Μετάλλαξη Όμικρον: Δύσκολη «εξίσωση» η νέα παραλλαγή - Ποια είναι η «αχτίδα» αισιοδοξίας

Τα μέχρι τώρα στοιχεία θέλουν την «Όμικρον» να εξαπλώνεται γρήγορα, δεδομένου ότι έχει εντοπιστεί σε περισσότερες από 30 χώρες, σε έξι ηπείρους.

Οι πρώτες αναφορές για τη γρήγορη εξάπλωσή της στη Νότια Αφρική, ήταν ανησυχητικές. Σύμφωνα με το Insider, η «Όμικρον» είχε αυξήσει κατά 400% τις μολύνσεις σε δύο εβδομάδες στην αφρικανική χώρα. Κατόπιν, ωστόσο, δημιουργήθηκε κάποια ελπίδα: η νέα παραλλαγή μπορεί να ξεπέρασε γρήγορα άλλα στελέχη του νέου κορωνοϊού στη Νότια Αφρική, αλλά τα κρούσματα μέχρι στιγμής φαίνεται να έχουν ήπια νόσηση.

Στη συνέχεια ήρθε μια αναφορά που δείχνει ότι η «Όμικρον» φέρει ένα τμήμα γενετικού υλικού που μοιάζει πολύ με τμήματα που παρατηρούνται σε έναν από τους τύπους κορωνοϊών που προκαλεί το κοινό κρυολόγημα -ένα που ονομάζεται HCoV-229E. Μερικοί ερευνητές είπαν ότι αυτό μπορεί απλώς να δείχνει ότι η νέα παραλλαγή αρχίζει να μοιάζει περισσότερο με ενοχλητικό ιό παρά με «μεγάλο δολοφόνο». Ωστόσο, είναι ακόμα πολύ νωρίς να εικάζεται κάτι τέτοιο.

Ενθαρρυντικά νέα από Φάουτσι

Τα πρώτα «ενθαρρυντικά» νέα ήρθαν σήμερα, Τρίτη, διά στόματος Άντονι Φάουτσι. Ο κορυφαίος επιδημιολόγος των ΗΠΑ και εξέχων επιστημονικός σύμβουλος της αμερικανικής κυβέρνησης, δήλωσε πως είναι σχεδόν βέβαιο ότι η παραλλαγή Όμικρον του νέου κορωνοϊού δεν προκαλεί σοβαρότερη νόσηση απ’ ότι η «Δέλτα». Πρόσθεσε όμως ότι ο κόσμος θα πρέπει να περιμένει «τουλάχιστον δύο εβδομάδες» ακόμη για να διαπιστωθεί εάν η παραλλαγή αυτή αποδειχθεί λιγότερο επικίνδυνη από τη «Δέλτα».

«Είναι σχεδόν βέβαιο ότι (σ.σ. η «Όμικρον») δεν είναι σοβαρότερη από τη «Δέλτα». Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι θα μπορούσε να είναι και λιγότερο σοβαρή», ανέφερε χαρακτηριστικά σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Γαλλικό Πρακτορείο.

«Πιστεύω ότι θα χρειαστούν ακόμη τουλάχιστον δύο εβδομάδες για τη Νότια Αφρική, κατόπιν όταν θα έχουμε περισσότερες μολύνσεις στον υπόλοιπο κόσμο, θα μπορούσε να χρειαστεί περισσότερος χρόνος για να δούμε το επίπεδο της σοβαρότητας», υπογράμμισε.

Ο Φάουτσι επισήμανε ότι τα δεδομένα που προέρχονται από τη Νότια Αφρική δεν θα πρέπει να παρερμηνεύονται, εξηγώντας ότι ο πληθυσμός της χώρας αυτής έχει την ιδιαιτερότητα να είναι πολύ νεαρής ηλικίας.

Ωστόσο, η νέα παραλλαγή είναι «σαφώς υψηλά μεταδοτική», πιθανότατα περισσότερο από τη Δέλτα, κατέληξε ο Φάουτσι.

«Παραμένει προβληματική η Όμικρον»

Από την άλλη, η επιδημιολόγος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Δρ. Μαρία βαν Κερκάβε, σε συνέντευξη της στο CBS τόνισε ότι ακόμα κι αν η Όμικρον αποδειχθεί λιγότερο επικίνδυνη από τη Δέλτα, παραμένει προβληματική.

«Ακόμη και αν έχουμε μεγάλο αριθμό κρουσμάτων που είναι ήπιας μορφής, ορισμένα από αυτά τα άτομα θα χρειαστούν νοσηλεία», είπε. «Θα χρειαστεί να πάνε στη ΜΕΘ και κάποιοι άνθρωποι θα πεθάνουν. … Δεν θέλουμε να το δούμε αυτό να συμβαίνει πέρα από μια ήδη δύσκολη κατάσταση με τη Δέλτα να κυκλοφορεί παγκοσμίως», πρόσθεσε.

