Κομισιόν: «Μαύρη λίστα» αεροπορικών εταιρειών που συνδέονται με εργαλειοποίηση μεταναστών

Η Κομισιόν προτείνει μέτρα για την πρόληψη και τον περιορισμό των δραστηριοτήτων των μεταφορέων που εμπλέκονται ή διευκολύνουν την εμπορία ανθρώπων ως μέρος της ενιαίας απάντησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην εργαλειοποίηση προσφύγων και μεταναστών στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ με τη Λευκορωσία.

Όπως αναφέρει σχετική ανακοίνωση της Κομισιόν, αυτή η ενέργεια θα προσθέσει ένα νέο μέσο στην εργαλειοθήκη της ΕΕ για την υποστήριξη των κρατών-μελών που πλήττονται από τέτοιες υβριδικές επιθέσεις. Άλλες μορφές στήριξης, ιδίως η ανθρωπιστική βοήθεια, θα πρέπει να συνοδεύουν τα μέτρα που λαμβάνονται στο πλαίσιο αυτού του μέσου.

«Οι προσπάθειες αποσταθεροποίησης της ΕΕ μέσω της εργαλειοποίησης των ανθρώπων δεν θα έχουν αποτέλεσμα. Η ΕΕ είναι ενωμένη και προχωρά σε διάφορες ενέργειες για την επίλυση της κατάστασης στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ με τη Λευκορωσία. Σήμερα, παρουσιάζουμε νέα πρόταση για τη 'μαύρη λίστα' μεταφορέων που εμπλέκονται σε παράνομο εμπόριο ή διακίνηση ανθρώπων στην ΕΕ, όπως ανακοίνωσα για πρώτη φορά πριν από δύο εβδομάδες. Δεν θα δεχθούμε ποτέ την εκμετάλλευση ανθρώπων για πολιτικούς σκοπούς» διαμήνυσε σήμερα, Τρίτη, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Μαργαρίτης Σχοινάς, υπογράμμισε από πλευράς του ότι «το καθεστώς της Λευκορωσίας που συνεργάζεται με τα διεθνή δίκτυα διακίνησης πουλά ψέματα στους απλούς ανθρώπους. Αυτό που συμβαίνει στα σύνορά μας δεν είναι θέμα μετανάστευσης, αλλά ζήτημα ασφάλειας. Και η ΕΕ δείχνει ότι θα είναι αμείλικτη στην απάντησή της. Χάρη στην αποφασιστική και ολοκληρωμένη δράση της ΕΕ μαζί με τους εταίρους μας, αρχίζουμε να βλέπουμε βελτιώσεις».

«Και ο μηχανισμός της μαύρης λίστας που προτείνουμε σήμερα είναι μια περαιτέρω απτή έκφραση της προθυμίας μας να ενεργήσουμε αποφασιστικά. Αυτό είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα και πρέπει να οικοδομήσουμε ένα διεθνή συνασπισμό ενάντια στη χρήση των ανθρώπων ως πολιτικά πιόνια» σημείωσε.

Στη νομοθετική πρόταση της Κομισιόν για την κατάρτιση της «μαύρης λίστας» για όλες τις υπηρεσίες πρακτορείων μεταφορών, που ουσιαστικά διαπράττουν εμπορία ανθρώπων, αναφέρθηκε ακολούθως η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ενώπιον της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, καταδικάζοντας από κοινού με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, την «υβριδική επίθεση» στα σύνορα της ΕΕ από το καθεστώς της Λευκορωσίας.

Η στρατηγική της Λευκορωσίας βασίζεται στη συνενοχή των μεσαζόντων και των ταξιδιωτικών πρακτορείων, ανέφερε η πρόεδρος της Κομισιόν, σημειώνοντας ότι «υπάρχουν ταξιδιωτικά πρακτορεία που προτείνουν πακέτα, με θεωρήσεις, πτήσεις, ξενοδοχείο και λεωφορείο ως τα σύνορα. Οι άνθρωποι αυτοί ξεγελιώνται από άθλιες ψεύτικες υποσχέσεις».

