Μετάλλαξη Όμικρον: Η πρώτη «φωτογραφία» της και οι διαφορές με τη Δέλτα

Όπως διαπιστώνουν, στην τρισδιάστατη «φωτογραφία» που μοιάζει με απόπειρα χαρτογράφησης της μετάλλαξης Όμικρον αποτυπώνονται οι πολλές περισσότερες μεταλλάξεις σε σχέση με την Δέλτα που συγκεντρώνονται στην πρωτεΐνη-ακίδα με την οποία ο κορωνοϊός εισβάλει στα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού.

«Αυτό δεν σημαίνει αυτομάτως ότι οι μεταλλάξεις αυτές είναι πιο επικίνδυνες, απλά ότι ο κορωνοϊός έχει προσαρμοστεί περισσότερο στον ανθρώπινο οργανισμό δημιουργώντας μια καινούργια μετάλλαξη» σημείωσαν στην ανακοίνωσή τους οι επιστήμονες του ιταλικού νοσοκομείου.

«Οι υπόλοιπες μελέτες θα μας πουν αν αυτή η προσαρμογή είναι ουδέτερη, λιγότερο επικίνδυνη ή πιο επικίνδυνη», συμπλήρωσαν.

Η ερευνητική ομάδα επικεντρώθηκε στην αναζήτηση μεταλλάξεων στην πρωτεΐνη-ακίδα εξήγησε η καθηγήτρια κλινικής μικροβιολογίας του πανεπιστημίου του Μιλάνο και ερευνήτρια στο ιταλικό νοσοκομείο, Κλαούντια Αλτέρι, μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν για τη «φωτογραφία» τις γενετικές αλληλουχίες που βρίσκονται ήδη στη διάθεση της επιστημονικής κοινότητας για την μετάλλαξη Όμικρον και προέρχονται από την «Μποτσουάνα, τη Νότια Αφρική και το Χονγκ Κονγκ».

«Αυτή η εικόνα, η οποία αντιπροσωπεύει έναν χάρτη όλων των παραλλαγών, περιγράφει τις μεταλλάξεις της Όμικρον αλλά δεν καθορίζει τον ρόλο της», είπε.

«Θα είναι πλέον σημαντικό να καθοριστεί μέσω εργαστηριακών πειραμάτων εάν ο συνδυασμός αυτών των μεταλλάξεων μπορεί να έχει αντίκτυπο στη μετάδοση ή στην αποτελεσματικότητα των εμβολίων, για παράδειγμα», πρόσθεσε.

ΠΟΥ για Όμικρον: Πρωτόγνωρος ο αριθμός μεταλλάξεων

Για μεγάλο κίνδυνο να εξαπλωθεί η νέα μετάλλαξη Όμικρον, σε όλο τον κόσμο, προειδοποιεί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

Όπως σημειώνει ο ΠΟΥ «ενδέχεται να υπάρξουν μελλοντικές εξάρσεις της covid-19, οι οποίες μπορεί να έχουν σοβαρές επιπτώσεις» σε κάποιες περιοχές, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της παραλλαγής.

Η υπηρεσία του ΟΗΕ, τα κάλεσε τα κράτη μέλη να επιταχύνουν τον εμβολιασμό των ευάλωτων ομάδων κατά της covid-19 και να «καταρτίσουν σχέδια μετριασμού» προκειμένου να παραμείνουν σε λειτουργία οι βασικές υγειονομικές υπηρεσίες τους.

«Η Όμικρον έχει έναν πρωτόγνωρο αριθμό μεταλλάξεων στην πρωτεΐνη ακίδα της, κάποιες από τις οποίες προκαλούν ανησυχία για την ενδεχόμενη επίπτωσή τους στην πορεία της πανδημίας», προειδοποίησε ο ΠΟΥ.

«Συνολικά ο παγκόσμιος κίνδυνος από το νέο στέλεχος ανησυχίας Όμικρον εκτιμάται ότι είναι πολύ υψηλός», τόνισε.

Ωστόσο ο οργανισμός εκτίμησε ότι χρειάζονται περισσότερες έρευνες προκειμένου να κατανοηθεί η ικανότητα της Όμικρον να διαφεύγει της προστασίας που προκαλούν τα εμβόλια και προηγούμενες μολύνσεις από άλλα στελέχη του κορωνοϊού, εξηγώντας ότι τις επόμενες εβδομάδες θα υπάρχουν περισσότερα στοιχεία.

«Κρούσματα covid-19 και μολύνσεις αναμένονται σε εμβολιασμένους, αν και σε μικρότερο και αναμενόμενο ποσοστό», εκτιμάται.

Ερωτήματα για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων

Αν και η μετάλλαξη Όμικρον αποτελεί ένα ακόμη - μάλλον απρόσμενο - εμπόδιο για την έξοδο από την πανδημία, οι επιστήμονες θεωρούν πάντως απίθανο ότι θα μας στείλει ξανά σχεδόν στην αρχή, εκεί όπου βρισκόμασταν πριν ένα χρόνο χωρίς τότε τα εμβόλια. Όσοι περισσότεροι άνθρωποι εμβολιάζονται πλήρως και ακόμη καλύτερα με ενισχυτική τρίτη δόση, τόσο η Όμικρον θα βρίσκει εκείνη εμπόδια στο δρόμο της.