Τέσσερα βασικά ερωτήματα για την «Όμικρον»

Σε δημοσίευμά τους, οι New York Times επιχείρησαν να δώσουν απαντήσεις σε τέσσερα βασικά ερωτήματα για την «Όμικρον» με τη βοήθεια ειδικών.

1. Μπορεί η «Όμικρον» να μεταδίδεται ταχύτερα σε σχέση με τις παλαιότερες παραλλαγές;

Κατά πάσα πιθανότητα, ναι. Στη Νότια Αφρική, για παράδειγμα, ο αριθμός των νέων κρουσμάτων Covid αυξάνεται ραγδαία. Ωστόσο, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο ότι όλο αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με την «Όμικρον» και ότι ο πλανήτης μπερδεύει μια απλή αύξηση στα κρούσματα με την επίδραση του νέου αυτού στελέχους. Καμιά φορά, οι λόγοι που οδηγούν σε εξάρσεις κρουσμάτων, παραμένουν μυστήριο. Ωστόσο, τα στοιχεία ότι η «Όμικρον» μεταδίδεται ταχύτερα, δείχνουν αξιόπιστα.

«Τα δεδομένα από τη Νότια Αφρική δείχνουν ότι η παραλλαγή Όμικρον εξαπλώνεται πιο γρήγορα από τη Δέλτα», ανέφερε η Τζάνετ Μπέισμαν, επιδημιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον. Επιπλέον, η Δρ. Ρεμπέκα Βουρτς από το Πανεπιστήμιο της Μινεσότα δήλωσε ότι «η Όμικρον είναι πιο μεταδοτική».

Επιπλέον, άγνωστος παραμένει και ο λόγος που μεταδίδεται γρήγορα, αν και υπάρχουν δύο πιθανές απαντήσεις. Η πρώτη είναι ότι η «Όμικρον» είναι πιο μεταδοτική από τεχνικής απόψεως – ότι δηλαδή εξαπλώνεται πιο γρήγορα μεταξύ ανθρώπων που δεν έχουν χτίσει ανοσία σε σχέση με παλαιότερες παραλλαγές. Η δεύτερη απάντηση έχει να κάνει με τη λεγόμενη «ανοσολογική παράκαμψη», που σημαίνει ότι όσοι έχουν εμβολιαστεί ή έχουν νοσήσει στο παρελθόν από Covid-19, είναι πολύ πιο πιθανό να μολυνθούν από την «Όμικρον» παρά από παλαιότερες εκδοχές του ιού.

Και οι δύο εξηγήσεις θα μπορούσαν να ισχύουν και αυτό είναι που πιστεύουν και πολλοί επιστήμονες. Αλλά τα στοιχεία δεν είναι ακόμη σαφή, ενώ η μία εξήγηση μπορεί να είναι τελικά πολύ πιο σημαντική από την άλλη. «Το συμπέρασμα είναι ότι: Δεν υπάρχει μεγάλη αμφιβολία ως προς το ότι η Όμικρον εξαπλώνεται ταχύτερα από τη Δέλτα, [αλλά] δεν είμαι ακόμη 100% σίγουροι γιατί», δήλωσε ο Δρ. Ρόμπερτ Βάχτερ από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο.

2. Είναι πιο σοβαρή η «Όμικρον» από τις παλαιότερες παραλλαγές;

Πιθανότατα, όχι. Αλλά υπάρχουν μεγαλύτερες διαφωνίες ως προς αυτό σε σχέση με το προηγούμενο ερώτημα. Κάποιοι επιστήμονες πιστεύουν ότι απλά είναι πολύ νωρίς για να ξέρουν αν ο μέσος άνθρωπος που προσβάλλεται από την Όμικρον αρρωσταίνει πιο βαριά από τον μέσο άνθρωπο που κολλάει παλαιότερες παραλλαγές του κορωνοϊού.

«Αυτή τη στιγμή, γίνονται μόνο εικασίες», δήλωσε ο Δρ. Πολ Σαξ από το Brigham and Women’s Hospital στη Βοστόνη.

Η σοβαρή νόσηση συχνά χρειάζεται μια εβδομάδα ή και περισσότερο για να εκδηλωθεί, και δεν έχουν περάσει ούτε δύο εβδομάδες από τότε που ο πλανήτης έμαθε για την ύπαρξη της Όμικρον.

«Ίσως, δεν είχαμε αρκετό χρόνο για δούμε να εκδηλώνονται οι σοβαρές μορφές νόσησης», αναφέρει ο Δρ. Άαρον Ρίχτερμαν από το Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια. Οι αρχικές μελέτες σε ασθενείς με «Όμικρον» αφορούν κυρίως τη Νότια Αφρική, όπου ο νεότερος πληθυσμός είναι μεγαλύτερος και πολλοί άνθρωποι είχαν μολυνθεί στο παρελθόν από την παραλλαγή Δέλτα. Το ενδεχόμενο βαριάς νόσησης είναι μικρό και για τις δύο αυτές ομάδες.

