Brexit και Βόρεια Ιρλανδία: Μπρα-ντε-φερ Τζόνσον και Ευρωπαϊκής Ένωσης στην G7

Η διαφωνία μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Βρετανίας αναφορικά με την εφαρμογή του Πρωτοκόλλου της Βόρειας Ιρλανδίας κινδυνεύει πλέον να λάβει διαστάσεις εμπορικού πολέμου, απειλώντας και την ειρηνευτική συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής.

Παρά τα χαμόγελα μπροστά στις κάμερες, η στάση της ΕΕ προς τη Βρετανία ήταν ξεκάθαρη κατά τις συναντήσεις που έλαβαν χώρα στο περιθώριο της συνόδου της G7 στην Κορνουάλη, ενώ εξίσου σαφής ήταν και ο Μπόρις Τζόνσον.

Εμανουέλ Μακρόν, Άνγκελα Μέρκελ, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και Εμανουέλ Μακρόν απαίτησαν εν χορώ από τον Βρετανό πρωθυπουργό να σεβαστεί τη συμφωνία του Brexit και να προχωρήσει άμεσα σε πλήρη εφαρμογή του Πρωτοκόλλου της Βόρειας Ιρλανδίας.

Σε ανακοίνωση εκπροσώπου του Νο. 10 της Ντάουνινγκ Στριτ μετά τις συναντήσεις, αναφέρεται πως ο Μπόρις Τζόνσον κάλεσε από πλευράς του τους Ευρωπαίους να επιδείξουν «πραγματισμό και σεβασμό» στο ζήτημα.

Ο Μπόρις Τζόνσον «εξέφρασε σαφώς την επιθυμία του για πραγματισμό και συμβιβασμό εκ μέρους όλων, αλλά υπογράμμισε πως η προστασία της συμφωνίας της Μεγάλης Παρασκευής είναι πρωταρχικής σημασίας» επισήμανε εκπρόσωπος της Ντάουνινγκ Στριτ.

Μιλώντας στο BBC, ο ίδιος ο Τζόνσον επισήμανε πως στην ΕΕ υπάρχει σημαντικός βαθμός παρανόησης αναφορικά με την κατάσταση στη Βόρεια Ιρλανδία, και την ισορροπία της ειρηνευτικής διαδικασίας βάσει της Συμφωνίας της Μεγάλης Παρασκευής.

«Απλώς με ένα ήπιο τρόπο τους μετέφερα τι σημαίνει αυτό και νομίζω ότι θα έχουμε κάποιες ρεαλιστικές λύσεις» δήλωσε για να ξεκαθαρίσει:

«Και εάν δεν έχουμε, τότε νομίζω ότι αυτό που οι φίλοι μας έχουν επίσης κατανοήσει είναι ότι το κύριο καθήκον της βρετανικής κυβέρνησης είναι η διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας του Ηνωμένου Βασιλείου και αυτό είναι που θα πράξουμε, και θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί για να το διασφαλίσουμε.

Το Πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας

Στο πλαίσιο της μακράς διαπραγμάτευσης για το Brexit, όλες οι πλευρές συμφώνησαν ότι η προστασία της ειρηνευτικής συμφωνίας του 1998 αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα.

Καίριο στοιχείο της συμφωνίας που υπεγράφη το 1998, τερματίζοντας χρόνια αιματηρού εμφυλίου, είναι η ανάγκη ανοιχτών συνόρων μεταξύ της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας και της Βόρειας Ιρλανδίας.

Την εποχή εκείνη η σχετική διευθέτηση ήταν εύκολη δεδομένου ότι αμφότερες Ιρλανδία και Βρετανία ανήκαν στην ΕΕ και «μοιράζονταν» τους ίδιους εμπορικούς κανόνες, συνεπώς δεν υπήρχε ανάγκη ελέγχων στη διακίνηση αγαθών από τη μία χώρα στην άλλη.