Με βάση τα έως τώρα δεδομένα κυρίως από την Αφρική, προκύπτει μια ανάμικτη εικόνα για τη νέα παραλλαγή. Ο πρόεδρος της Moderna δρ Στέφεν Χοτζ ανέφερε χαρακτηριστικά ότι η Όμικρον περιλαμβάνει ένα «μίγμα μεταλλάξεων Φρανκεστάιν» που εγείρει ανησυχίες, όμως πιθανότατα θα παραμένει σχετικά ευάλωτη στα εμβόλια. Αν όχι, τότε τα τελευταία θα χρειαστούν αναπροσαρμογές, κάτι που μπορεί να συμβεί αρκετά γρήγορα χάρη στην τεχνολογία mRNA.

Παρόλο που η Όμικρον έχει πολύ περισσότερες μεταλλάξεις, θα υπάρχουν πάντα περιοχές της νέας παραλλαγής που θα είναι εκτεθειμένες στα αντισώματα και στα Τ-κύτταρα. Από την άλλη, η Όμικρον πιθανώς είναι πιο μεταδοτική και ικανότερη - σε σχέση με τη Δέλτα και προηγούμενες παραλλαγές - να διαφεύγει της ανοσιακής αντίδρασης του οργανισμού, τόσο λόγω εμβολιασμού όσο και νόσησης. Το πόσο ικανή και αν θα υπάρξει όντως ανάγκη για αναπροσαρμογή των τωρινών εμβολίων, θα χρειαστούν περίπου δύο εβδομάδες για να απαντηθεί.

Ο Αμερικανός εξελικτικός βιολόγος Τζέσε Μπλουμ του Κέντρου Ερευνών Hutchinson στο Σιάτλ δήλωσε ότι «πιθανότατα σε λίγες εβδομάδες θα έχουμε καλύτερη εικόνα πόσο γρήγορα εξαπλώνεται η νέα παραλλαγή και πόσο αναγκαίο θα είναι να αναπτύξουμε μια νέα παραλλαγή του εμβολίου. Μπορούμε πάντως να είμαστε ήδη αρκετά σίγουροι ότι οι μεταλλάξεις της θα προκαλούν σημαντική μείωση στα εξουδετερωτικά αντισώματα».

Έως τότε τι σημαίνει αυτό για έναν πλήρως εμβολιασμένο με δύο δόσεις; Ο καθηγητής ανοσολογίας του βρετανικού Πανεπιστημίου του Κάρντιφ επεσήμανε ότι, στις νέες συνθήκες, είναι καλή ιδέα η έξτρα προστασία που παρέχει η τρίτη δόση. Όπως είπε, «αν (λόγω της Όμικρον) η μισή ή τα δύο τρίτα ή όποιο άλλο ποσοστό της ανοσιακής απόκρισης δεν είναι πια αποτελεσματικό και μένεις με το υπόλοιπο μισό, τότε όσο πιο ενισχυμένο είναι αυτό, τόσο το καλύτερο».

Η τρίτη δόση αυξάνει σημαντικά τα αντισώματα και αυτό θα βοηθήσει κατά της Όμικρον, αν και, σύμφωνα με τον ανοσολόγο Μίχελ Νουσεντσβάιχ του Πανεπιστημίου Ροκφέλερ της Νέας Υόρκης, αυτά μπορεί να μην είναι αρκετά για να εξουδετερώσουν τελείως τη νέα παραλλαγή.

Καλύτερη φαίνεται η εικόνα για όσους έχουν εμβολιαστεί πλήρως και μετά έχουν νοσήσει από τη Δέλτα ή πρώτα νόσησαν και μετά έκαναν μια δόση εμβολίου, καθώς έτσι απέκτησαν "υβριδική" ανοσία, η οποία είναι ανώτερη, σύμφωνα με τον Νουσεντσβάιχ.

«Αν έχει κάνεις δύο δόσεις εμβολίου και μετά μολυνθείς από τη Δέλτα και αναρρώσεις, τότε έχει αποκτήσει μια πολύ ευρεία, πολύ αποτελεσματική ανοσιακή απόκριση, η οποία πιθανώς καλύπτει αρκετά καλά οποιαδήποτε παραλλαγή μπορεί κανείς να σκεφτεί», δήλωσε και ο καθηγητής ιολογίας Ντέηβιντ Μάθιους του βρετανικού Πανεπιστημίου του Μπρίστολ.

Η μεγαλύτερη ανησυχία αφορά τους ανεμβολίαστους. Όπως είπε ο Μάθιους, «αν ισχύει ότι η Όμικρον είναι καλύτερη στη μετάδοση της από ό,τι η Δέλτα και φαίνεται πως έτσι είναι, τότε αυτό που θα συμβεί, είναι ότι θα επιταχύνει τον ρυθμό με τον οποίο ο ιός θα 'βρίσκει' τους ανεμβολίαστους και θα τους στέλνει στα νοσοκομεία, πράγμα που θα αυξήσει την πίεση στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Αυτό μπορεί να πυροδοτήσει ένα λοκντάουν, αν οι νοσηλείες ξεπεράσουν ένα συγκεκριμένο όριο».

Παραμένει πάντως άγνωστο, σύμφωνα με τους επιστήμονες, πώς ακριβώς θα 'συμπεριφερθεί' η Όμικρον σε έναν πληθυσμό με μεγάλη εμβολιαστική κάλυψη.