αποσταθεροποιήσει περαιτέρω την Ουκρανία.

Το ΝΑΤΟ κατέστησε σαφές προς τη ρωσική πλευρά στις Βρυξέλλες πως δεν θα της παραχωρήσει ποτέ επί της ουσίας δικαίωμα βέτο στην πολιτική ανοιχτών θυρών της Συμμαχίας μέσω του αποκλεισμού μελλοντικής εισδοχής της Ουκρανίας -απαίτηση που βρίσκεται στον πυρήνα των νομικά δεσμευτικών εγγυήσεων ασφαλείας που επιδιώκει να αποσπάσει το Κρεμλίνο.

Η Συμμαχία άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο μελλοντικών συζητήσεων με τη Ρωσία επί ζητημάτων ελέγχου των εξοπλισμών και ανάπτυξης πυραύλων. Όμως αυτό για τη Μόσχα δεν είναι αρκετό.

Η Ρωσία απαιτεί την απομάκρυνση ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων και οπλικών συστημάτων από τις χώρες που εντάχθηκαν στη Συμμαχία μετά το 1997 -στις οποίες περιλαμβάνονται η Πολωνία, οι πρώην σοβιετικές δημοκρατίες Εσθονίας, Λιθουανίας και Λετονίας και βαλκανικά κράτη.

Η απαίτηση επιστροφής των ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων στα σημεία όπου στάθμευαν πριν την επέκταση προς Ανατολάς το 1997, καθώς και το «μπλόκο» σε ενδεχόμενη ένταξη της Ουκρανίας, ήταν και είναι γνωστό πως συνιστούν για την Βορειοατλαντική Συμμαχία προτάσεις ανεδαφικές έως επιθετικές εκ μέρους της Μόσχας, στο πλαίσιο επιδίωξής της να αναβιώσει τη σφαίρα επιρροής στην Ανατολική Ευρώπη.

Η επικεφαλής της διαπραγματευτικής αντιπροσωπίας των ΗΠΑ στις συνομιλίες με τη Ρωσία, Αμερικανίδα υφυπουργός Εξωτερικών Γουέντι Σέρμαν, επανέλαβε από τις Βρυξέλλες πως οι προτάσεις της Ρωσίας δεν αποτελούν αφετηρία για οποιαδήποτε συζήτηση. «Δεν θα κλείσουμε με θόρυβο την πόρτα στην πολιτική ανοιχτών θυρών του ΝΑΤΟ. Δεν πρόκειται να συμφωνήσουμε σε αυτό» υπογράμμισε.

«Η [ρωσική] κλιμάκωση δεν δημιουργεί τo βέλτιστο περιβάλλον για διπλωματία» σημείωσε η Γουέντι Σέρμαν, αναφέροντας πως δεν υπήρξε στις Βρυξέλλες καμία διαφοροποίηση ως προς τη ρωσική στάση συγκριτικά με τις διμερείς συνομιλίες Ουάσινγκτον-Μόσχας που προηγήθηκαν στη Γενεύη.

Κατά την ακόλουθη ενημέρωση των διπλωματικών συντακτών στην Ουάσινγκτον, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Νεντ Πράις, σημείωσε πως ουδείς θα πρέπει να εκπλαγεί εάν η Ρωσία επιδοθεί σε εκστρατεία παραπληροφόρησης για όσα διημείφθησαν στις Βρυξέλλες. «Προτρέπουμε τους πάντες να μην πέσουν στην παγίδα της συνεχιζόμενης παραπληροφόρησης της Μόσχας» είπε ο Πράις.

Αποκλιμάκωση δεν υφίσταται, επισήμανε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ· υπάρχουν δε κινήσεις προς την αντίθετη κατεύθυνση.

Στόλτενμπεργκ: Δεν θα υπαγορεύσει η Ρωσία την πολιτική του ΝΑΤΟ

Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, επανέλαβε τις «κόκκινες γραμμές» σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μετά την ολοκλήρωση των διαβουλεύσεων, τονίζοντας για πολλοστή φορά ότι η Συμμαχία δεν θα επιτρέψει στη Ρωσία να υπαγορεύσει την πολιτική επέκτασης του ΝΑΤΟ και να δημιουργήσει επικίνδυνες σφαίρες επιρροής.