Σε διπλωματικό επίπεδο, σημείωσε ότι οι προσπάθειες έχουν ήδη φέρει κάποια αποτελέσματα. Ανέφερε συγκεκριμένα ότι πολλές αεροπορικές εταιρίες έχουν σταματήσει τα ταξίδια προς τη Λευκορωσία, ενώ το Ιράκ άρχισε να επαναπατρίζει υπηκόους του που βρίσκονται στο Μινσκ.

Ο Σαρλ Μισέλ επισήμανε πως βάσει των νέων μέτρων, ο εθνικός αερομεταφορέας της Λευκορωσίας, Belavia, θα μπορεί τώρα να ενταχθεί πλέον στις κυρώσεις, επισημαίνοντας ταυτόχρονα πως η ΕΕ ανέλαβε δράση προκειμένου να σταματήσουν οι αεροπορικές εταιρείες να μεταφέρουν μετανάστες στο Μινσκ.

Ως αποτέλεσμα των κοινών προσπαθειών του Συμβουλίου με την Επιτροπή, οι Turkish Airways αποφάσισαν να συνεργαστούν και να αποτρέψουν την Belavia από το να μεταφέρει μετανάστες στο Μινσκ, ανέφερε ο Σαρλ Μισέλ. «Δεν θα επιτρέπει πλέον να γίνονται ταξίδια από την Κωνσταντινούπολη προς το Μινσκ» τόνισε, σημειώνοντας ότι και άλλες αεροπορικές εταιρείες ανέλαβαν ανάλογες αποφάσεις.

Στοχευμένα μέτρα για μεταφορείς που διευκολύνουν ή εμπλέκονται σε παράνομη διακίνηση

Τα πρόσφατα γεγονότα στα σύνορα της ΕΕ με τη Λευκορωσία δεν θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν χωρίς ορισμένους μεταφορείς να συνεισφέρουν εν γνώσει ή εν αγνοία τους στην εκμετάλλευση ανθρώπων, με τεράστιο ανθρωπιστικό κόστος και υψηλό κόστος για την ασφάλεια στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ και τη σταθερότητα στην περιοχή, επισημαίνεται στην ανακοίνωση της Κομισιόν.

Για να διασφαλίσει ότι η ΕΕ διαθέτει τα κατάλληλα εργαλεία για την καταπολέμηση της εργαλειοποίησης των ανθρώπων για πολιτικούς σκοπούς, η Επιτροπή προτείνει ένα νέο νομικό πλαίσιο που επιτρέπει στην ΕΕ να εγκρίνει στοχευμένα μέτρα κατά των μεταφορέων οποιουδήποτε τρόπου μεταφοράς (χερσαία, από αέρος, πλωτών και θαλάσσιων οδών), που εμπλέκονται ή διευκολύνουν το παράνομο εμπόριο ή τη διακίνηση ανθρώπων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τα μέτρα θα είναι αναλογικά και θα καθορίζονται κατά περίπτωση. Το είδος των μέτρων, όπως σημειώνεται, θα μπορούσε να περιλαμβάνει τον περιορισμό των δραστηριοτήτων στην αγορά της Ένωσης, την αναστολή αδειών, την αναστολή των δικαιωμάτων ανεφοδιασμού καυσίμων ή τη συντήρηση εντός της ΕΕ και την απαγόρευση διέλευσης ή πτήσης πάνω από την ΕΕ, πραγματοποίηση τεχνιτών στάσεων ή την είσοδο σε λιμάνια της ΕΕ.

Διπλωματική και εξωτερική δράση

Στις 15 Νοεμβρίου, το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ αποφάσισε να επεκτείνει το καθεστώς κυρώσεων όσον αφορά τη Λευκορωσία ώστε να στοχεύει άτομα και οντότητες που οργανώνουν ή συμμετέχουν στην εργαλειοποίηση ατόμων, συμπεριλαμβανομένων αεροπορικών εταιρειών, ταξιδιωτικών γραφείων και άλλων μεσαζόντων.

