Συνάντηση Μπάιντεν – Τζόνσον στη σκιά του Brexit και της έντασης στη Βόρεια Ιρλανδία

Ο Τζο Μπάιντεν βρίσκεται στο Ηνωμένο Βασίλειο επειδή ο Μπόρις Τζονσον φιλοξενεί τη Σύνοδο Κορυφής της G7 σε μία -όπως θεωρείται από πολλούς- επίδοξα μεγάλη επιστροφή της Βρετανίας στη διεθνή σκηνή.

Οι συνομιλίες πιθανότατα θα επισκιαστούν από τα βίαια γεγονότα στη Βόρεια Ιρλανδία, καθώς οι πραγματικές συνέπειες του Brexit συνεχίζουν να υπονομεύουν την ειρηνευτική συμφωνία που διαπραγματεύτηκαν οι ΗΠΑ το 1998.

Η εφημερίδα Times of London ανέφερε την Τετάρτη ότι η ανώτερη Αμερικανίδα διπλωμάτης στη Βρετανία, κατόπιν εντολής του Μπάιντεν, κατηγόρησε τον επικεφαλής διαπραγματευτή του Τζόνσον, Ντέιβιντ Φροστ, ότι «πυροδοτεί» τις εντάσεις στο νησί της Ιρλανδίας.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η απεσταλμένη των ΗΠΑ Γιαέλ Λέμπερτ επέδωσε διάβημα -μια διπλωματική επίπληξη που συνήθως προορίζεται για εχθρικά κράτη και όχι για συμμάχους- για την αποτυχία της βρετανικής κυβέρνησης να εφαρμόσει μέρος της συμφωνίας Brexit, στην οποία διαμεσολάβησαν οι Βρυξέλλες πέρυσι, προκειμένου να προστατευθεί η ειρήνη στο νησί.

«Αυτό είναι λάθος, δεν κατευθύνθηκε από τον πρόεδρο. Όπως συμβαίνει με οποιονδήποτε σύμμαχο, έχουμε διπλωματικές συνομιλίες σχετικά με τομείς όπου έχουμε ανησυχία σε πολλά επίπεδα», δήλωσε στο CNNi ανώτερος αξιωματούχος της διοίκησης Μπάιντεν.

Αλλά είναι γνωστό ότι ο Μπάιντεν είναι αντίπαλος οποιασδήποτε εκδοχής του Brexit που υπονομεύει την ειρήνη στην Ιρλανδία και σκοπεύει να πιέσει τον Τζόνσον για το ζήτημα κατά τη διάρκεια των συνομιλιών τους, ανέφεραν άλλοι ανώτεροι αξιωματούχοι της διοίκησης Μπάιντεν.

«Ο πρόεδρος Μπάιντεν ήταν ξεκάθαρος για τη σταθερή πεποίθησή του στη Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής ως θεμέλιο της ειρηνικής συνύπαρξης στη Βόρεια Ιρλανδία. Αυτή η συμφωνία πρέπει να προστατευθεί και οποιαδήποτε μέτρα που την απειλούν ή την υπονομεύουν δεν θα χαιρετιστούν από τις ΗΠΑ» δήλωσε ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Μπάιντεν, Τζέικ Σάλιβαν, στους δημοσιογράφους του Air Force One, κατά τη διάρκεια της πτήσης για την Ευρώπη.

Ο Σάλιβαν αρνήθηκε να σχολιάσει το κατά πόσο ο Αμερικανός πρόεδρος πιστεύει πως ο Τζόνσον θέτει σε κίνδυνο τη συμφωνία.

«Θα πω μόνο ότι ο πρόεδρος Μπάιντεν πρόκειται να κάνει δηλώσεις κατ 'αρχήν σε αυτό το μέτωπο. Δεν απειλεί, δεν θέτει τελεσίγραφα. Θα μεταφέρει απλώς τη βαθιά πεποίθησή του ότι πρέπει να μείνουμε πίσω και να προστατεύσουμε αυτό το πρωτόκολλο», είπε χαρακτηριστικά.

Η βρετανική κυβέρνηση από την πλευρά της έχει δηλώσει ότι δεν θα προβεί σε κανένα σχόλιο επί του θέματος μέχρι να ολοκληρωθούν οι συνομιλίες σήμερα, Πέμπτη.

Παρόλο που δεν συνηθίζεται σε μια τέτοια συνάντηση κορυφής μεταξύ ΗΠΑ και Ηνωμένου Βασιλείου, δεν θα υπάρξει κοινή συνέντευξη τύπου μετά τη συνάντηση Τζόνσον - Μπάιντεν. Άλλωστε θα ήταν αδύνατο να μην γίνει αναφορά στο ζήτημα της Βόρειας Ιρλανδίας, μια αμήχανη διπλωματική στιγμή on camera που και οι δύο ηγέτες θέλουν να αποφύγουν.

Ένα από τα πιο σημαντικά θέματα των διαπραγματεύσεων για το Brexit, που δημιούργησε δεκάδες συγκρούσεις στην εσωτερική πολιτική σκηνή της Βρετανίας, ήταν το ζήτημα των συνόρων της Ιρλανδίας.

Μετά την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση στις αρχές του έτους, επιβλήθηκαν έλεγχοι και δασμοί σε ορισμένα προϊόντα που μεταφέρονται από τη βρετανική νήσο στη Βόρεια Ιρλανδία καθώς η συγκεκριμένη επαρχία συνορεύει πλέον με το ευρωπαϊκό μπλοκ μέσω της Ιρλανδίας που είναι χώρα-μέλος της ΕΕ.

Ο Τζόνσον είχε υποσχεθεί ότι δεν θα υπάρξει σκληρό σύνορο μεταξύ της Ιρλανδίας και της Βόρειας Ιρλανδίας ως αποτέλεσμα του Brexit και ότι θα συνεχιστεί το εμπόριο μεταξύ της επαρχίας και του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ως αποτέλεσμα, η Βρετανία παρέτεινε τον Μάρτιο μονομερώς την περίοδο χάριτος για ορισμένους ελέγχους προκειμένου να ελαχιστοποιήσει την αναταραχή στον εφοδιασμό, μια κίνηση που σύμφωνα με τις Βρυξέλλες παραβίασε τη συμφωνία διαζυγίου του Brexit.

Το «Πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας», το οποίο αποτελεί μέρος του Brexit, αποσκοπεί κυρίως στην αποτροπή σκληρών συνόρων μεταξύ της Βόρειας Ιρλανδίας και Βρετανίας. Αυτό επιτυγχάνεται διατηρώντας τη Βόρεια Ιρλανδία στον τελωνειακό χώρο της ΕΕ και την ενιαία αγορά αγαθών, πράγμα που σημαίνει ότι δεν υπάρχει ανάγκη φυσικών ελέγχων για εμπορεύματα που διέρχονται τα σύνορα.

Η συμφωνία έχει δημιουργήσει ένα de facto θαλάσσιο σύνορο μεταξύ της Βόρειας Ιρλανδίας και του υπόλοιπου Ηνωμένου Βασιλείου, το οποίο έχει εξοργίσει συνδικαλιστές στη Βόρεια Ιρλανδία και στη Βρετανία. Ωστόσο, ο Τζόνσον δεν έχει ακόμη εφαρμόσει πλήρως το πρωτόκολλο, λόγω του φόβου της έλλειψης τροφίμων στη Βόρεια Ιρλανδία, μεταξύ άλλων.

Αυτό, ορθώς επισημαίνει η ΕΕ, αποτελεί παραβίαση της συνθήκης που συμφωνήθηκε ο Τζόνσον με τις Βρυξέλλες και παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Τον Μάρτιο, η ΕΕ κίνησε νομική δράση εναντίον του Ηνωμένου Βασιλείου για τις μονομερείς προσπάθειες του Λονδίνου να παρατείνει την περίοδο χάριτος του Brexit στις εισαγωγές τροφίμων στη Βόρεια Ιρλανδία. Οι συνομιλίες μεταξύ του Φροστ και του ομολόγου του στην ΕΕ σχετικά με τον τρόπο επίλυσης του αδιεξόδου για το πρωτόκολλο απέτυχαν να καταλήξουν σε λύση την Τετάρτη, και δεν υπάρχει σαφής ένδειξη για το άμεσο μέλλον.

Ευρωπαίοι Αξιωματούχοι προειδοποίησαν χθες, Τετάρτη, τη βρετανική κυβέρνηση ότι οποιοδήποτε «μονομερές» μέτρο σε σχέση με τις εμπορικές διατάξεις μετά το Brexit στη Βόρεια Ιρλανδία, αιτία των ζωηρών εντάσεων στη βρετανική επαρχία, θα λάβει «γρήγορη και σθεναρή απάντηση».

Τον Σεπτέμβριο πριν κερδίσει την προεδρία, ο Μπάιντεν προειδοποίησε ότι η Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής δεν θα μπορούσε να «γίνει θύμα του Brexit»,λέγοντας ότι οποιαδήποτε εμπορική συμφωνία Ηνωμένου Βασιλείου-ΗΠΑ, που θεωρείται από πολλούς ως το πιο σημαντικό αποτέλεσμα της αποχώρησης από την ΕΕ, «πρέπει να εξαρτάται από τον σεβασμό της συμφωνίας και να αποτρέπει την επιστροφή σκληρών συνόρων».

Ο Τζο Μπάιντεν, ως εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ πλέον, επέμηνε στη θέση τον Νοέμβριο λέγοντας ότι «η ιδέα να κλείσουμε τα σύνορα βόρεια και νότια, δεν είναι σωστή».

Με πληροφορίες από Brexit trouble overshadows Biden and Johnson's first meeting, by Luke McGee, CNN