«Υπάρχει πραγματικός κίνδυνος για μία νέα ένοπλη σύρραξη στην Ευρώπη» δήλωσε ο Στόλτενμπεργκ, τονίζοντας πως οι διαφορές είναι θεμελιώδεις και δεν είναι εύκολο να γεφυρωθούν, ενώ παράλληλα προειδοποίησε εκ νέου τη Μόσχα με «σοβαρές συνέπειες» εάν κινηθεί στρατιωτικά κατά της Ουκρανίας.

Ο ίδιος, εντούτοις, χαρακτήρισε θετική ένδειξη ότι οι δύο πλευρές κάθησαν στο ίδιο τραπέζι -στο οποίο, ωστόσο, ουσιαστικά εξανάγκασε η Ρωσία τη Δύση κυκλώνοντας την πρώην σοβιετική δημοκρατία της Ουκρανίας με στρατιωτική δύναμη άνω των 100.000 ανδρών και συντηρώνοντας την απειλή εισβολής, παρόλο που επισήμως σταθερά διαψεύδει σχετική πρόθεση.

Ο Γενς Στόλτενμπεργκ μίλησε για την ανάγκη επανέναρξης του διαλόγου και τη διεύρυνση ενός κύκλου συναντήσεων, σημειώνοντας ότι το ΝΑΤΟ θέλει να βελτιώσει το πολιτικό και στρατιωτικό δίαυλο επικοινωνίας με τη Ρωσία με τη δυνατότητα επανίδρυσης γραφείων στη Μόσχα και στις Βρυξέλλες, αντιστοίχως.

Ρωσία κατά ΝΑΤΟ και πιθανά «συμβάντα»...

Από ρωσικής πλευράς, ο αναπληρωτής υφυπουργός Εξωτερικών, Αλεξάντερ Γκρουσκό, δήλωσε μετά το πέρας της διαβούλευσης στις Βρυξέλλες ότι το ΝΑΤΟ πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι οι κίνδυνοι που εγκυμονεί περαιτέρω διεύρυνση υπερτερούν των πιθανών πλεονεκτημάτων, όπως και ότι η αποκλιμάκωση των εντάσεων στην Ουκρανία θα ήταν δυνατή.

Υπενθυμίζοντας ότι «το 1997 τις πόρτες του ΝΑΤΟ χτυπούσε μόνο μία χώρα που έχει κοινά σύνορα με την Ρωσία, η Πολωνία» ενώ «σήμερα στο ΝΑΤΟ έχουν εισέλθει πολλά κράτη, τα εδάφη των οποίων χρησιμοποιούνται με προφανή τρόπο για την επέκταση της ισχύος προς την κατεύθυνση της Ρωσίας από διάφορες γεωγραφικές κατευθύνσεις και σε στρατηγικό βάθος», ο ίδιος επισήμανε ότι «αυτό επιδεινώνει σοβαρά την ασφάλεια [της Ρωσίας] και δημιουργεί για την ίδια απαράδεκτους κινδύνους, τους οποίους θα αντιμετωπίσει».

Προειδοποίησε ότι η κατάσταση είναι πολύ επικίνδυνη και ότι δεν είναι ακόμη σαφές πώς θα ξεπεραστούν τα εμπόδια, σημειώνοντας πως η Μόσχα αναμένει γραπτές απαντήσεις από το ΝΑΤΟ επί των προτάσεών της- από τις οποίες, διαμήνυσε, πως η Συμμαχία δεν μπορεί να διαλέξει αλ καρτ. Ακολούθως η Ρωσία θα αποφασίσει για τη δράση της...

Ταυτόχρονα, ο Ρώσος υφυπουργός Άμυνας, Αλεξάντρ Φόμιν, δήλωσε ότι η Μόσχα επανειλημμένα πρότεινε στο ΝΑΤΟ μέτρα για την αποκλιμάκωση της κατάστασης, αλλά οι πρωτοβουλίες αυτές αγνοήθηκαν από την Βορειοατλαντική Συμμαχία.

Επέμεινε ότι η στάση αυτή του ΝΑΤΟ δημιουργεί τις προϋποθέσεις για να προκύψουν συμβάντα και συγκρούσεις και υπονομεύει τις βάσεις της ασφάλειας.

Ο Ρώσος υφυπουργός Άμυνας ανέφερε ότι οι σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ βρίσκονται σε κρίσιμα χαμηλό επίπεδο, αλλά τόνισε την ίδια στιγμή ότι «η ρωσική πλευρά προσβλέπει σε εποικοδομητική συζήτηση, ώστε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα να ξεκινήσουμε την προετοιμασία των συμφωνιών για τις εγγυήσεις ασφαλείας για την Ρωσική Ομοσπονδία».

