Τίτλοι τέλους στην εποχή Μέρκελ στη Γερμανία - Η σκυτάλη στον Όλαφ Σολτς

«Πάρτε αυτό το γραφείο και εργαστείτε για το καλό της χώρας μας» δήλωσε η Άνγκελα Μέρκελ κατά την τελετή παράδοσης-παραλαβής στην καγκελαρία.

«Πετύχατε σπουδαία πράγματα» δήλωσε από πλευράς του ο Όλαφ Σολτς, προσφέροντας στην τέως, πλέον, καγκελάριο μία ανθοδέσμη. Ακολούθησε το παρατεταμένο χειροκρότημα των εργαζομένων στην καγκελαρία, καθώς η Άνγκελα Μέρκελ αποχωρούσε από το κτίριο.

Απευθυνόμενος στους εργαζόμενους της καγκελαρίας, ο κ. Σολτς διαβεβαίωσε ότι «δεν θα αλλάξουν πολλά» και ότι «θα συνεχιστεί η κουλτούρα βορειοανατολικής Γερμανίας η οποία επικρατούσε μέχρι τώρα».

Λίγο νωρίτερα, ο Σολτς είχε ορκιστεί στην καγκελαρία μετά την εκλογή του από το Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο και την παραλαβή της εντολής ανάληψης των καθηκόντων του από τον ομοσπονδιακό Πρόεδρο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ.

Ο κ. Σολτς έδωσε πολιτικό όρκο και είναι ο πρώτος καγκελάριος της Γερμανίας, ο οποίος δεν είναι μέλος κάποιας Εκκλησίας.

Για αύριο, Πέμπτη, έχει προγραμματιστεί διάσκεψη με τους πρωθυπουργούς των ομόσπονδων κρατιδίων, προκειμένου να συντονιστεί η διαχείριση της πανδημίας για το προσεχές διάστημα.

Ο ...Μέρκελ του SPD είναι ο νέος καγκελάριος

Οι αντίπαλοι του Όλαφ Σολτς -αλλά και πολλοί από τους συντρόφους του στο SPD - τον περιέγραφαν ως «ιδανικό υποψήφιο για το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (CDU), υπονοώντας ότι το ήπιο, μετριοπαθές πολιτικό και προσωπικό προφίλ του παραήταν συντηρητικό για τη γερμανική σοσιαλδημοκρατία. Ο … «Μέρκελ του SPD» όμως απέδειξε ότι ακριβώς αυτό ήταν τελικά το πλεονέκτημά του και οδήγησε το κόμμα του -το οποίο δεν τον ήθελε καν για αρχηγό- σε μια από τις θεαματικότερες νεκραναστάσεις στην πολιτική ιστορία της χώρας.

Οι φήμες λένε ότι μετά τις εκλογές του 2017, όταν σχηματιζόταν η κυβέρνηση CDU/CSU-SPD, η Άνγκελα Μέρκελ συμφώνησε να δοθεί το υπουργείο Οικονομικών στον «μικρό» εταίρο μόνο επειδή τη θέση θα αναλάμβανε ο Όλαφ Σολτς, τον οποίο γνώριζε καλά από την πρώτη συγκυβέρνηση με τους Σοσιαλδημοκράτες. Και τώρα όμως, η προκάτοχός του δεν δίστασε να παραδεχθεί δημόσια ότι θα κοιμάται ήσυχη με εκείνον στην καγκελαρία.

Ως υπουργός Οικονομικών, ο Όλαφ Σολτς δεν είχε πολλά κοινά με τον προκάτοχό του, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Πίστευε όμως κι αυτός στους ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, στα νοικοκυρεμένα δημοσιονομικά και στη μετρημένη διαχείριση. Εγγυάτο, με άλλα λόγια, ότι όσα μάζευε τα προηγούμενα χρόνια ο κ. Σόιμπλε δεν θα τα σκόρπιζε το SPD. Κάπως έτσι αισθάνεται τώρα η κυρία Μέρκελ, αλλά και αρκετοί, όπως αποδείχθηκε, Γερμανοί που τον εμπιστεύθηκαν για τη νέα εποχή στη διακυβέρνηση της χώρας τους, όπως επισημαίνει η ανταποκρίτρια του ΑΠΕ-ΜΠΕ στο Βερολίνο Φ.Καραβίτη.