Επετεύχθη πολιτική συμφωνία για πέμπτο πακέτο κυρώσεων για την αντιμετώπιση της κατάστασης στα σύνορα, της εμπορίας ανθρώπων και της συνεχιζόμενης καταστολής στη Λευκορωσία. Αυτό ακολουθεί την απόφαση της ΕΕ, της 9ης Νοεμβρίου 2021, να αναστείλει μερικώς τη Συμφωνία Διευκόλυνσης της Βίζας ΕΕ-Λευκορωσίας, έτσι ώστε τα οφέλη της να μην ισχύουν για κυβερνητικούς αξιωματούχους της Λευκορωσίας, αναφέρεται.

Από την αρχή της κρίσης, όπως επισημαίνεται στην ίδια ανακοίνωση, η ΕΕ χτίζει έναν παγκόσμιο συνασπισμό σε αντίθεση με την αδίστακτη πρακτική της εργαλειοποίησης των ανθρώπων, ακολουθώντας μια προσέγγιση, «TeamEurope» που αναπτύσσει τις συνδυασμένες διπλωματικές δυνάμεις των κρατών-μελών και της ΕΕ, μεταξύ άλλων μέσω των ταξιδιών του επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ.

Τις τελευταίες εβδομάδες, ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Μαργαρίτης Σχοινάς, σε συντονισμό με τον κ. Μπορέλ, ταξίδεψε στις κύριες χώρες προέλευσης και διέλευσης για να ζητήσει από αυτές να ενεργήσουν για να αποτρέψουν τους δικούς τους υπηκόους από το να πέσουν στην παγίδα που έστησαν οι Αρχές της Λευκορωσίας. Η συνεχής δέσμευση της ΕΕ οδήγησε σε αποτελέσματα. Ορισμένες χώρες προέλευσης και διέλευσης ανέστειλαν τις πτήσεις προς τη Λευκορωσία και ενίσχυσαν τον έλεγχο των επιβατών στα αεροδρόμια.

Έπειτα από συζητήσεις μεταξύ του ύπατου εκπροσώπου με τον υπουργό Εξωτερικών της Λευκορωσίας, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης και η Επιτροπή ξεκίνησαν τεχνικές συνομιλίες με τις υπηρεσίες του ΟΗΕ (Ύπατη Αρμοστία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης) και τους Λευκορώσους ομολόγους τους σε επίπεδο εργασίας για τη διευκόλυνση του επαναπατρισμού μεταναστών από τη λευκορωσική επικράτεια.

Η χειραγώγηση πληροφοριών είναι ένα βασικό εργαλείο που χρησιμοποιείται για να εξαπατήσει τους ανθρώπους, να δημιουργήσει ψεύτικες υποσχέσεις και κατά συνέπεια να τους εργαλειοποιήσει, όπως προστίθεται. Την κατάσταση εκμεταλλεύτηκαν διάφοροι παράγοντες, ενορχηστρώνοντας μια εκτεταμένη εκστρατεία παραπληροφόρησης για την απαξίωση της διεθνούς φήμης της ΕΕ, επισημαίνεται και προστίθεται ότι η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης ανέλαβε μέτρα για την αντιμετώπιση των ψευδών και παραπλανητικών πληροφοριών στο Διαδίκτυο και μέσω στοχευμένων επικοινωνιακών δραστηριοτήτων από τις αντιπροσωπείες της ΕΕ στις χώρες από τις οποίες οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν παρασυρθεί στη Λευκορωσία.

«Το καθεστώς της Λευκορωσίας προσπαθεί να αποσπάσει την προσοχή από τη φρικτή κατάσταση στη χώρα εκμεταλλευόμενο την απογοήτευση των ανθρώπων και ωθώντας τους προς τα σύνορα της ΕΕ. Δεν θα τα καταφέρουν. Σε απάντηση, επεκτείναμε το καθεστώς κυρώσεων και υιοθετούμε ένα άλλο πακέτο μέτρων κατά αυτών που βρίσκονται πίσω από αυτή την υβριδική επίθεση από το καθεστώς Λουκασένκο» επισήμανε ο Ζοζέπ Μπορέλ.