Επόμενος σταθμός ο ΟΑΣΕ - «Απούσα» η ΕΕ

Η σκυτάλη της διαπραγμάτευσης «περνά» την Πέμπτη στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) -με την Ευρωπαϊκή Ένωση να παραμένει «απούσα» σε επίπεδο επίσημης εκπροσώπησης από τις συνομιλίες κατά τις οποίες διακυβεύεται το γεωπολιτικό περιβάλλον στην ίδια την Ευρώπη.

Στη Βιέννη, οι αντιπροσωπείες θα εκπροσωπηθούν μεν σε χαμηλότερο επίπεδο συγκριτικά με το ΝΑΤΟ όπου η διαβούλευση έλαβε χώρα σε επίπεδο πρεσβευτών, όμως οι συνομιλίες έχουν ιδιαίτερη σημασία καθώς θα παρίστανται και μη κράτη-μέλη της Συμμαχίας, όπως η Φινλανδία και η Σουηδία που εξετάζουν ένα ΝΑΤΟϊκό μέλλον υπό το φως της πίεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Ιδίως στη Φινλανδία, πολιτικοί ηγέτες τις τελευταίες ημέρες έχουν «δείξει» ότι επανεξετάζουν το ζήτημα της ένταξης στο Βορειοατλαντικό Σύμφωνο.

Μετά και τη συνεδρίαση της Βιέννης, οι αντιπροσωπείες θα επιστρέψουν στις πρωτεύουσες για διαβουλεύσεις προκειμένου να καθορίσουν εάν και πώς θα συνεχιστεί η διπλωματία. Αμφότεροι οι Γουέντι Σέρμαν και Γενς Στόλτενμπεργκ «δείχνουν» σε περιθώρια διαλόγου σε «χαμηλότερης» ωστόσο σημασίας ζητήματα.

Επ' αυτού, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Νεντ Πράις, δήλωσε πως οι Ηνωμένες Πολιτείες συντονίζονται με συμμάχους τους για να καθορίσουν ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος συνέχισης του διαλόγου για το ζήτημα της Ουκρανίας. Και τόνισε πως η αποκλιμάκωση δεν θα πρέπει να «πάρει» εβδομάδες ή ακόμη περισσότερο χρόνο.

Η Ουκρανία από πλευράς της καλεί σε απευθείας διαπραγμάτευση με τη Ρωσία στο πλαίσιο του Σχήματος της Νορμανδίας (Γαλλία, Γερμανία, Ρωσία, Ουκρανία) για «να μπει τέλος στη σύγκρουση» με τους φιλορώσους αυτονομιστές στο ανατολικό τμήμα της χώρας -προοπτική στην οποία αντιστέκεται η Μόσχα, επιλέγοντας τη διαπραγμάτευση με τις ΗΠΑ, παρόλο που δημοσίως δηλώνει ότι θα ήταν «πρόθυμη» εφόσον τηρηθούν τα προσυμφωνηθέντα για την ανατολική Ουκρανία.

Ως προς τη στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι έκδηλος ο εκνευρισμός και η αμηχανία για την απουσία της από τις διαπραγματεύσεις ΗΠΑ και ΝΑΤΟ με τη Ρωσία (η οποία επιδιώκει σταθερά να παρακάμψει την ΕΕ στη διαβούλευση), ενώ ταυτόχρονα καταρτίζονται προσχέδια κυρώσεων για το ενδεχόμενο εισβολής στο ουκρανικό έδαφος.

Ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Ζοζέπ Μπορέλ, έχει τονίσει πως το Κρεμλίνο εσκεμμένα επιχειρεί να παραμερίσει την ΕΕ, σημειώνοντας όμως ότι διαθέτει αμερικανικές εγγυήσεις πως «τίποτα δεν θα αποφασιστεί χωρίς συνεργασία, συντονισμό και συμμετοχή από την ΕΕ». Ανάλογο μήνυμα ότι «η όποια απόφαση 'περνάει' από την ΕΕ» έχουν εκπέμψει προς πάσα κατεύθυνση από κοινού η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν (η Γαλλία βρίσκεται από 1ης Ιανουαρίου στο τιμόνι της κυλιόμενης προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ).

Παράλληλα γίνεται προσπάθεια υποβάθμισης του αποκλεισμού της ΕΕ, με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, να δηλώνει πως «οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι βρίσκονται στο τραπέζι, καθώς Ευρωπαίοι σύμμαχοι ανήκουν στο ΝΑΤΟ».

Ο Στόλτενμπεργκ πρόκειται να ενημερώσει τους Ευρωπαίους υπουργούς Άμυνας επί των διαβουλεύσεων με τη Ρωσία αύριο, Πέμπτη, στη Βρέστη της Βορειοδυτικής Γαλλίας. Ευρωπαϊκή Ένωση και ΝΑΤΟ «μοιράζονται» 21 κράτη-μέλη και δεσμεύσεις για τη βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των δύο οργανισμών.

Πώς θα «χτυπήσουν» οι ΗΠΑ τη Ρωσία

Με το μέλλον της Ουκρανίας επί ξυρού ακμής, Δημοκρατικοί γερουσιαστές στις Ηνωμένες Πολιτείες υποβάλλουν προς έγκριση νέο πακέτο σκληρών κυρώσεων, με τη στήριξη του Λευκού Οίκου, εφόσον ο Βλαντιμίρ Πούτιν «αποτολμήσει μάταια να ξαναγράψει τον χάρτη της Ευρώπης» εισβάλλοντας στο έδαφος της πρώην σοβιετικής δημοκρατίας.

Το νομοσχέδιο, το οποίο έχει έλθει στην κατοχή της Washington Post προ της παρουσίασής του, προβλέπει κυρώσεις σε κορυφαίους στρατιωτικούς και κυβερνητικούς αξιωματούχους, καθώς και σε χρηματοπιστωτικούς θεσμούς της Ρωσίας, ενώ «στοχεύει» και τον ίδιο τον Πούτιν.

Φέρει την «υπογραφή» του προέδρου της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας των ΗΠΑ, Ρόμπερτ Μενέντεζ, και υποστηρίζεται από περισσότερους από 20 γερουσιαστές με επιρροή των Δημοκρατικών, περιλαμβανομένου του επικεφαλής της πλειοψηφίας Τσακ Σούμερ.

Ο Ρόμπερτ Μενέντεζ διαμηνύει σε ανακοίνωσή του ότι τα τιμωρητικά μέτρα που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο καθιστούν απόλυτα σαφές ότι η αμερικανική Γερουσία δεν θα μείνει άπραγη καθώς το Κρεμλίνο απειλεί να εισβάλει εκ νέου στην Ουκρανία.

«Ο Πούτιν δεν χρειάζεται να οδηγήσει σε κατάρρευση όλη τη ρωσική οικονομία, ούτε χρειάζεται να θυσιάσει τις ζωές των δικών του ανθρώπων σε μία μάταιη απόπειρα να ξαναγράψει το χάρτη της Ευρώπης» τονίζει.

Το νομοσχέδιο «μπλοκάρει» επίσης ρωσικές εταιρείες από το παγκόσμιο δίκτυο συναλλαγών Swift (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication) -κίνηση που συχνά έχει χαρακτηριστεί ως «πυρηνική επιλογή» λόγω των συνεπειών που θα είχε για την ρωσική αλλά και την παγκόσμια οικονομία.

Στις προβλέψεις του νομοσχεδίου περιλαμβάνεται και η ενίσχυση της ασφάλειας της Ουκρανίας, ενώ ο γερμανικός αγωγός Nord Stream 2 χαρακτηρίζεται «εργαλείο κακόβουλης επιρροής της Ρωσικής Ομοσπονδίας» και καλείται η διακυβέρνηση Μπάιντεν να «εξετάσει όλα τα διαθέσιμα και κατάλληλα μέτρα» για να διασφαλίσει ότι δεν πρόκειται να τεθεί σε λειτουργία.

Η εκπρόσωπος του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΠΑ, Έμιλι Χορν, δήλωσε στην Washington Post ότι ο Λευκός Οίκος στηρίζει το νομοσχέδιο Μενέντεζ κρίνοντας ότι μπορεί να επιφέρει «σοβαρό κόστος» στη ρωσική οικονομία, σε αντιδιαστολή με μέτρα που προωθούνται από τον Ρεπουμπλικανό γερουσιαστή Τεντ Κρουζ σε έτερο νομοσχέδιο, και τα οποία «δεν θα αντικρούσουν περαιτέρω ρωσική επίθεση ούτε θα προστατεύσουν την Ουκρανία».