Ιταλία: Οι δημοτικές εκλογές της Ρώμης «βαρόμετρο» για τα Πέντε Αστέρια και την κυβέρνηση Ντράγκι

Οι δημοτικές εκλογές έρχονται να δοκιμάσουν και να αναδιαμορφώσουν τις εύθραυστες ισορροπίες εντός του κυβερνητικού συνασπισμού, αμβλύνοντας πιθανώς ακόμη περισσότερο τις ρωγμές που ήδη υφίστανται, αλλά ίσως το κυριότερο να καταδείξουν τη δυναμική της ακροδεξιάς στη σημερινή Ιταλία.

Στις κάλπες για τον έλεγχο του Καπιτωλίου η απερχόμενη «πεντάστερη» δήμαρχος Βιρτζίνια Ράτζι βρίσκεται ενώπιον εκλογικής συντριβής, καθώς εφόσον οι προβλέψεις επιβεβαιωθούν δεν θα κατορθώσει να περάσει ούτε καν στον δεύτερο γύρο -ενώ πέντε χρόνια πριν τερμάτιζε πρώτη με 35% και ολοκλήρωνε τον θρίαμβο με 67% στην επαναληπτική αναμέτρηση.

Η «κατάκτηση» της Ρώμης το 2016 από το αντισυστημικό Κίνημα των Πέντε Αστέρων αποτέλεσε ορόσημο στο κύμα λαϊκισμού που σάρωσε την Ιταλία την περασμένη δεκαετία για να φθάσει τελικά το Κίνημα του Μπέπε Γκρίλο -που έχει «περάσει» σήμερα στον Τζουζέπε Κόντε- να εισέλθει σε εθνική κυβέρνηση, το 2018.

Έκτοτε, ωστόσο, η υποστήριξη προς τα Πέντε Αστέρια ακολούθησε αντίστροφη πορεία, ενώ η Βιρτζίνια Ράτζι εξελίχθηκε σε μία εξαιρετικά αντιδημοφιλή δήμαρχο, αντιμέτωπη με κατηγορίες για ανικανότητα και στην καλύτερη περίπτωση απειρία, αδυνατώντας να δώσει λύσεις στα «αιώνια» προβλήματα της «Αιώνιας Πόλης».

Κρίση των απορριμμάτων, κυκλοφοριακό, ατμοσφαιρική ρύπανση, στεγαστικό, εσχάτως ακόμη και... αγριόχοιροι να περιδιαβαίνουν στην ιταλική πρωτεύουσα, «χρεώνονται» ως αποτυχίες στη δήμαρχο που ανέλαβε πέντε χρόνια πριν με το σύνθημα ότι θα φέρει «άνεμο αλλαγής».

Όμως, το διακύβευμα στην κάλπη της Ρώμης ξεπερνά κατά πολύ το πολιτικό μέλλον της ίδιας της Ράτζι. Πρόκειται για την πρώτη μεγάλη δοκιμασία για τον Τζουζέπε Κόντε μετά την ανάληψη των ηνίων των Πέντε Αστέρων τον Αύγουστο, αφότου είχε ηγηθεί, τυπικά ως ανεξάρτητος, δύο κυβερνήσεων με τη συμμετοχή του Κινήματος.

Ο ίδιος ο Κόντε παραμένει δημοφιλής, εξ ου και ρίχτηκε στο πλευρό της Βιρτζίνια Ράτζι σε πλήθος προεκλογικών συγκεντρώσεων.

Εάν όμως χάσουν την πρωτεύουσα, το εκλογικό του ντεμπούτο θα έχει αποδειχθεί μάλλον καταστροφικό και η υπαρξιακή κρίση των Πέντε Αστέρων ίσως και να μην είναι αναστρέψιμη και να επιβεβαιωθούν όσοι βλέπουν ως «ετοιμοθάνατο» το κόμμα που χρόνια πριν «έσπασε» το δίπολο λαϊκής δεξιάς υπό τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι και κεντροαριστεράς.

Η Βιρτζίνια Ράτζι σαφώς δεν θα «πληρώσει» στις κάλπες της Ρώμης μόνο τα δικά της πεπραγμένα, αλλά και την απογοήτευση ένθερμων ψηφοφόρων των Πέντε Αστέρων που είδαν το άλλοτε αντισυστημικό κόμμα να «συνθηκολογεί» και να συμβιβάζεται συνάπτοντας συμμαχίες με ορκισμένους εχθρούς του. Πρώτα να εισέρχεται σε κυβέρνηση μαζί με τη Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι (που επίσης κινήθηκε προς το μετριοπαθέστερο... αποτινάσσοντας τον «Βορρά» από τον τίτλο της) και έπειτα να συμμετέχει σε κυβερνητικό σχήμα υπό τον τεχνοκράτη Μάριο Ντράγκι «δίπλα» στην Forza Italia του Μπερλουσκόνι.

Πέραν της Ρώμης, το Κίνημα των Πέντε Αστέρων οδεύει προς ήττα και στο Τορίνο, ενώ σε ό,τι αφορά τις μεγάλες πόλεις προβλέπεται ότι θα «δει» νίκη μόνο στη Νάπολη και τη Μπολόνια, όπου και έχει συμμαχήσει με το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα υπό τον Ενρίκο Λέτα -μία «κιτρινο-κόκκινη» συμμαχία που επίσης θα δοκιμαστεί στις δημοτικές κάλπες.

Εάν η στήριξη που απολαμβάνει προσωπικά ο Τζουζέπε Κόντε «μεταφραστεί» σε ψήφους προς δημοτικούς υποψηφίους, τότε ίσως δεν ανακοπεί ο δρόμος του προς το 2023 και τις επόμενες προγραμματισμένες κοινοβουλευτικές εκλογές. Εάν όχι, τότε η ηγεσία του στο Κίνημα Πέντε Αστέρων θα μοιάζει καταδικασμένη ουσιαστικά πριν ακόμη επίσημα ξεκινήσει.

