«Γιατί τώρα;»: Ο Μπομπ Ντίλαν, οι Nirvana, οι ετεροχρονισμένες μηνύσεις και ένα πολύ σύνθετο ερώτημα

Κάποιοι γέλασαν, κάποιοι καθόλου. Το προφανές ερώτημα ήταν «γιατί τώρα;», ένα ερώτημα που μπορεί να απαντηθεί ποικιλοτρόπως και φυσικά με πολύ αντικρουόμενους μεταξύ τους τρόπους.

Όπως και στην περίπτωση της Σοφίας Μπεκατώρου, η μια απάντηση είναι «επειδή τώρα μπορεί». Συναισθηματικά, κοινωνικά, ή και νομικά σε κάποιες περιπτώσεις. Στον αντίποδα, υπάρχει ο σκεπτικισμός του «επειδή τώρα του/της λείπουν τα χρήματα».

Hurricane

Η υπόθεση του Μπομπ Ντίλαν θα πάρει το δρόμο του δικαστηρίου, στο οποίο θα βρεθεί αναγκαστικά ο 80χρονος κάτοχος του βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας προκειμένου να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Η υπόθεση της μηνύτριας βασίζεται αποκλειστικά στα όσα εκείνη λέει, καθώς είναι προφανές ότι δεν υπάρχουν ιατροδικαστικά στοιχεία μισό αιώνα μετά τους υποτιθέμενους βιασμούς.

Οι υποστηρικτές του Ντίλαν χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: Εκείνους που λένε ότι δεν το κάνεις αυτό σε ένα είδωλλο και μάλιστα στα 80 του, άστο να πάει· και εκείνοι που λένε, μα είναι δυνατόν να το θυμήθηκε 56 χρόνια μετά;

Οι υποστηρικτές της ανώνυμης μηνύτριας λένε ότι στην πραγματικότητα αν έχει συμβεί κάτι τέτοιο δεν το ξεχνάς ποτέ και ποτέ δεν είναι αργά για δικαιοσύνη.

Επιπλέον, η ανώνυμη μηνύτρια εκμεταλεύτηκε ένα «παραθυράκι» που άνοιξε η αμερικανική δικαοσύνη για αδικήματα τέτοιου είδους τα οποία κανονικά έχουν παραγραφεί. Με μια σχετική νομοθέτηση, μπορεί κάποιος για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα να «υπερκεράσει» την παραγραφή και να διεκδικήσει το δίκαιό του, σε σεξουαλικής φύσεως αδικήματα. Η κίνηση αυτή έγινε από το αμερικανικό νομικό σύστημα προφανώς για να συγχρονιστεί με το τσουνάμι του MeToo.

Φυσικά, το νομικό σύστημα πρέπει να συγχρονίζεται με τις τρέχουσες κοινωνικές συνθήκες και επιταγές, συνεπώς η κίνηση αυτή ήταν μάλλον προς τη σωστή κατεύθυνση.

Αυτό, είναι αναπόφευκτο να φέρει στην επιφάνεια πολλές καταγγελίες επί πραγματικών γεγονότων και κάποιες όχι αληθινές, ή όχι και τόσο αληθινές... Αυτό δεν συμβαίνει μόνο στις ετεροχρονισμένες καταγγελίες. Ο Έλβις Πρίσλεϊ και ο Μάικλ Τζάκσον είχαν δεχθεί αμφότεροι εκατοντάδες μηνύσεις από γυναίκες που υποστήριζαν ότι είχαν κάνει τα παιδιά τους. Ατυχώς για εκείνες, αυτό εκείνη την εποχή δεν μπορούσε να αποδειχθεί. Σε κάθε περίπτωση είναι μάλλον απίθανο να είχαν γίνει τόσο πολλές φορές πατέρες και οι δύο τους.

Υπάρχουν και περιπτώσεις όπως εκείνη του Ρομάν Πολάνσκι, ο οποίος κατά πάσα πιθανότητα θα πεθάνει (δεν είναι και μικρός) διωκόμενος στις ΗΠΑ για μια υπόθεση βιασμού ανηλίκου η οποία συνέβη πολλές δεκαετίες νωρίτερα.

Παρότι το θύμα έχει ανακαλέσει και έχει δηλώσει ότι η συνεύρεση ήταν συναινετική, οι ΗΠΑ συνεχίζουν να θεωρούν τον Πολάνσκι φυγόδικο, γι αυτό κι εκείνος βρήκε μόνιμο καταφύγιο στην Ελβετία, η οποία αρνήθηκε να τον εκδόσει.

