Αφγανιστάν: Οι προκλήσεις για τους Ταλιμπάν - Διαιρέσεις και αντιπαλότητες

Εξωτερικά, το ισλαμιστικό κίνημα μπορεί να δίνει την ψευδαίσθηση μιας ομογενούς ομάδας που έχει συνασπισθεί γύρω από ιδεολογικές αξίες και κοινούς στρατηγικούς στόχους, αναφέρει το Γαλλικό Πρακτορείο. Αυτή η βιτρίνα ενότητας κρύβει πάντως πολλές αντιπαλότητες, διαιρέσεις και διαφορετικές και παλαιές φατρίες.

Οι διαιρέσεις αυτές είχαν σε μεγάλο βαθμό παραμεριστεί στη διάρκεια των είκοσι τελευταίων ετών προς όφελος του αγώνα εναντίον της κυβέρνησης και των ξένων δυνάμεων. Με την εξαφάνιση του κοινού εχθρού, αυτά τα ρήγματα επανεμφανίσθηκαν ακόμη πιο έντονα.

Ετερόκλιτη κυβέρνηση

Η φήμη κυκλοφόρησε τη Δευτέρα: μια ανταλλαγή πυρών ανάμεσα σε αντίπαλες παρατάξεις στο προεδρικο μέγαρο στην Καμπούλ είχε στοιχίσει τη ζωή στον νέο αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Αμπντούλ Γάνι Μπαράνταρ. Αυτός ο τελευταίος υποχρεώθηκε να δημοσιοποιήσει ηχητικό μήνυμα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να διαβεβαιώσει πως εξακολουθεί να βρίσκεται στη ζωή και να διαψεύσει τα περί εντάσεων στους κόλπους της νέας κυβέρνησης.

Κάθε άλλο παρά νέες, οι φήμες για τις διαιρέσεις είχαν προβληθεί ιδιαίτερα από ορισμένους παρατηρητές για να εξηγήσουν, μεταξύ άλλων, την καθυστέρηση του ισλαμιστικού κινήματος να παρουσιάσει τη νέα κυβέρνηση.

Για τον Νιαματουλάχ Ιμπραχίμι, ειδικό για το Αφγανιστάν στο αυστραλιανό Trobe University, η επιλογή των υπουργών περιέχει τους σπόρους μιας επερχόμενης διχόνοιας στους κόλπους της πολύ ετερόκλιτης οργάνωσης των Ταλιμπάν.

Οι θέσεις κλειδιά κατανεμήθηκαν ανάμεσα στα στελέχη του πρώην καθεστώτος των Ταλιμπάν στα τέλη των ετών του 1990 και στα μέλη του δικτύου Χακάνι, που ιστορικά συνδέεται με την Αλ-Κάιντα και με τις πακιστανικές υπηρεσίες πληροφοριών.

Αυτό το τελευταίο, το οποίο κατήγαγε πολυάριθμες νίκες επί του πεδίου αυτά τα τελευταία χρόνια, έλαβε κυρίως το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Εσωτερικών, το οποίο θα διοικηθεί από τον Σιραζουντίν Χακάνι.

Πρόκειται για μια «φυσική επιλογή», σύμφωνα με το Γκρέιμ Σμιθ, σύμβουλο στο International Crisis Group, ο οποίος υπενθυμίζει πως ο Χακάνι, ο οποίος βρίσκεται στη μαύρη λίστα του FBI, «οργάνωσε μερικές από τις πιο επίλεκτες μονάδες μάχης των Ταλιμπάν».

«Συνταγή για σύγκρουση»

Ωστόσο ακόμη κι αν χαιρετίζεται από ορισμένους, ο διορισμός του Σιραζουντίν Χακάνι μοιάζει κατ΄ άλλους με αγκάθι στο πόδι της νέας κυβέρνησης, η οποία αναζητεί την αναγνώριση της διεθνούς κοινότητας και την επανάληψη της διεθνούς βοήθειας.
Μια αποτυχία σ' αυτό θα προκαλούσε ισχυρό πλήγμα στην εικόνα του Αμπντούλ Γάνι Μπαράνταρ, σημαντικού μέλους των Ταλιμπάν στις διαπραγματεύσεις με τη Δύση που κατέληξαν στην ιστορική συμφωνία που συνήφθη με τις Ηνωμένες Πολιτείες το 2020 στην Ντόχα.

Χωρίς την αναγνώριση από το εξωτερικό, οι Ταλιμπάν ενδέχεται να δυσκολευτούν στη διαχείριση της οικονομικής κρίσης και της «ανθρωπιστικής καταστροφής» που προαναγγέλλεται από τα Ηνωμένα Έθνη, τα οποία δεν παύουν να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου.

Οι αντιπαλότες μεταξύ των παρατάξεων μπορεί να δημιουργήσουν και άλλα προβλήματα, ιδιαίτερα διπλωματικά, με ορισμένους γείτονες του Αφανιστάν, υπογραμμίζουν εξάλλου οι ειδικοί.

Οι οργανώσεις των Ταλιμπάν στο δυτικό Αφγανιστάν, ιδιαίτερα αυτές που έχουν στενή σχέση με τους ιρανούς Φρουρούς της Επανάστασης, δεν έχουν πάρει κανένα χατοφυλάκιο στους κόλπους της νέας κυβέρνησης.

«Οι Ταλιμπάν τάχθηκαν εναντίον μιας κυβέρνησης που να περιλαμβάνει όλους, αγνοώντας τα αιτήματα εξεχόντων αφγανών πολιτικών και κρατών της περιοχής που ζητούσαν να διοριστουν μη Ταλιμπάν σε σημαντικές θέσεις», λέει ο Γκρέιμ Σμιθ. «Είναι καλό για τη συνοχή των Ταλιμπάν και θα αρέσει στους οπαδούς τους, όμως κινδυνεύουν να αποξενώσουν τους άλλους Αφγανούς και τη διεθνή κοινότητα».

Το Ιράν ή η Ρωσία θα μπορούσαν θαυμάσια να αποφασίσουν, από την πλευρά τους, να χρηματοδοτήσουν ορισμένες οργανώσεις στο Αφγανιστάν ώστε να εξασφαλίσουν ότι τα συμφέροντά τους θα διαφυλαχθούν στην περιοχή, υπογραμμίζει από την πλευρά του ο Νιαματουλάχ Ιμπραχίμι, ο οποίος βλέπει εδώ «τη συνταγή για μια βίαιη σύγκρουση ή μια αντίσταση».