Ενίσχυση της ανθρωπιστικής βοήθειας

Η ΕΕ έχει διαθέσει 700.000 ευρώ σε ανθρωπιστική βοήθεια για ευάλωτους πρόσφυγες και μετανάστες που έχουν εγκλωβιστεί στη Λευκορωσία, στα σύνορα και στο εσωτερικό της χώρας, εκ των οποίων τα 200.000 ευρώ θα στηρίξουν άμεσα τη Διεθνή Ομοσπονδία του Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου (IFRC), σημειώνεται. Επιπροσθέτως, αναφέρεται ότι 500.000 ευρώ κινητοποιούνται για περαιτέρω ανθρωπιστική βοήθεια που θα εφαρμοστεί από τους οργανισμούς εταίρους της ΕΕ επί τόπου.

Η Επιτροπή τονίζει πως είναι έτοιμη να παράσχει πρόσθετη ανθρωπιστική χρηματοδότηση ως απάντηση σε σαφώς καθορισμένες ανθρωπιστικές ανάγκες, εάν βελτιωθεί περαιτέρω η πρόσβαση των ανθρωπιστικών οργανώσεων εταίρων στη Λευκορωσία. Η ανθρωπιστική βοήθεια της ΕΕ βασίζεται σε διεθνείς ανθρωπιστικές αρχές, υπογραμμίζεται.

Υποστήριξη για τη διαχείριση των συνόρων και της μετανάστευσης

Από την αρχή της κρίσης, σημειώνεται ακόμα, η ΕΕ παρείχε άμεση υποστήριξη στη Λετονία, τη Λιθουανία και την Πολωνία για τη διαχείριση των συνόρων με τη μορφή έκτακτης χρηματοδότησης, αποστολής εμπειρογνωμόνων και βοήθειας σε είδος από ευρωπαϊκές χώρες στο πλαίσιο του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας. Μετά την επίσκεψη της Επιτρόπου Ίλβα Γιόχανσον στη Λιθουανία, η Επιτροπή χορήγησε 36,7 εκατομμύρια ευρώ από κονδύλια της ΕΕ στη Λιθουανία για να υποστηρίξει την εφαρμογή των διαδικασιών ασύλου και τις συνθήκες υποδοχής, συμπεριλαμβανομένων των ευάλωτων ατόμων.

Η Επιτροπή, η Frontex και ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΙΟΜ) συνεργάζονται με τη Λιθουανία για να ενισχύσουν την ικανότητα επιστροφής μέσω ανταλλαγής καθοδήγησης, βέλτιστων πρακτικών και προσέγγισης τρίτων χωρών για την υποστήριξη της επανεισδοχής, επισημαίνεται. Η Πολωνία ζήτησε επίσης υποστήριξη από την Frontex για τη διενέργεια επιστροφών. Η Επιτροπή θα παράσχει επίσης έως και 3,5 εκατ. ευρώ για τη στήριξη των εθελοντικών επιστροφών από τη Λευκορωσία στις χώρες καταγωγής. Το Ευρωπαϊκό Κέντρο διακίνησης μεταναστών της Europol υποστηρίζει ποινικές έρευνες και διευκολύνει την ανταλλαγή πληροφοριών. Επιπλέον, η Επιτροπή αναφέρει ότι επεξεργάζεται πρόταση για προσωρινά μέτρα στον τομέα του ασύλου και της επιστροφής.

Τέλος, η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, Ίλβα Γιόχανσον, σημείωσε ότι η ΕΕ για να προστατεύσει τα σύνορά της και τους ανθρώπους, «κλείνει τη μη αδειοδοτημένη ταξιδιωτική επιχείρηση του Λουκασένκο», ενώ η επίτροπος Μεταφορών Αντίνα Βαλεάν τόνισε ότι «η ισχυρή και άμεση συνεργασία που είδαμε από την παγκόσμια αεροπορική κοινότητα τις προηγούμενες εβδομάδες δείχνει ότι είναι απαραίτητη η στενή συμμετοχή των μεταφορέων στην πρόληψη και την καταπολέμηση αυτής της νέας μορφής υβριδικής απειλής».