«Ποιος Μικέτι;»...

Της κούρσας για τη δημαρχία της Ρώμης ηγείται ο δικηγόρος και ραδιοφωνικός παραγωγός Ενρίκο Μικέτι, ο οποίος υποστηρίζεται από τη δεξιά συμμαχία υπό τη Λέγκα και τα Αδέλφια της Ιταλίας. Προηγείται δημοσκοπικά με ποσοστό 34% και ακολουθεί με 29% ο υποψήφιος του Δημοκρατικού Κόμματος Ρομπέρτο Γκουαλτιέρι, πρώην υπουργός Οικονομίας και ευρωβουλευτής.

Η Βιρτζίνια Ράτζι ασθμαίνει με 15%, ενώ με 14% έρχεται τέταρτος στις δημοσκοπήσεις ο Κάρλο Καλέντα, πρώην μέλος του Δημοκρατικού Κόμματος και νυν επικεφαλής του προοδευτικού κόμματος Δράση.

Ο 55χρονος Ενρίκο Μικέτι αυτοπροσδιορίζεται ως ένας «παλιός ψηφοφόρος της Χριστιανοδημοκρατίας» που τα τελευταία χρόνια έχει προσεγγίσει την ακροδεξιά υπό την Τζόρτζια Μελόνι. Οι ραδιοφωνικές του εκπομπές είναι ένα κράμα από αναφορές σε αθλητικά θέματα και λογύδρια για την αρχαία Ρώμη -γεγονός που δεν ξέφυγε τελικά της προσοχής της ακροδεξιάς της Μελόνι.

Μέχρι πριν τέσσερις μήνες, όταν επελέγη ως υποψήφιος για τη δημαρχία, ουδείς τον γνώριζε. Ο άνθρωπος που σήμερα θεωρείται φαβορί για το Καπιτώλιο ήταν ουσιαστικά άγνωστος στο ευρύ κοινό, και δεν είναι τυχαίο το σύνθημα «Ποιος Μικέτι;» (Michetti chi?) που επέλεξε, θέλοντας να μετατρέψει σε σημείο δύναμης την αδυναμία του.

Ο «εμφύλιος» της ακροδεξιάς

Στο πολιτικό τοπίο της Ιταλίας, ακροδεξιά κόμματα διαδραματίζουν πλέον καίριο ρόλο τόσο εντός, όσο και εκτός κυβέρνησης. Εντός, η Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι και εκτός τα «Αδέλφια της Ιταλίας» υπό την Τζόρτζια Μελόνι, η οποία ουσιαστικά αποτελεί πλέον την κυρίαρχη δύναμη της αντιπολίτευσης και δεν είναι λίγοι εκείνοι που την βλέπουν σε τροχιά να καταστεί μελλοντικά ακόμη και πρωθυπουργός της Ιταλίας.

Τα ποσοστά για τα «Αδέλφια της Ιταλίας» αυξάνονται σταθερά τα τελευταία χρόνια, με την 44χρονη Μελόνι να έχει επιχειρήσει να εμφανίσει μία πιο «αποδεκτή» εθνικιστική πλατφόρμα, χωρίς ωστόσο να έχει απομακρυνθεί από φρασεολογία όπως «Πρώτα η Ιταλία και οι Ιταλοί», την οποία ενστερνίζονται φασιστικά ιταλικά κινήματα όπως η Casa Pound και η Forza Nuova.

Η επιτυχία της έρχεται σε βάρος του Ματέο Σαλβίνι ειδικά αφότου ο τελευταίος αποδέχθηκε τη συμμετοχή της Λέγκας στην κυβέρνηση Ντράγκι, γεγονός που τους έχει απομακρύνει παρά τους δημόσιους εναγκαλισμούς.

Η παράταξη της Μελόνι είναι η μόνη που βρίσκεται στην αντιπολίτευση και με το «όχι» στον Ντράγκι καρπώνεται ψήφους τόσο από τη Λέγκα, όσο και από το Κίνημα των Πέντε Αστέρων.

«Η ψηφοφορία της Ρώμης θα φέρει εν τέλει στην επιφάνεια τον υπόγειο πόλεμο μεταξύ των Σαλβίνι και Μελόνι, διότι αν και υποστηρίζουν τον ίδιο υποψήφιο, κάθε κόμμα κατεβαίνει αυτόνομα έτσι όλα θα καταλήξουν στο να ζυγίσουν το μερίδιο της εξουσίας που τους αναλογεί και να δουν εάν τελικά η δεξιά συμμαχία αποβαίνει σε βάρος τους» σχολιάζει ο Τζοβάνι Ορσίνα του Πανεπιστημίου LUISS στη Ρώμη.

Πάντως, σύμφωνα με τα ιταλικά μέσα ενημέρωσης, η συνολική ερμηνεία του αποτελέσματος των δημοτικών εκλογών, που ολοκληρώνονται αύριο, Δευτέρα, το μεσημέρι θα είναι μία δύσκολη και περιπλόκη εξίωση.

«Το να καταλάβεις ποιος κέρδισε και ποιος έχασε θα μοιάζει με sudoku», όπως ενδεικτικά γράφει η Corriere della Sera, αναφέροντας πως η ψηφοφορία γίνεται με το πλέον πλειοψηφικό σύστημα σε ένα εκλογικό τοπίο που είναι το πλέον αναλογικό. Συνασπισμοί είτε δεν υπάρχουν, είτε είναι επίπλαστοι -ο κεντροδεξιός είναι περισσότερο ανταγωνισμός, παρά συνασπισμός.