«Ξαναχτύπησε» ο Γιαϊτζί: Προτείνει συμφωνία ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Παλαιστινίων

Σύμφωνα με τη θεωρία του Γιαϊτζί, την οποία παρουσιάζει η φιλοκυβερνητική εφημερίδα Yeni Safak, το παραλιακό μέτωπο της Τουρκίας από το ύψος περίπου της Μαρμαρίδας, βόρεια της Ρόδου, μέχρι τα δυτικά του Φετχιγιέ συναντά σε ευθεία γραμμή την παραλία της Λωρίδας της Γάζας. Ο ίδιος τοποθετεί το όριο της τουρκικής με την παλαιστινιακή ΑΟΖ νότια της Κύπρου.

Στη συνέχεια, προχωρώντας ανατολικά, το τουρκικό παραλιακό μέτωπο συναντά, σύμφωνα με τον ίδιο της ακτές του Ισραήλ, με το οποίο η απόστρατος υποναύαρχος είχε προτείνει προ καιρού να υπογραφεί συμφωνία για την ΑΟΖ, παρακάμπτοντάς την Κύπρο.

Όπως φαίνεται και από τον χάρτη, που δημοσιεύει η Yeni Safak, ο Γιαϊτζί «εξαφανίζει» από τον χάρτη την ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα της Ρόδου, του Καστελόριζου και της Κύπρου. «Κόβει» επίσης τμήμα της ΑΟΖ της Αιγύπτου.

Δεδομένου ότι η Παλαιστίνη δεν είναι μέλος του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών και ως εκ τούτου δεν μπορεί να υπογράψει συμφωνία με κράτη-μέλη για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών, ο Τζιχάτ Γιαϊτζί επικαλείται την παράνομη συμφωνία του 2011 για την ΑΟΖ με τα κατεχόμενα στην Κύπρο, ισχυριζόμενος ότι η συμφωνία αυτή έχει ισχύ. Υποστηρίζει ακόμη ότι «αφού η Παλαιστίνη μπορεί να είναι μέλος του Φόρουμ Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου (East-Med Gas Forum), μπορεί να υπογράψει και με εμάς συμφωνία».

Σε δηλώσεις του στην τουρκική εφημερίδα ο Γιαϊτζί αναφέρει: «Όταν εμείς λέγαμε ότι είμαστε γείτονες με Ισραήλ, λέγαμε επίσης ότι είμαστε γείτονες και με την Παλαιστίνη. Το πλεονέκτημα αυτής της γειτνίασης πρέπει να χρησιμοποιηθεί. Μπορεί να γίνει συμφωνία με την Παλαιστίνη; Μπορεί να γίνει. Ο τόπος όπου η Τουρκία θα συνάψει συμφωνία οριοθέτησης είναι στη Λωρίδα της Γάζας».

Ο ίδιος σχολιάζει ότι η δυαρχία στην Παλαιστίνη, με την εξουσία να είναι μοιρασμένη μεταξύ της Χαμάς και της Φατάχ, ενισχύει τη θέση του Ισραήλ. Έτσι, προτείνει να ορίσουν οι Παλαιστίνιοι ως διαμεσολαβητή την Τουρκία, «του ισχυρότερου», όπως λέει, «υπερασπιστή του αγώνα της Παλαιστίνης».

«Αρχιτέκτονας» του τουρκο-λιβυκού μνημονίου και θεωρητικός της «Γαλάζιας Πατρίδας»

Η θεωρία ότι ο χώρος της θαλάσσιας δικαιοδοσίας της Τουρκίας καλύπτει ένα πολύ μεγάλο τμήμα της Ανατολικής Μεσογείου που ξεπερνά τα 145 τετρ. χιλιόμετρα και ότι τα νησιά έχουν περιορισμένη έως μηδενική επήρεια στην οριοθέτηση της ΑΟΖ, θέση που επικαλέστηκε η Τουρκία για να υπογράψει το μνημόνιο με την Τρίπολη, είχε διατυπωθεί από τον Τζιχάτ Γιαϊτζί πριν από αρκετά χρόνια, μέχρι που έγινε επίσημη τουρκική πολιτική. Είναι ο ίδιος, σύμφωνα με πληροφορίες, που χάραξε και την ΑΟΖ της «ΤΔΒΚ» στην κατεχόμενη βόρεια Κύπρο.

Ο Τούρκος υποναύαρχος ε.α. ανήκει πολιτικά στη λεγόμενη «εθνικοπατριωτική» πτέρυγα, η οποία διαπερνά οριζόντια το σύνολο σχεδόν του πολιτικού φάσματος, συμπεριλαμβανομένου τμήματος του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), σχεδόν καθολικά το κεμαλικό Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το ακροδεξιό κόμμα ΙΥΙ που συνεργάζεται με τους κεμαλικούς, το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ) των Γκρίζων Λύκων, ένα σημαντικό κομμάτι της περιθωριοποιημένης από τις συνεχείς διώξεις Αριστεράς, αλλά και το μικρό Κόμμα της Πατρίδας του αμφιλεγόμενου Ντογού Περιντσέκ, που αυτοποσδιορίζεται «αριστερός», αλλά εκφράζει ακραίες εθνικιστικές θέσεις.

Πριν από ένα χρόνο, ο «αρχιτέκτονας» της συμφωνίας για την ΑΟΖ με το καθεστώς Σάρατζ της Λιβύης και θεωρητικός του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας» είχε οδηγηθεί σε παραίτηση από τις Ένοπλες Δυνάμεις, μετά την απομάκρυνσή του με υπογραφή του ίδιου του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν από τη θέση του επιτελάρχη του τουρκικού Ναυτικού

Η «καρατόμησή» του είχε αποδοθεί τότε σε εσωτερικές έριδες και παιχνίδια πολιτικών ισορροπιών στον πυρήνα του τουρκικού πολιτικού συστήματος. Η θεωρίες του ωστόσο και οι υποδείξεις του εξακολούθησαν να καθοδηγούν τις επιλογές της Τουρκίας, όσον αφορά τις θαλάσσιες ζώνες δικαιοδοσίας.

Μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου του 2016 ο υποναύαρχος Γιαϊτζί έχαιρε ευρείας εκτιμήσεως, ακόμη και από τον ίδιο τον πρόεδρο Ερντογάν.

Λίγους μόλις μήνες πριν από την «καρατόμησή» του, στις 22 Δεκεμβρίου 2019, ήταν ο ίδιος ο Ερντογάν που εξήρε τον ρόλο του στη διαμόρφωση της τουρκικής πολιτικής όσον αφορά τις θαλάσσιες ζώνες: «Οι εκθέσεις, οι χάρτες, τα άρθρα και τα βιβλία του υποναυάρχου Τζιχάτ Γιαϊτζί, ο οποίος εξακολουθεί να είναι ο επιτελάρχης της Διοίκησης Ναυτικών Δυνάμεων, είναι γνωστά. Είχαμε μιλήσει επί χάρτου για αυτό το ζήτημα με τον (τότε) πρόεδρο της Λιβύης Καντάφι και είχαμε καταλήξει σε μία συμφωνία μαζί του.[...] Λόγω της σύγχυσης στην περιοχή, το μνημόνιο καθυστέρησε λίγο με την πάροδο του χρόνου».

Στον τουρκικό Τύπο κυκλοφόρησαν τότε αναφορές ότι ο υποναύαρχος θυσιάστηκε πέρυσι από τον Ερντογάν για να κερδίσει την εύνοια των Ηνωμένων Πολιτειών στη Λιβύη. Μια άλλη εξήγηση για την αιφνίδια απομάκρυνση του από το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού αφορούσε την παρέμβαση του Γιαϊτζί σε διαγωνισμό για προμήθεια καλωδίων για τις τορπίλες του τουρκικού Ναυτικού.

Ο υποναύαρχος Γιαϊτζί έχει εκδώσει τα βιβλία: «Ερωτήσεις και Απαντήσεις για την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη» (έκδοση του τουρκικού Ναυτικού), «Η Λιβύη έχει θαλάσσια σύνορα με την Τουρκίας» και «Η διαμάχη για τον διαμοιρασμό της Ανατολικής Μεσογείου και η Τουρκία».

Μετά την αποστράτευσή του, ο Τζιχάτ Γιαϊτζί ακολούθησε ακαδημαϊκή καριέρα, αναλαμβάνοντας επικεφαλής του Κέντρου Ναυτιλίας και Παγκόσμιων Στρατηγικών (BAU DEGS) του Πανεπιστημίου Μπαχτσέσεχιρ.