Δεν είναι λοιπόν να απορεί κανείς που ο Όλαφ Σολτς δεν κατάφερε να εκλεγεί αρχηγός του κόμματός του, αλλά έχασε από το αριστερό δίδυμο των Σάσκια Έσκεν και Νόρμπερτ Βάλτερ-Μπόργιανς. Το SPD, με προτάσεις όπως για κατάργηση της ιδιοκτησίας στα ακίνητα, βάδιζε ολοταχώς προς τα μονοψήφια νούμερα. Η διαπίστωση αυτή, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη δημοτικότητα του κ. Σολτς και την ικανότητά του για διείσδυση σε άλλους πολιτικούς χώρους, κατέστησε την επιλογή του ως υποψηφίου Καγκελάριου σχεδόν μονόδρομο. Οι Σοσιαλδημοκράτες τον επέλεξαν μάλιστα ήδη από το προηγούμενο καλοκαίρι, αποφεύγοντας τις εσωκομματικές κρίσεις και τα δράματα.

Η πανδημία ήρθε να ενισχύσει περαιτέρω το προφίλ του αποτελεσματικού και ευέλικτου διαχειριστή, όταν εισηγήθηκε πακέτα βοήθειας χωρίς προηγούμενο, και ανακοίνωσε «στήριξη-μπαζούκας» προκειμένου να προστατεύσει επιχειρήσεις και εργαζόμενους. Η δε ευκολία του να δανείζεται για πρώτη φορά από τις αγορές και ταυτόχρονα να σχεδιάζει την αποπληρωμή των δανείων έδειξε ότι μπορεί να ισορροπήσει ανάμεσα στις απαιτήσεις των καιρών και στις ανάγκες του μέλλοντος. Ο πραγματισμός αποτελεί ούτως ή άλλως το κυρίαρχο χαρακτηριστικό του Όλαφ Σολτς, μαζί με την παροιμιώδη ηρεμία, η οποία έχει αποδειχτεί ότι δεν χάνεται υπό οποιεσδήποτε συνθήκες πίεσης. Ούτε καν όταν το υπουργείο του βρέθηκε - προεκλογικά - να ελέγχεται για τη λειτουργία της υπηρεσίας καταπολέμησης του μαύρου χρήματος, με το σκάνδαλο της Wirecard.

Η εκλογική νίκη του SPD είχε να κάνει περισσότερο με το προφίλ του Όλαφ Σολτς παρά με το ίδιο το κόμμα. Τα ηγετικά στελέχη φρόντισαν μάλιστα να εξαφανιστούν από την προεκλογική εκστρατεία, υπό τον φόβο του λάθους που θα μπορούσε να κοστίσει τη νίκη, η οποία ούτως ή άλλως ήταν τελικά οριακή. Το κόμμα επανήλθε ωστόσο μετά τις εκλογές, επιβάλλοντας πολιτικές και πρόσωπα στη νέα κυβέρνηση.

Ο Όλαφ Σολτς, προφανώς ικανοποιημένος από το γεγονός ότι θα είναι καγκελάριος, απέφυγε τις συγκρούσεις, ενώ δεν τόλμησε καν να θέσει έστω και τώρα υποψηφιότητα για την ηγεσία του κόμματός του, στο Συνέδριο που θα πραγματοποιηθεί το ερχόμενο Σάββατο. «Θα είμαι πολύ απασχολημένος με τα καθήκοντά μου στην κυβέρνηση», δικαιολογήθηκε και για μία ακόμη φορά αναμένεται να επικρατήσει η αριστερή πτέρυγα, η οποία είτε δεν συγκινείται από την επιτυχία του κ. Σολτς είτε προετοιμάζεται ήδη για την επόμενη μέρα.

Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για τον σχηματισμό κυβέρνησης, ο κ. Σολτς αποδείχθηκε υπομονετικός, ενωτικός και καλός …διαιτητής, αρετές που σίγουρα θα του χρειαστούν και κατά τη διάρκεια της κυβερνητικής θητείας του. Η ισορροπία μεταξύ Πρασίνων και Φιλελευθέρων (FDP) έχει ήδη αποδειχθεί δύσκολη και εύθραυστη και έχει στοιχίσει στη νέα κυβέρνηση, πριν καν αναλάβει την εξουσία.

Η ολιγωρία στη λήψη μέτρων για την πανδημία, ο δισταγμός στο θέμα του υποχρεωτικού εμβολιασμού και το κενό εξουσίας που φάνηκε το τελευταίο διάστημα χρεώνονται αναπόφευκτα και στον επικεφαλής του συνασπισμού. Από το πόσο γρήγορα και πόσο αποτελεσματικά θα αναλάβει δράση ο νέος καγκελάριος θα εξαρτηθεί σε σημαντικό βαθμό και η αποδοχή του από τους ψηφοφόρους. Και μπορεί η σημερινή ημέρα να είναι ημέρα γιορτής και αισιοδοξίας για τον «φωτεινό σηματοδότη», αλλά τα προβλήματα περιμένουν -όπως περιμένει και η αντιπολίτευση, η οποία δεν αναμένεται να παραμείνει σε φάση εσωστρέφειας για πολύ ακόμη.

Σε κάθε περίπτωση και ό,τι και αν πιστεύει το SPD, η ανέλιξη του Όλαφ Σολτς απέδειξε μεταξύ άλλων ότι τελικά είναι η προσωπικότητα του υποψηφίου που διαδραματίζει τον καθοριστικό ρόλο, ειδικά σε μια εποχή όπου οι διαχωριστικές ιδεολογικές γραμμές των τριών πρώτων κομμάτων είναι εν πολλοίς δυσδιάκριτες. Οι μέχρι τώρα σοσιαλδημοκράτες Καγκελάριοι ήταν πάντως πολύ διαφορετικοί από τον Όλαφ Σολτς: Βίλι Μπράντ, Χέλμουτ Σμιτ, Γκέρχαρντ Σρέντερ. Τρεις εξαιρετικά λαμπερές προσωπικότητες, με σημαντικά χαρίσματα - και πιθανόν άλλα τόσα ελαττώματα. Ο Όλαφ Σολτς ωστόσο δεν είναι ούτε ιδιαίτερα φωτογενής ούτε επικοινωνιακά χαρισματικός. Χαμογελά σχεδόν μονίμως, στρογγυλεύει όλες τις γωνίες και, όταν ψάχνει ένα σύνθημα για τις δημόσιες δηλώσεις του, συνήθως αποτυγχάνει.

Μήπως όμως ήταν φωτογενής ή επικοινωνιακή η Άνγκελα Μέρκελ; Το αντίθετο. Κατάφερε όμως όχι απλώς να κερδίσει τέσσερις εκλογικές αναμετρήσεις, αλλά και να καθιερωθεί ως εγγυήτρια της σταθερότητας και του κέντρου. Επιπλέον, ο γερμανικός λαός έμαθε μαζί της να εκτιμά την ευθύτητα, τους χαμηλούς τόνους και την αποτελεσματικότητα, ιδιότητες τις οποίες δεν αμφισβήτησε ποτέ στην απερχόμενη Καγκελάριο, ακόμη και στις πιο δύσκολες στιγμές.

Τελικά, αν δεν είχαν προηγηθεί τα 16 χρόνια της Άνγκελα Μέρκελ, ίσως οι ψηφοφόροι να μην πείθονταν σήμερα από κάποιον σαν τον Όλαφ Σολτς.