ΕΕ: Το Ιράν πρέπει να αναθεωρήσει την απόφασή του για τον εμπλουτισμό ουρανίου

«Η έναρξη εμπλουτισμού ουρανίου σε ποσοστό έως και 20% από το Ιράν στον Υπόγειο Σταθμό Εμπλουτισμού Καυσίμων του Φορντόβ... είναι μια πολύ σοβαρή εξέλιξη και ένα ζήτημα βαθιάς ανησυχίας», ανέφεραν οι 27 κυβερνήσεις της ΕΕ σε ανακοίνωση που εκδόθηκε αργά χθες, Δευτέρα.

«Σε αυτή την κρίσιμη στιγμή, η ενέργεια του Ιράν κινδυνεύει επίσης να υπονομεύσει τις προσπάθειες που είχαν σκοπό να οικοδομήσουν πάνω στην υφιστάμενη διπλωματική διαδικασία. Καλούμε το Ιράν να απόσχει από περαιτέρω κλιμάκωση και να αντιστρέψει αυτή την πορεία δράσης χωρίς καθυστέρηση».

Το Ιράν ξεκίνησε να σχεδιάζει τον εμπλουτισμό ουρανίου σε ποσοστό 20% στον υπόγειο σταθμό στο Φορντόβ την περασμένη εβδομάδα, ποσοστό εμπλουτισμού το οποίο είχε πετύχει η Τεχεράνη προτού καταλήξει στη συμφωνία με τις παγκόσμιες δυνάμεις για τον περιορισμό των αμφιλεγόμενων πυρηνικών φιλοδοξιών της.

Ο επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (IAEA) Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι δήλωσε χθες στο πρακτορείο Reuters πως οι παγκόσμιες δυνάμεις και το Ιράν έχουν στη διάθεσή τους εβδομάδες, και όχι μήνες, προκειμένου να διασώσουν την πυρηνική συμφωνία αφού ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν αναλάβει καθήκοντα στις 20 Ιανουαρίου.

Τεχεράνη θέλει την αφαίρεση ενός όρου

Η Τεχεράνη θέλει να αφαιρεθεί από τη συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα η ρήτρα που προβλέπει την επαναφορά των κυρώσεων του ΟΗΕ εναντίον του Ιράν, και θα ήταν έτοιμη να διαπραγματευθεί για αυτό το σημείο, σύμφωνα με υψηλόβαθμο Ιρανό αξιωματούχο.

Το 2015, η Ισλαμική Δημοκρατία και η Ομάδα των Έξι (Ηνωμένες Πολιτείες, Κίνα, Ρωσία, Βρετανία, Γαλλία και Γερμανία) κατέληξαν στη Βιέννη σε ένα Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης που είχε σκοπό τη διευθέτηση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος έπειτα από δώδεκα χρόνια εντάσεων.

Η συμφωνία (από την οποία ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ απέσυρε τη χώρα του το 2018) επικυρώθηκε με το ψήφισμα 2231 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Προσφέρει στο Ιράν μια ελάφρυνση των διεθνών κυρώσεων με αντάλλαγμα τον δραστικό περιορισμό του πυρηνικού προγράμματός του και εγγυήσεις ότι δεν επιδιώκει να αποκτήσει ατομική βόμβα.

Το κείμενο περιλαμβάνει επίσης μια ρήτρα ("snapback" στα αγγλικά) που επιτρέπει την επανεργοποίηση όλων των κυρώσεων που έχει λάβει ο ΟΗΕ εναντίον του Ιράν από το 2006 έως το 2015 για το αμφιλεγόμενο πυρηνικό πρόγραμμά του.

Ο μηχανισμός αυτός, τον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπάθησαν χωρίς αποτέλεσμα να εκκινήσουν το 2020 στο Συμβούλιο Ασφαλείας, διανοίγει την πιθανότητα, έπειτα από μια διαδικασία διαιτησίας περισσότερο ή λιγότερο μακρά, να επανεργοποιηθούν οι κυρώσεις αυτές (μετά την άρση τους όταν τέθηκε σε ισχύ η συμφωνία), σε περίπτωση «πρόδηλου μη σεβασμού των δεσμεύσεων» του Ιράν.

«Εξαρχής ο (ανώτατος ηγέτης) Αλί Χαμενεΐ δεν ήταν σύμφωνος με αυτόν τον όρο [όμως αυτός] περιελήφθη ενάντια στη θέλησή του» δήλωσε ο Αλί Ακμπάρ Βελαγιατί, σύμβουλος του Χαμενεΐ, σε συνέντευξη με χθεσινή ημερομηνία που δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα του ανώτατου ηγέτη.

«Στις προσεχείς διαπραγματεύσεις αυτός ο μηχανισμός πρέπει οπωσδήποτε να εγκαταλειφθεί γιατί πρόκειται για μια παράλογη αρχή», πρόσθεσε ο Βελαγιατί, ο οποίος είναι σύμβουλος διπλωματικών θεμάτων του Χαμενεϊ.

Η συμφωνία της Βιένης κινδυνεύει να καταρρεύσει μετά την καταγγελία της από τις ΗΠΑ. Από τότε η Ουάσινγκτον επιδιώκει μια πολιτική «μέγιστης πίεσης» εναντίον της Τεχεράνης επιβάλλοντας κυρώσεις που έχουν βυθίσει το Ιράν σε βίαιη ύφεση.

Απαντώντας, και, όπως υποστηρίζει, όπως της επιτρέπει η συμφωνία, η Ισλαμική Δημοκρατία έχει αποδεσμευθεί από το 2019 από το μεγαλύτερο μέρος των κρίσιμων υποχρεώσεων τις οποίες ανέλαβε στη Βιέννη.

Ο εκλεγμένος Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, που θα αναλάβει καθήκοντα στις 20 Ιανουαρίου, λέει ότι θέλει να επανεντάξει τις ΗΠΑ στη συμφωνία.