Χουάν Γκουσμάν: Πέθανε ο δικαστής που απήγγειλε τις κατηγορίες στον Πινοσέτ

O πρώην δικτάτορας Πινοσέτ αντιμετώπισε διώξεις για σωρεία εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας επί του καθεστώτος του (1973-1990), όμως ουδέποτε καταδικάστηκε.

Αφοσιωμένος στις έρευνες για τα εγκλήματα της στρατιωτικής δικτατορίας, ο δικαστής Γκουσμάν άσκησε από το 1998 και μετά διώξεις εναντίον του στρατηγού Πινοσέτ, ειδικά για τις δολοφονίες που διαπράχθηκαν από το «καραβάνι του θανάτου», απόσπασμα στρατιωτικών που όργωνε τη χώρα κι εκτέλεσε τουλάχιστον εκατό αντιφρονούντες μετά το πραξικόπημα της 11ης Σεπτεμβρίου 1973.

Ο δικαστής Γκουσμάν απήγγειλε δύο φορές κατηγορίες σε βάρος του Αουγκούστο Πινοσέτ αλλά, το 2002, το Ανώτατο Δικαστήριο τις έβαλε στο αρχείο, επικαλούμενο την «ελαφριά άνοια» που εμπόδιζε τον πρώην δικτάτορα να απολογηθεί ενώπιον της δικαιοσύνης για τους 3.000 και πλέον νεκρούς και εξαφανισθέντες επί καθεστώτος του.

Ο θάνατος του στρατηγού το 2006, στα 91 του χρόνια, έβαλε τέλος σε όλες τις διώξεις σε βάρος του, στη Χιλή όπως και στη Γαλλία, προκαλώντας τότε αντιδράσεις αγανάκτησης και απελπισίας.

«Θα συμφωνούσα με την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, αλλά όταν είδα τον Πινοσέτ και μελέτησα σοβαρά τις ιατρικές εξετάσεις του, δεν μπόρεσα παρά να συμπεράνω ότι η διανοητική λειτουργία του ήταν κανονική», θα σημείωνε ο Χουάν Γκουσμάν σε συνέντευξή του στον γερμανικό Τύπο.

«Ήταν δικαστής με θάρρος, δεσμευμένος στην υπόθεση της υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», τόνισε σε μια απότιση φόρου τιμής μέσω Twitter η κομμουνίστρια βουλεύτρια Κάρμεν Χερτς, ο σύζυγος της οποίας, ο Κάρλος Μπέργκερ, δολοφονήθηκε το πρώτο διάστημα μετά την επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας στη Χιλή.

Ο δικαστής Γκουσμάν συνταξιοδοτήθηκε το 2005· την ίδια χρονιά, δημοσίευσε τα απομνημονεύματά του [En el borde del mundo (Crónicas), εκδ. Anagrama].

Ποιος ήταν ο Πινοσέτ

Ο στρατηγός Πινοσέτ ήταν ο επικεφαλής από το 1973 ως το 1990 της στρατιωτικής δικτατορίας κατά τη διάρκεια της οποίας τουλάχιστον 3.200 άνθρωποι δολοφονήθηκαν ή εξαφανίστηκαν και 38.000 άνθρωποι βασανίστηκαν, σύμφωνα με οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Η έρευνα της δικαιοσύνης της Χιλής για τις καταχρήσεις του πρώην δικτάτορα άρχισε μετά την ανακάλυψη στην τράπεζα Riggs της Ουάσινγκτον και σε άλλους χρηματοπιστωτικούς θεσμούς περίπου εκατό μυστικών λογαριασμών στους οποίους ο Πινοτσέτ είχε βάλει κρυφά μετά το 1981 περίπου 20 εκατομμύρια δολάρια με διάφορες εξαιρετικά περίπλοκες χρηματοοικονομικές συναλλαγές.

Ο Πινοσέτ χρησιμοποιούσε για τον σκοπό αυτό μια σειρά εναλλακτικών ταυτοτήτων, με παραλλαγές του ονόματός του, όπως Αουγκούστο Π. Ουγάρτε, Χοσέ Ραμόν Ουγάρτε ή Χ. Π. Ουγάρτε, καθώς και ψευδώνυμα όπως Ντάνιελ Λόπες ή Τζον Λονγκ.

Το 2005, η τράπεζα Ριγκς παραδέχθηκε ότι είχε κρύψει λογαριασμούς του Πινοσέτ και συμφώνησε να καταβάλει πρόστιμο ύψους 16 εκατ. δολαρίων.

Οι 106 πρώην πράκτορες της DINA καταδικάστηκαν σε ποινές που κυμαίνονται από τις 541 ημέρες φυλάκισης έως και τα 20 έτη κάθειρξης. Πολλοί από αυτούς ήδη εκτίουν ποινές για άλλες υποθέσεις. Το δικαστήριο διέταξε εξάλλου το κράτος να δώσει αποζημιώσεις 5 δισεκατομμυρίων πέσος Χιλής (7,5 δισεκ. δολαρίων) στις οικογένειες των νεκρών.