«Αυτό που είναι δύσκολο να αξιολογηθεί αυτή τη στιγμή», αναφέρει η Τζένιφερ Νάζο από το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, «είναι το τι θα συμβεί όταν μολυνθούν μεγαλύτερα σε ηλικία και πιο ευάλωτα άτομα».

Άλλοι επιστήμονες, ωστόσο, πιστεύουν ότι τα πρώτα σημάδια είναι πιο ξεκάθαρα και πιο αισιόδοξα. Αν μη τι άλλο, αναφέρουν, η «Όμικρον» μπορεί να είναι ηπιότερη από παλαιότερες παραλλαγές. Τα επίπεδα νοσηλειών και θανάτων στη Νότια Αφρική δεν έχουν αυξηθεί τόσο πολύ όσο τα κρούσματα. Μάλιστα, κατά έναν περίεργο τρόπο, οι ασθενείς κάνουν λιγότερο συχνά λόγο για αοσμία και αγευσία.

3. Προστατεύονται όσοι έχουν εμβολιαστεί, ή όχι; Η απάντηση εξαρτάται από το πώς ορίζει κανείς την «προστασία». Σημαίνει προστασία από κάθε μορφής μόλυνση Covid – ή από σοβαρή νόσηση;

Τα στοιχεία μέχρι στιγμής δείχνουν ότι είναι πιο πιθανό η «Όμικρον» να μολύνει εμβολιασμένους σε σχέση με παλαιότερα στελέχη του ιού. Ωστόσο, δεν υπάρχουν ακόμη στοιχεία ότι η Όμικρον θα προκαλέσει σοβαρότερες μορφές Covid-19 σε εμβολιασμένους.

«Πιστεύω ότι τα εμβόλια θα ανταπεξέλθουν, όχι τόσο στο να προλαμβάνουν τη μόλυνση αλλά τη σοβαρή νόσηση», σημειώνει ο Δρ. Έρικ Τόπολ από το Scripps Research. Ο Ντέιβιντ Ντάουντι από το Johns Hopkins, το έθεσε ως εξής:

«Το ανοσοποιητικό μας είναι σχεδιασμένο να μας προστατεύει από το να αρρωσταίνουμε, όχι από τα μην προσβαλλόμαστε καθόλου».

Η κατάσταση ίσως να είναι παρόμοια και για τους ανεμβολίαστους που είχαν μολυνθεί από Covid στο παρελθόν – ή ίσως να είναι πιο ευάλωτοι στη σοβαρή Covid σε σχέση με τους εμβολιασμένους. Παραμένει ασαφές.

Ωστόσο, ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι ακόμη και οι φαινομενικά ήπιες μολύνσεις από Covid μπορεί να είναι τελικά θανατηφόρες για ευάλωτα άτομα, όπως οι ηλικιωμένοι. Ο ιός της γρίπης προκαλεί τον θάνατο μεγάλου αριθμού ηλικιωμένων για τον ίδιο λόγο.

Ένα δεύτερο πρόβλημα είναι ότι η ανοσία μεταξύ των εμβολιασμένων και όσων έχουν ήδη νοσήσει, μοιάζει να φθίνει όσο περνάει ο καιρός. Το ποσοστό των εμβολιασμένων που θεωρούνται προστατευμένοι μειώνεται εξαιτίας της φθίνουσας ανοσίας, τονίζει ο Τόπολ.

Όλα αυτά αποτελούν επιχειρήματα υπέρ του εμβολιασμού των πολιτών, ακόμη και αν έχουν μολυνθεί στο παρελθόν, καθώς και υπέρ της ενισχυτικής δόσης, για όσους μπορούν να τη λάβουν. «Θα πρέπει να γίνει έκκληση προς τους πολίτες να κάνουν άμεσα την ενισχυτική δόση και να μην περιμένουν τρεις με τέσσερις μήνες για ένα ειδικό εμβόλιο κατά της Όμικρον», επισήμανε ο Βάχτερ.

4. Λειτουργούν τα τεστ στην περίπτωση της Όμικρον– είτε είναι PCR test είτε rapid test που γίνονται στο σπίτι;

Ναι, σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία. Εάν αυτό συνεχίσει να ισχύει, θα είναι πολύ βοηθητικό στη μάχη κατά της Όμικρον.

«Η εξάπλωση της Όμικρον θα αναδείξει ακόμη περισσότερο τη σημασία των rapid test, καθώς και των νέων φαρμάκων σε μορφή χαπιών», εξήγησε ο Βάχτερ.