Καταδικάστηκε για το θάνατο των 4 μωρών της - Η επιστήμη έδειξε ότι ίσως τα πράγματα δεν έγιναν έτσι

Γονιδιακοί έλεγχοι έδειξαν ότι τουλάχιστον δύο από τα μωρά της Αυστραλιανής γυναίκας πέθαναν από μια προηγουμένως άγνωστη γενετική μετάλλαξη που οδήγησε σε καρδιακές επιπλοκές – γεγονός που σημαίνει ότι ίσως έμεινε αδίκως επί σχεδόν δύο δεκαετίες στη φυλακή.

Τα ευρήματα ενεργοποίησαν 90 επιστήμονες – μεταξύ αυτών δύο Αυστραλούς κατόχους Νόμπελ- να ζητήσουν από την κυβέρνηση της Νέας Νότιας Ουαλίας να απονείμουν χάρη στην Folbigg.

Αν συμβεί αυτό, η υπόθεση αυτή θα αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα λάθη στην ιστορία της αυστραλιανής δικαιοσύνης.

Οι συνέπειες των επιστημονικών αυτών ευρημάτων δεν σταματούν εκεί.

Την ώρα που οι επιστήμονες ακόμη μαθαίνουν για τις αιτίες του συνδρόμου αιφνιδίου θανάτου στα νεογνά (SIDS) –ένας όρος που λειτουργεί ως ομπρέλα για όλες τις περιπτώσεις όπου βρέφη πεθαίνουν ξαφνικά από ανεξήγητες αιτίες- τα ευρήματα στην υπόθεση της Folbigg ίσως βοηθήσουν γονείς που πενθούν τον αδόκητο θάνατο των δικών τους παιδιών.

Τραγωδία χωρίς τέλος

Από την αρχή, η ζωή της Folbigg σημαδεύτηκε από τραγωδία.

Όταν η ίδια ήταν 18 μηνών, ο πατέρας της μαχαίρωσε θανάσιμα τη μητέρα της.

Έμεινε 15 χρόνια στη φυλακή για ανθρωποκτονία και στη συνέχεια απελάθηκε στην Αγγλία.

Τα προβλήματα συμπεριφοράς που επιδείκνυε ερμηνεύονται από ειδικούς ότι ως μωρό είχε κακοποιηθεί από τον πατέρα της, σύμφωνα με έρευνα του 2019.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 παντρεύτηκε τον Craig Folbigg, τον οποίο είχε γνωρίσει σε μία ντίσκο.

Σε ηλικία 21 ετών γέννησε το πρώτο της παιδί, τον Caleb.

Σύμφωνα την έρευνα του 2019 «περιέγραφε τον εαυτό της ως πλήρη, με σύζυγο, σπίτι και παιδί».

Σε ηλικία μόλις 19 ημερών ο Caleb πέθανε. Η αιτία του θανάτου του αποδόθηκε στο σύνδρομο αιφνίδιου θανάτου, καθώς δεν εντοπίστηκαν άλλες αιτίες.

Το 1990 η Folbigg έμεινε και πάλι έγκυος, στον δεύτερο γιο της, τον Patrick. Σύμφωνα με τις εξετάσεις, ήταν υγιής.

Ωστόσο σε ηλικία μόλις 4 μηνών βίωσε αυτό που οι επιστήμονες αποκαλούν επεισόδιο ALTE (apparent life-threatening event) που του προκάλεσε εγκεφαλική βλάβη και επιληπτικές κρίσεις.

Πέθανε τέσσερις μήνες μετά, ως αποτέλεσμα των επιληπτικών κρίσεων.

Το τρίτο της παιδί, η Sarah, πέθανε σε ηλικία 10 μηνών, ως αιτία θανάτου καταγράφηκε το σύνδρομο αιφνιδίου θανάτου.

Όταν και η τέταρτη κόρη της, η Λάουρα, πέθανε σε ηλικία 18 μηνών την 1^η Μαρτίου 1999, η αστυνομία άρχισε να ερευνά.

Ο γάμος τους ζευγαριού διαλύθηκε. Όταν η Fobligg έφυγε, ο άνδρας της βρήκε το ημερολόγιό της. Αργότερα δήλωσε ότι διαβάζοντας μια εισαγωγή της θέλησε να κάνει εμετό. Σύμφωνα με την έρευνα, παρέδωσε το ημερολόγιο στην αστυνομία.

Στις 19 Απριλίου 2001, η Folbigg συνελήφθη και καταδικάστηκε για τέσσερις ανθρωποκτονίες.

Η παιδική της φίλη Tracy Chapman περιγράφει την Folbigg ως άνθρωπο που αγαπούσε τα ζώα και ως «πολύ καλή μαμά».

Κατά τη διάρκεια της δίκης το 2003, ωστόσο, η εισαγγελική αρχή υποστήριξε ότι η Folbigg είχε πνίξει τα παιδιά της. Χωρίς να παρουσιάσει κάποια αδιαμφισβήτητη απόδειξη, αρκέστηκε σε μια ρήση που αποδίδεται στον Βρετανό παιδίατρο Roy Meadow:

«Ένας ξαφνικός θάνατος βρέφους είναι τραγωδία, δύο είναι ύποπτοι και τρείς είναι φόνος, μέχρι αποδείξεως του εναντίου».

«Ποτέ στο παρελθόν δεν έχει υπάρξει περίπτωση σαν κι αυτή, είναι πρωτοφανής. Δεν υπάρχει λογική αμφιβολία», ειπώθηκε στο δικαστήριο.

Η εισαγγελία παρέπεμψε και στα γραπτά της Folbigg, υποστηρίζοντας ότι περιέχουν στοιχεία παραδοχής ενοχής.

«Νιώθω σαν την χειρότερη μητέρα του κόσμου, φοβάμαι ότι (η Λάουρα) θα με αφήσει τώρα, όπως και η Σάρα. Ξέρω ότι κάποιες φορές ήμουν οξύθυμη και σκληρή απέναντί της και με άφησε, ψάχνοντας για βοήθεια», έγραφε σε ένα από αυτά.

«Δεν μπορεί να συμβεί ξανά. Ντρέπομαι. Δεν μπορώ να πω γι’ αυτό στον άνδρα μου γιατί θα ανησυχεί όταν την αφήνει μαζί μου».

Η Folbigg δεν ομολόγησε ποτέ, δεν υπήρξε κανένα προφανές κίνητρο, ενώ κανείς δεν υποστήριξε ότι την είδε να σκοτώνει τα παιδιά της.

Ωστόσο, το δικαστήριο την έκρινε ένοχη. Καταδικάστηκε σε 30 χρόνια φυλακή και 25 χρόνια κάθειρξη εκτός φυλακής.

Όταν θα αποφυλακιστεί θα είναι 60 ετών.

Ο αγώνας για την ελευθερία

Ο όρος Σύνδρομο Αιφνίδιου Θανάτου Βρεφών (SIDS) εισήχθη το 1969 ως ένας τρόπος για να καταχωριστεί το ανεξήγητο.

Στη δεκαετία του 1980, περιπτώσεις που άλλοτε θα θεωρούνταν ανθρωποκτονίες αποδίδονταν τώρα στο SIDS ενώ στη δεκαετία του 1990 οι επιστήμονες είχαν αναπτύξει ένα μοντέλο παρουσιάζοντας μία κλίμακα από παράγοντες που οδηγούσαν στο SΙDS, μεταξύ αυτών η έκθεση στον καπνό και η στάση ύπνου.

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες ωστόσο, έχει μεσολαβήσει μια μεγαλύτερη κατανόηση γενετικών παραγόντων.

Μία από τις πρώτες τέτοιες μελέτες πραγματοποιήθηκε το 2001 όταν ο παιδίατρος καρδιολόγος Michael Ackerman και μια ομάδα επιστημόνων συνέδεσαν μία μετάλλαξη στο γονίδιο SCN5A με το σύνδρομο.

Έκτοτε ακολούθησαν 30 ακόμη γονίδια που συνδέθηκαν με το SIDS αλλά και το SUDC, τον όρο που χρησιμοποιείται για τον θάνατο των παιδιών πάνω από ενός έτους. Οι μελέτες δείχνουν πλέον ότι περίπου 35% περιπτώσεων SIDS μπορούν να εξηγηθούν με βάση τους γενετικούς παράγοντες παρόλο που η αιτία των περισσότερων περιπτώσεων παραμένει ασαφής.

Το 2015, έχοντας εξαντλήσει το περιθώριο προσφυγών, οι δικηγόροι της Folbigg αιτήθηκαν στην κυβέρνηση της Νέας Νότιας Ουαλίας να διευθύνει μία έρευνα σχετικά με την υπόθεση, υποστηρίζοντας ότι νέα στοιχεία είχαν έρθει στο φως, μεταξύ αυτών η καλύτερη κατανόηση του SIDS.

Αν δεχόταν ο νέος επικεφαλής δικαστής, Reginald Blanch, η υπόθεση θα επέστρεφε στο Εφετείο.

Στο πλαίσιο αυτής της έρευνας, η νομική ομάδα της Folbigg προσέγγισε την καθηγήτρια Carola Vinuesa, συν-επικεφαλής του Κέντρου Εξατομικευμένης Ανοσολογίας στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, για να της ζητήσει να εξετάσει τα γονιδιώματα των παιδιών για να δει εάν υπήρχε μια γενετική μετάλλαξη που θα μπορούσε να προκαλέσει το SIDS.

«Ήταν μια κίνηση απελπισίας, να εξεταστεί αν η Folbigg κουβαλούσε κάτι που μπορούσε να περάσει στα παιδιά της», λέει η Vinuesa. Απ’ όσο ξέρω, πρόκειται για την πρώτη περίπτωση οπουδήποτε στον κόσμο όπου ένα δικαστήριο θα χρησιμοποιούσε μια γονιδιακή ακολουθία για να αναζητήσει στοιχεία για μια αιτία θανάτου».

Κατά την έρευνα, η ομάδα εντόπισε ότι το γονιδίωμα της Folbigg έφερε μία παραλλαγή του γονιδίου CALM2, μέχρι τότε άγνωστη, το οποίο επηρεάζει τον τρόπου που το ασβέστιο μεταφέρεται προς και από τα κύτταρα της καρδιάς. Μελέτες έχουν δείξει ότι παραλλαγές των γονιδίων CALM2 μπορούν να προκαλέσουν καρδιακά προβλήματα στα μικρά παιδιά, ως μία από τις πιο καλά αναγνωρισμένες αιτίες για SIDS και SUDC.

Εξετάζοντας τις γονιδιακές ακολουθίες και των τεσσάρων παιδιών βρήκαν ότι και οι δύο κόρες της έφεραν την ίδια μετάλλαξη με τη μητέρα τους.

Όταν η έρευνα ολοκληρώθηκε, περισσότερα στοιχεία ήρθαν στο φως κάνοντας τη Vinuesa και την ομάδα της να γράψουν στον δικαστή, υποστηρίζοντας ότι ήταν πιθανό οι κόρες της καταδικασμένης να είχαν πεθάνει ως αποτέλεσμα αυτής της παραλλαγής.

Παρά τα νέα στοιχεία, οι δικαστής αποφάσισε να μην ξανανοίξει την υπόθεση. Επέμεινε στη θέση ότι η Folbigg είχε πνίξει τόσο τη Σάρα όσο και τη Λάουρα.

Νέα στοιχεία

Τον περασμένο Νοέμβριο, οι επιστήμονες δημοσίευσαν ακόμη πιο αδιαμφισβήτητα στοιχεία.

Με επικεφαλής τον Δανό καθηγητή Michael Toft Overgaard, μία ομάδα ειδικών από έξι χώρες βρήκαν ότι η μετάλλαξη CALM2 στη Folbigg και στα δύο κορίτσια της θα μπορούσε να είχε προκαλέσει ασθένεια, ακριβώς όπως και άλλες μεταλλάξεις της CALM2.

Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η μετάλλαξη αυτή άλλαξε τον καρδιακό ρυθμό των κοριτσιών, κάνοντάς τες επιρρεπείς σε καρδιακές παθήσεις – ειδικά λόγω της θεραπευτικής αγωγής που έπαιρναν: Η Σάρα έπαιρνε αντιβίωση για έναν βήχα ενώ η Λάουρα έπαιρνε παρακεταμόλη και ψευδοεφεδρίνη εξαιτίας μια αναπνευστικής μόλυνσης που είχε λίγο πριν τον θάνατό της. Όταν πέθανε η Λάουρα είχε μια τέτοια φλεγμονή στην καρδιά που τρεις επιστήμονες κατέθεσαν ότι θα μπορούσε αυτή να είναι η αιτία του θανάτου της.

«Θεωρούμε ότι η παραλλαγή πιθανότατα επιτάχυνε τους φυσικούς θανάτους των δύο θηλυκών παιδιών», έγραψαν οι ερευνητές σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο του 2020 στο ιατρικό περιοδικό EP Europace.

Αναφορικά με τα αγόρια, οι επιστήμονες βρήκαν άλλες παραλλαγές στα γονίδια BSN, μία παραλλαγή την κληρονόμησαν από τη μητέρα τους και την άλλη πιθανόν από τον πατέρα τους, αν και ο ίδιος αρνήθηκε να παράσχει δείγμα στους ερευνητές. Ο συνδυασμός τους θα μπορούσε να προκαλέσει θάνατο μετά από επιληπτικές κρίσεις. Οι επιστήμονες ερευνούν ακόμη αν αυτή η παραλλαγή μπορεί να έχει προκαλέσει τον θάνατο των αγοριών. Ο Πάτρικ πριν πεθάνει είχε επιληπτικές κρίσεις.

Μόλις 75 άνθρωποι είναι γνωστό ότι φέρουν μεταλλάξεις στα CALM1, CALM2 ή CALM3 γονίδιά τους που έχει διαπιστωθεί ότι υπήρξαν μοιραία για παιδιά.

«Στην τελική δεν πρόκειται για το πόσο σπάνιες είναι αυτές οι παραλλαγές, αλλά για τις πιθανότητες που είχε η Kathleen να συναντήσει κάποιον σαν τον Craig και να υπάρξει αυτός ο συνδυασμός μεταλλάξεων μεταξύ των δύο. Όταν η γενετική μπαίνει από την πόρτα, οι στατιστικές βγαίνουν έξω από το παράθυρο», λέει η Vinuesa.

Μπορεί η έρευνα να μην απελευθέρωσε ακόμη την Folbigg, ήδη όμως είχε αντίκτυπο. Οι δικηγόροι της γυναίκες έκαναν έφεση το δικαστήριο της Νέας Νότιας Ουαλίας κάνοντας λόγο για λανθασμένη εφαρμογή του νόμου ενώ τα ευρήματα στα γονιδιώματα οδήγησαν στην συγκέντρωση πάνω από 90 υπογραφών προς την κυβερνήτη της Νέας Νότιας Ουαλίας.

Εκπρόσωπος της κυβερνήτη Margaret Beazley είπε ότι η γενική εισαγγελία εξετάζει την αίτηση. Σύμφωνα με το υπουργείο δικαιοσύνης της Νέας Νότιας Ουαλίας λίγοι άνθρωποι έχουν λάβει ποτέ χάρη από την πολιτεία.

Ακόμη κι αν η Folbigg αφεθεί ελεύθερη, η νομική μάχη δεν θα έχει τελειώσει. Για την ανατροπή της εις βάρος της απόφασης θα πρέπει να πάει στο Εφετείο, και ενδεχομένως να ακολουθήσει νέος δικαστικός αγώνας αν θέλει να πάρει αποζημίωση για τα χρόνια που πέρασε στη φυλακή.

Για την Folbigg η έρευνα της προσφέρει έναν σκοπό ζωής αν και είναι συναισθηματικά επώδυνη, λέει η Chapman, που μιλάει με την Folbigg κάθε μέρα. «Είναι δυσβάσταχτο να σου λένε ότι μετέφερες κάτι στα παιδιά σου που πιθανά τα σκότωσε. Και η πραγματικότητα είναι ότι η Kath έχασε τέσσερα παιδιά. Και δεν της επιτράπηκε να θρηνήσει όπως θα έπρεπε σε μια μητέρα».

Γενετικές απαντήσεις

Οι εξελίξεις στις γενετικές δοκιμές - συμπεριλαμβανομένων των ευρημάτων στην περίπτωση της Folbigg - θα μπορούσαν επίσης να βοηθήσουν στην παροχή απαντήσεων σε άλλους που προσπαθούν να βρουν απαντήσεις για τους ανεξήγητους θανάτους των παιδιών τους.

Η Vinuesa λέει ότι είναι πιθανό ότι τα επόμενα χρόνια, άλλες οικογένειες που έχουν βιώσει SIDS θα βρουν μια γενετική μετάλλαξη ως υπεύθυνη για αυτό.

«Στις περισσότερες οικογένειες όπου υπήρξαν θάνατοι SIDS, κανείς δεν έχει επιστρέψει ακόμα να παρακολουθήσει το DNA των παιδιών», λέει. Καθώς οι μοριακές αυτοψίες γίνονται πιο συχνές, πιστεύει ότι θα υπάρξουν περισσότερες γενετικές εξηγήσεις για μέχρι σήμερα ανεξήγητους θανάτους. Αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει τις οικογένειες που αναζητούν απαντήσεις - και επίσης όσους ανησυχούν ότι μπορούν να γίνουν αντικείμενο έρευνας.

«Πολλές οικογένειες ζουν με φόβο, επειδή δύο ή περισσότερα παιδιά τους πέθαναν και ανησυχούν ότι κάποια μέρα κάποιος θα χτυπήσει την πόρτα του με κάποιο είδος αστυνομικής έρευνας», λέει.

«Γνωρίζουμε τώρα ότι όταν υπάρχει μια γενετική κατάσταση... δεν είναι σπάνιο».

Η Chapman λέει ότι η παιδική της φίλη ελπίζει ότι η υπόθεσή της θα βοηθήσει άλλους γονείς να εξηγήσουν άλλους ανεξήγητους θανάτους. «Δεν πρόκειται μόνο για την ελεύθερη Kath», λέει η Chapman.

«Το πιο σημαντικό πράγμα μετά την απελευθέρωση της Kath είναι ότι αυτό δεν θα συμβεί ποτέ σε κανέναν άλλο».

Genetics may free a woman convicted of killing her 4 babies and help other parents explain the unexplainable, by Julia Hollingsworth, CNN