Nevermind

Ο Σπένσερ Έλντεν, από την άλλη, είναι μια διαφορετική περίπτωση. O Έλντεν ήταν μόλις τεσσάρων μηνών όταν φωτογραφήθηκε από τον Κερκ Γουέντλ. Ο Γουέντλ ρώτησε τους γονείς του Έλντεν εάν οι υποβρύχιες λήψεις (ο ίδιος ειδικεύεται στην υποβρύχια φωτογραφία) μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη δουλειά ενός ανερχόμενου συγκροτήματος, που είχε το όνομα Nirvana.

Ο Γουέντλ είχε γνωρισει τον πατέρα του Έλντεν στα φωτογραφικά σετ, όπου ο δεύτερος εργαζόταν ως βοηθός. Πριν τραβηχτεί η περίφημη φωτογραφία, ο Γουέντελ είχε προσπαθήσει να φωτογραφίσει μωρά σε μαθήματα κολύμβησης σε πισίνες, αλλά καμία από τις φωτογραφίες δεν ήταν αυτό που είχαν στο μυαλό τους οι υπεύθυνοι της δισκογραφικής εταιρείας Geffen Records.

Τους άρεσε όμως μια από τις φωτογραφίες του (πολύ) νεαρού Έλντεν και την επέλεξαν. Αργότερα προστέθηκε το αγκίστρι με το δολάριο. Η φωτογράφιση κράτησε 15 δευτερόλεπτα και οι γονείς του Έλντεν πήραν 200 δολάρια.

Ο ίδιος ο Γουέντλ έχει πει στο ΤΙΜΕ: «Ήταν ένα εξαιρετικό κόνσεπτ. Όταν το Nevermind έγινε μεγάλη επιτυχία, μου ζήτησαν να φωτογραφίσω και τα μέλη του συγκροτήματος κάτω από το νερό». Η φωτογραφία τελικά έγινε ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα εξώφυλλα στην ιστορία, μαζί με το Dark Side of the Moon των Pink Floyd και το Abbey Road των Beatles.

Ο Έλντεν, από την πλευρά του είχε πει το 2016, όταν ήταν 25 ετών: «Μου φαίνεται βλακώδες να δίνω συνεντεύξεις γι αυτό το θέμα, διότι δεν είχα καμία πραγματική εμπλοκή σε αυτό, αλλά και είχα. Είναι ένα πολύ παράξενο συναίσθημα να είσαι μέρος της επιτυχίας άλλων ανθρώπων, απλά από τύχη».

Ο Έλντεν μεγάλωσε στο Λος Άντζελες, όπου ζουσε με τη μητέρα του και έκανε Τέχνη του δρόμου, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία. Και σίγουρα χωρίς ιδιαίτερες οικονομικές απολαβές. «Όσοι είχαν εμπλακεί σε αυτό το άλμπουμ έβγαλαν τόνους χρήματα», είχε πει στην ίδια συνέντευξη. «Εκτός από μένα. Εγώ μένω στο σπίτι της μαμάς μου και οδηγώ ένα παλιό Σιβίκ. Είμαι αληθινός γκράντζ».

Είχε πει επίσης ότι δεν συνάντησε ποτέ τα δύο εναπομείναντα μέλη των Nirvana, τον Ντέιβ Γκρολ και τον Κρις Νοβόσελιτς. Προσπάθησε να επικοινωνήσει μαζί τους, αλλά εκείνοι δεν απάντησαν. Το 2013 το TMZ ρώτησε τον Νοβόσελιτς κι εκείνος είπε ότι, όχι, δεν έχει γνωρίσει εκείνο το μωρό: «δεν ήμασταν καν εκεί όταν έγινε η φωτογράφιση. Τον έχω δει μόνο στα περιοδικά».

Η αμφιθυμία του Έλντεν απέναντι στη φωτογραφία και το εξώφυλλο ήταν όλο και πιο φανερή όσο μεγάλωνε. Είχε αναπαράξει πολλές φορές τη φωτογραφία, ως ενήλικας πλέον, για προσωπική του προβολή και έχει χτυπήσει ένα τεράστιο τατουάζ Nevermind στο στήθος του, όμως έλεγε ότι δεν είχε συμβιβαστεί ακόμη με την ιδέα ότι το μωρό στο εξώφυλλο ήταν ο ίδιος: «Έχω θυμώσει λίγο. Προσπάθησα να επικοινωνήσω με αυτούς τους ανθρώπους, αλλά δεν μου απάντησαν ποτέ. Είναι παράξενο. Είσαι διάσημος για το τίποτα, στην πραγματικότητα το μόνο που έκανες είναι το δικό τους άλμπουμ».