Εντούτοις, μετά το Brexit ήταν απαραίτητη η σύναψη νέας συμφωνίας, δεδομένου ότι η ΕΕ απαιτεί τη διενέργεια ελέγχων σε αγαθά που εισέρχονται από μη ευρωπαϊκές χώρες, ενώ δεν επιτρέπεται καν η εισαγωγή ορισμένων προϊόντων.

Μέσω του Πρωτοκόλλου της Βόρειας Ιρλανδίας, το οποίο και έχει τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2021, διασφαλίζεται ότι δεν θα υφίστανται συνοριακοί έλεγχοι στα αγαθά που εισέρχονται από την Ιρλανδία στη Βόρεια Ιρλανδία -παρόλο που η τελευταία δεν ανήκει πλέον στην ΕΕ.

Την ίδια στιγμή, όμως πρέπει να διενεργούνται τελωνειακοί έλεγχοι σε αγαθά που φθάνουν στα λιμάνια της Βόρειας Ιρλανδίας από την Αγγλία, τη Σκωτία και την Ουαλία.

Και το γεγονός αυτό έχει ξεσηκώσει αντιδράσεις για το γεγονός ότι επί της ουσίας δημιουργείται ένα νέο σύνορο στη Θάλασσα της Ιρλανδίας.

Ορισμένα τρόφιμα που φθάνουν στη Βόρεια Ιρλανδία από τη Βρετανία -όπως κατεψυγμένο κρέας, γάλα, ψάρια και αυγά- πρέπει να ελεγχθούν προκειμένου να πιστοποιηθεί ότι πληρούν τους ευρωπαϊκούς κανόνες.

Τον περασμένο Φεβρουάριο η ΕΕ κατηγόρησε τη Βρετανία ότι οι έλεγχοι δεν είναι οι απαιτούμενοι και ορισμένα αγαθά εισέρχονται στη Βόρεια Ιρλανδία χωρίς να καταγράφονται καταλλήλως.

Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπήρχαν ελλείψεις στην προμήθεια τροφίμων, επετράπη στα σούπερ μάρκετ στη Βόρεια Ιρλανδία να αποφύγουν τους ελέγχους στα προϊόντα τους για ένα τρίμηνο.

Όμως, τον Μάρτιο η κυβέρνηση Τζόνσον αποφάσισε μονομερώς να παρατείνει αυτή την περίοδο χάριτος έως τον Οκτώβριο, ενώ προέβη και σε άλλες μονομερείς κινήσεις προς διευκόλυνση του εμπορίου μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και Βόρειας Ιρλανδίας.

Ένα «καυτό» ζήτημα για τη Βρετανία είναι το γεγονός ότι στο πλαίσιο των κανόνων ασφαλείας της ΕΕ, δεν επιτρέπεται η εισαγωγή στην κοινοτική αγορά κατεψυγμένων προϊόντων κρέατος από μη κράτη-μέλη, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο. Συνεπώς, υπάρχει η προοπτική να απαγορευτούν οι εισαγωγές σε βρετανικά λουκάνικα στη Βόρεια Ιρλανδία.

Μία εξάμηνη «περίοδος χάριτος» βρίσκεται σε ισχύ από τον Ιανουάριο, όμως λήγει στα τέλη Ιουνίου και ουδεμία συμφωνία διαφαίνεται για το τι μέλλει γενέσθαι, με τις συνομιλίες μεταξύ ΕΕ και Βρυξελλών την περασμένη εβδομάδα να έχουν καταλήξει σε αδιέξοδο.

Εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο λέει ότι προτίθεται να αγνοήσει τους κανόνες. Ωστόσο, η ΕΕ έχει προειδοποιήσει ότι θα αναλάβει νομική δράση που μπορεί να οδηγήσει στην εισαγωγή δασμών στα βρετανικά αγαθά.

Οι ενωτικοί αντιτίθενται σθεναρά στην επιβολή ελέγχων και σε καμία περίπτωση δεν θέλουν η Βόρεια Ιρλανδία να αντιμετωπίζεται διαφορετικά από το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο. Τον Μάρτιο, οργάνωση ενωτικών απέστειλε επιστολή στον Μπόρις Τζόνσον προαναγγέλλοντας την απόσυρση της στήριξής της από το Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής...