Κορωνοϊός - Εμβόλια: Πώς εξισορροπούνται οι επιταγές της δημόσιας υγείας με τα ατομικά δικαιώματα;

Οι αποφάσεις που θα ληφθούν θα επηρεάσουν κάθε τομέα της ζωής. Από τα σχολεία και την εργασία, μέχρι τον πολιτισμό και την θρησκευτική λατρεία.

Εντυπωσιακά μεγάλο ποσοστό του ισραηλινού πληθυσμού έχει λάβει την πρώτη δόση του εμβολίου και η χώρα άρχισε αυτήν την εβδομάδα να «ξανανοίγει» την οικονομία της έπειτα από έναν χρόνο διαδοχικών lockdown και εξ αποστάσεως εργασίας.

Ωστόσο, πολλές δραστηριότητες έχουν αποκλεισθεί για τους ανεμβολίαστους, εξοργίζοντας όσους δεν μπορούν να εμβολιασθούν για λόγους υγείας ή αρνούνται να εμβολιασθούν για λόγους αρχής.

Ορισμένοι εργοδότες σχεδιάζουν ήδη να απαγορεύσουν την πρόσβαση ανεμβολίαστων εργαζομένων στα γραφείο, γεγονός που για ορισμένες οργανώσεις υπεράσπισης των ατομικών δικαιωμάτων ενδεχομένως να τους κοστίσει την δουλειά τους. Συνδικαλιστικές ενώσεις έχουν προτείνει εναλλακτικές λύσεις, όπως την παρουσίαση αρνητικών τεστ Covid-19 κάθε 72 ώρες.

«Εχω ήδη συμφιλιωθεί με το γεγονός ότι δεν θα προσκληθώ σε ορισμένες εκδηλώσεις, ότι δεν θα μου επιτραπεί η είσοδος σε ορισμένους χώρους ψυχαγωγίας» δηλώνει η Χίλα Μπαρ, επιχειρηματίας που δεν εμπιστεύεται την ιατρική επιστήμη και δεν σχεδιάζει να εμβολιασθεί.

«Αρα, δεν θα πάω. Και δεν θα συνεργασθώ επίσης με ορισμένες επιχειρήσεις -όχι γιατί δεν θέλω, αλλά διότι δεν θέλουν την δικιά μου επιχείρηση».

Το Ισραήλ, όπου η εκστρατεία εμβολιασμού προχωρεί με ταχείς ρυθμούς, αλλά δεν είναι υποχρεωτικός, έχει την παγκόσμια πρωτοπορία στους εμβολιασμούς. Οι άλλες χώρες θα παρακολουθήσουν με προσοχή την πρώιμη εμπειρία του για να δουν πώς θα απαντήσει σε αναπάντητα ερωτήματα για την εξισορρόπηση των ατομικών δικαιωμάτων με τις επιταγές της δημόσιας υγείας.

Οποιος δεν εμβολιάζεται «θα μείνει απ' έξω» έχει προειδοποιήσει ο υπουργός Υγείας του Ισραήλ Γιούλι Εντελστάιν.

Ο υπουργός έχει καταστήσει σαφές ότι τα νέα προνόμια για τους εμβολιασμένους -πρόσβαση στα θέατρα, τα γυμναστήρια, τα θέρετρα της Νεκράς Θάλασσας- αποτελούν κίνητρα για εμβολιασμό.

Ωστόσο, καθώς η Κνεσέτ δεν έχει εισαγάγει νέα νομοθεσία που να θεσπίζει ρυθμιστικό πλαίσιο για τους εργαζόμενους που επιστρέφουν στους χώρους εργασίας ή να προσφέρει προστασία για τους ανεμβολίαστους, εγείρεται το θέμα ότι το καθεστώς αυτό θα αναγκάσει τους εργοδότες να θέσουν τους δικούς τους κανόνες.

Οι απόψεις που διατυπώνονται σχετικά με τις οδηγίες και την νομοθεσία καθοδηγούν τους εργοδότες, τις αρχές και τα δικαστήρια να θέτουν την δημόσια υγεία πάνω από τα ατομικά αιτήματα.

Η εταιρεία Mobileye, θυγατρική της Intel με έδρα την Ιερουσαλήμ, δηλώνει ότι δεν θα επιτραπεί η είσοδος στα γραφεία της ανεμβολίαστων εργαζομένων από τις 4 Απριλίου, αλλά μπορούν να εργάζονται εξ αποστάσεως, εάν το επιτρέπει το αντικείμενό τους.

Η εταιρεία υπολογίζει ότι το 10% περίπου των 1.500 υπαλλήλων της δεν έχει εμβολιασθεί. Αν πρέπει να προσέλθουν στο γραφείο, θα χρειασθεί να παρουσιάσουν ένα αρνητικό τεστ PCR 48 ωρών.

«Είναι υποχρέωσή μας να κάνουμε τα γραφεία μας ασφαλή χώρο -το βέλτιστο για τους υπαλλήλους μας και τις οικογένειές τους υπερβαίνει κάθε άλλη σκέψη» δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Αμνόν Σασούα σε email που απηύθυνε στους εργαζόμενους.

Ατομικά δικαιώματα

Μελέτη που δόθηκε στην δημοσιότητα την Τετάρτη δείχνει ότι το εμβόλιο των Pfizer-BioNTech που χρησιμοποιείται στο Ισραήλ μειώνει κατά 94% τα συμπωματικά κρούσματα της νόσου μεταξύ των ισραηλινών εμβολιασμένων.

Όμως, ορισμένοι αξιωματούχοι εκτιμούν κατ΄ιδίαν ότι το 10% των Ισραηλινών άνω των 16 ετών -περί τους 650.000 ανθρώπους- δεν προτίθενται να εμβολιασθούν.

Ακόμη και το να ζητείται από τους εργαζόμενους να κοινοποιήσουν το εμβολιαστικό τους καθεστώς είναι πιθανόν να παραβιάζει τα δικαιώματα προστασίας προσωπικών δεδομένων, εν προκειμένω των ιατρικών προσωπικών δεδομένων, με πιθανές επιπτώσεις στον τομέα των ατομικών ελευθεριών που μπορεί να οδηγήσουν σε προσφυγές στα ισραηλινά δικαστήρια.

«Το ερώτημα είναι πώς ανοίγουμε την αγορά, την οικονομία και την ζωή, χωρίς να βλάψουμε τους ανθρώπους που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να εμβολιασθούν» δήλωσε η Σάρον Αμπρααμ-Βάις, εκτελεστική διευθύντρια της Association for Civil Rights in Israel (ACRI).

«Οι ευάλωτοι, όσοι δεν τυγχάνουν συνδικαλιστικής προστασίας ή οι προσωρινής απασχόλησης εργαζόμενοι και άλλοι θα επωμισθούν το κόστος» είπε διατυπώνοντας το αίτημα για θέσπιση νομοθεσίας.

Ο επιχειρηματικός κόσμος ζητεί επίσης νόμους. Και το υπουργείο Υγείας δεν έχει σχολιάσει αν σχεδιάζεται νομοθεσία που να προσφέρει εργασιακή προστασία για τους ανεμβολίαστους.

Ορισμένες συνδικαλιστικές ενώσεις επεξεργάζονται οδηγίες προς τα μέλη τους, ανάμεσά τους και η Ενωση Κατασκευαστών του Ισραήλ, που αντιπροσωπεύει 1.800 εταιρείες που απασχολούν μισό εκατομμύριο εργαζόμενους.

Τα μέλη των συνδικαλιστικών ενώσεων «δεν κυνηγούν τους ανθρώπους στον δρόμο να τους καρφώσουν σύριγγες στο μπράτσο και να τους υποχρεώσουν να εμβολιασθούν», ωστόσο κάνουν ό,τι μπορούν για να ενθαρρύνουν τον εμβολιασμό, δήλωσε ο πρόεδρος των Ενώσεων Ρον Τόμερ.

Ωστόσο, σύμφωνα με την νομική άποψη που ζήτησε η Ένωση Κατασκευαστών, μέλη της μπορούν να ρωτήσουν υπαλλήλους αν έχουν εμβολιασθεί ως «μέτρο προστασίας» για να προληφθεί η μετάδοση σε άλλους και όχι ως αίτημα για την παροχή προσωπικών ιατρικών στοιχείων.

Οι εργοδότες οφείλουν να λαμβάνουν εύλογα μέτρα για να επιτρέψουν την εργασία ανεμβολίαστων υπαλλήλων εξ αποστάσεως ή σε χωριστές «φούσκες». Όσοι δεν μπορούν να το κάνουν, μπορούν να λαμβάνουν άδειες άνευ αποδοχών ή σε έσχατες περιπτώσεις, να απολύονται, σύμφωνα με την νομική άποψη που ζήτησε η Ενωση.

«Αν δεν θέλεις να κάνεις εμβόλιο, τότε εντάξει... [...] ο εργοδότης έχει το δικαίωμα να προστατεύσει τα προσωπικά δεδομένα. Αλλά από την άλλη πλευρά, υπάρχουν τα δικαιώματα του κοινού, των πελατών --των ανθρώπων στους οποίους παρέχουμε υπηρεσίες» δήλωσε ο συντάκτης της νομικής γνωμάτευσης, ο επιφανής νομικός Ναούμ Φάινμπεργκ.

Προσφέροντας μία εναλλακτική λύση, η μεγαλύτερη εργατική ένωση του Ισραήλ, η Histadrut, προτείνει οι ανεμβολίαστοι εργαζόμενοι που δεν μπορούν να εργασθούν από το σπίτι να παρουσιάζουν αρνητικά τεστ για τον κορωνοϊό κάθε 72 ώρες.

Ζήτημα δημόσιας Υγείας

Το Ισραήλ ξεκίνησε την Κυριακή της εφαρμογή του συστήματος «Green Pass» , το οποίο προσφέρει ορισμένα προνόμια στους πολίτες που έχουν λάβει και τις δύο δόσεις του εμβολίου ή έχουν αναρρώσει από την Covid-19.

Σε μία από τις πρώτες εφαρμογές στην πραγματική ζωή, μόνο όσοι έχουν πιστοποιητικό επικυρωμένο από την κυβέρνηση είχαν την άδεια να παραστούν σε συναυλία σε εξωτερικό χώρο στο Τελ Αβίβ αυτήν την εβδομάδα.

Και η Κνεσέτ την Τετάρτη ενέκρινε νόμο που επιτρέπει στο υπουργείο Υγείας να δίνει τις δημοτικές αρχές τα ονόματα των κατοίκων που δεν έχουν εμβολιασθεί.

Η ACRI αντιτάχθηκε στην νομοθεσία με το επιχείρημα ότι παραβιάζει τα προσωπικά δεδομένα.

Η Νομική Σχολή του Hebrew University της Ιερουσαλήμ αποφάνθηκε σε έκθεσή της ότι η ρυθμιστική πλαισίωση του εμβολιασμού «αποτελεί θέμα δημόσιας Υγείας και όχι προσωπικό ιατρικό ζήτημα».

Οι ισχύοντες νόμοι στο Ισραήλ παρέχουν στο υπουργείο Υγείας την εξουσία να επιβάλλει περιορισμούς στους ανεμβολίαστους και ακόμη και να υποχρεώνει σε εμβολιασμό σε ορισμένες περιπτώσεις, σύμφωνα με την έκθεση της Νομικής Σχολής.

«Όσοι εκπληρώνουν την υποχρέωσή τους στον εμβολιασμό δεν πρέπει να αναλαμβάνουν το κόστος όσων επιλέγουν να μην το κάνουν» δήλωσε ο Ντέιβιντ Ενοχ, καθηγητής της Φιλοσοφίας του Δικαίου στο Hebrew University.