Μια ομολογημένη εμμονή

Κάπως έτσι αποφάσισε να διεκδικήσει αυτά που πίστευε ότι του άξιζαν. Διότι, δεν είναι η πρώτη φορά που ακολουθεί τη νομική οδό: Το 2016 είχε κινηθεί εναντίον της εταιρείας των Nirvana, της Geffen Records, ζητώντας χρήματα, αλλά δεν κατάφερε τίποτα.

Είχε προηγηθεί μια ακόμη αποτυχημένη απόπειρα να εκμεταλευτεί ο ίδιος τη «γνωριμία» του με το συγκρότημα. Τους είχε ζητήσει να συμμετάσχουν σε μια έκθεση που είχε κάνει και δεν πήρε καμία απάντηση. Σε συνέντυξή του στο GQ Australia, ο Έλντεν είχε πει ξεκάθαρα ότι η στάση του απέναντι στη φωτογραφία άλλαξε από τότε: «Το μόνο που ζήτησα ήταν ένα έργο τους. Δεν μου απάντησαν ποτέ. Γιατί να είμαι ακόμη στο εξώφυλλο αν δεν μπορώ να κερδίσω κάτι από αυτό;»

Προφανώς εκεί ήταν που άρχισε να τα μπερδεύει: «Είναι δύσκολο να μην συγχίζεσαι όταν ξέρεις πόσα χρήματα βγήκαν από αυτόν το δίσκο. Πάω σε έναν αγώνα μπέισμπολ και σκέφτομαι ότι όλοι αυτοί οι άνθρωποι γύρω μου έχουν δει τα μωρουδιακά μου γεννητικά όργανα και αισθάνομαι ότι τα ανθρώπινα δικαιώματά μου καταπατώνται», είχε πει αμέσως μετά την ήττα του στα δικαστήρια.

Είναι ακριβώς το σημείο στο οποίο μια λογική διεκδίκηση οικονομικού τύπου -«έβγαλαν τόσα χρήματα, γιατί να μην πάρω κι εγώ κάποια;»- μετατρέπεται σε πραγματική εμμονή. Το έχει παραδεχθεί και ο ίδιος εξάλλου:

«Νομίζω ότι έχω αυτοπαγιδευτεί σε αυτό, μάλλον δεν θα έπρεπε να το σκέφτομαι τόσο πολύ», είχε πει την ίδια περίοδο.

Συνέχισε να το σκέφτεται όμως, καθώς ο θυμός του μεγάλωνε. Ο θυμός για το γεγονός ότι αισθανόταν και προφανώς συνεχίζει να αισθάνεται «ριγμένος», ο θυμός για το γεγονός ότι έγινε διάσημος χωρίς ο ίδιος να κάνει απολύτως τίποτα, ο θυμός που όλοι ξέρουν ποιος είναι -κάτι το οποίο οφείλεται αποκλειστικά στον ίδιο- αλλά ο ίδιος «δεν μπορεί να κερδίσει τίποτε από αυτό». Ο θυμός του που ο ίδιος δεν κατάφερε να γίνει αυτόφωτα διάσημος.

Και βρήκε έναν άλλον τρόπο να διεκδικήσει χρήματα, μηνύοντας το συγκρότημα για παιδική πορνογραφία, κάτι που μάλλον δεν θα μπορέσει να σταθεί, παρά το γεγονός ότι ο κόσμος σήμερα είναι πολύ πιο ευαισθητοποιημένος σε τέτοια ζητήματα απ' ότι ήταν την εποχή του Nevermind, όταν το εξώφυλλο είχε θεωρηθεί, δικαίως, αριστούργημα.

Απόδειξη για την αλλαγή των καιρών, το γεγονός ότι κανείς πλέον δεν αναπαράγει τη φωτογραφία ολόκληρη, παρότι η είδηση που το αφορά παίζει παντού...

Είναι δικαιολογημένος ο θυμός του Έλντεν; Πιθανώς ναι. Σε οικονομικό επίπεδο τουλάχιστον. Ή και σε προσωπικό. «Βγαίνεις με μια κοπέλα και νομίζει ότι επειδή είσαι το μωρό του Nevermind έχεις πολλά λεφτά και όταν καταλαβαίνει ότι δεν έχεις, σε διώχνει», έχει πει σε συνέντευξή του.

Η γυναίκα που μήνυσε τον Ντίλαν, ο Σπένσερ Έλντεν, τα περισσότερα θύματα ή «θύματα», ζητούν χρήματα. Τι άλλο να ζητήσουν μετά από τόσο καιρό; Αυτή είναι, εξάλλου, η δικαίωση που παρέχει το σύστημα στο οποίο ζούμε.

It all comes down to money, όπως λένε οι Αμερικάνοι.

Αυτό που αλλάζει είναι το κίνητρο. Κι αυτό παίζει πολύ σπουδαίο ρόλο.